1394/7/7 ۱۱:۰۸
نشست «فلسفه معاصر در ایران و ترکیه» با حضور استادان ایرانی ازجمله غلام‌حسین ابراهیمی‌دینانی و عبدالحسین خسروپناه، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، کریم مجتهدی و ضیاء موحد و استادان حوزه فلسفه و کلام اسلامی در ترکیه در موسسه حکمت و فلسفه ایران برگزار شد. در ابتدای این نشست احمد اینام از ترکیه درباره فلسفه و بعد از آن غلام‌حسین دینانی سخنرانی کردند که متن آن دیروز به صورت کامل در این صفحه منتشر شد. در ادامه این نشست کریم مجتهدی و ضیاء موحد نیز درباره وضعیت فلسفه در دوره معاصر و لزوم پرداختن به آن سخنرانی و بر لزوم همکاری اندیشمندان ایرانی و ترکیه‌ای تاکید کردند.
کریم مجتهدی: مبحث مقایسه کردن از ابتدای تفکر وجود داشته است
کریم مجتهدی، عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درباره موضوع «فلسفه مقایسه‌ای در ایران معاصر» سخنرانی کرد. مجتهدی گفت: «مطالعات من در طول این سال‌ها نشان داد که سهروردی بخش اعظمی از نظریاتش را از آناتولی گرفته است، بنابراین خیلی خوب است که امروز میزبان کشور دوست و همسایه ترکیه هستیم، چون با آنها اشتراکات زیادی داریم.» وی افزود: «مبحث مقایسه کردن از ابتدای تفکر وجود داشته است و حتی وقتی به تحول تکوینی ادراک هم توجه کنیم، می‌بینیم در مراحل اولیه چیزی تشخیص داده نمی‌شود، ولی لحظه‌ای که ادراک منجر به شناخت شود، پای مقایسه و سنجش وسط می‌آید. به عقیده من فلسفه همان تامل و تشخیص تفاوت‌ها، شباهت‌ها و چگونگی‌های متفاوت و به عبارتی فلسفه همان مقایسه و سنجش است.»
مجتهدی اضافه کرد: «در کتاب‌های سنتی ما اعم از منطق گفته می‌شود که دو امر یا با هم متباین یا مطابق هستند، یا عموم و خصوص مطلقند یا عموم و خصوص من‌وجه. تطابق و تباین ادامه‌دار نیستند؛ یعنی همین که مشخص شد امری متباین یا مطابق است، تمام می‌شود؛ ولی وقتی می‌گوییم دو امر با هم رابطه عموم و خصوص من‌وجه یا عموم و خصوص مطلق دارند؛ یعنی اینکه جواب آنها را نمی‌توان در لحظه داد، پس آنها ادامه دارند. در امور عموم و خصوص من‌وجه دو چیز با هم مقایسه می‌شوند مثل فلسفه وکلام. در این‌گونه موارد معمولا نمی‌توانیم خیلی زود جواب دهیم و اگر فوری پاسخ دهیم ما را ساده‌لوح می‌دانند.» این استاد فلسفه گفت: «فلسفه گشایش و وسعت ذهن است. فلسفه در پی جواب‌های آنی و لحظه‌ای نیست و به جواب‌های آنی می‌خندد. بنابراین برای مقایسه دو فیلسوف نباید شتابزده و عجولانه عمل کرد و حرف زد، مگر اینکه بخواهیم مصادره به مطلوب کنیم و مساله را دور بزنیم. به‌طورکلی معتقدم آنچه امروزه در ایران به آن تحت‌عنوان «فلسفه مقایسه‌ای» پرداخته می‌شود، خیلی عمیق نیست. شاید در مقایسه ادبیات، اشعار و اساطیر موفق باشیم، ولی در فلسفه این‌طور نیست.» عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه به تعدادی از ادبیات و شعرهای مقایسه‌ای اشاره کرد و گفت: «مثلا داستان «ویس و رامین» اسعد گرگانی تقریبا معادل داستان «تریستان و ایزولت» غربی است یا مثلا داستان «ادیپ یونانی» به داستان سهراب‌کشی رستم در شاهنامه شباهت دارد. از این مقایسه‌ها معلوم می‌شود که در شرق سنت، تجدد را تحت‌سلطه دارد، ولی در غرب تجدد، سنت را تحت‌سلطه دارد.»
ضیاء موحد: به میراث‌مان تکیه کنیم
ضیاء موحد، استاد منطق و فلسفه درباره موضوع «منطق در ایران معاصر» سخنرانی کرد. موحد گفت: «بعد از انقلاب کسانی که به خارج از کشور رفته بودند، به ایران برگشتند و منطق جدید را با روش‌های جدید تدریس کردند و بعد از آن منطق جدید معرفی شد و مخاطب پیدا کرد. پس از آن کنگره بین‌المللی سال ۱۹۹۰ در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد که خوشبختانه با استقبال استادان خارجی روبه‌رو شد. بعد از این کنگره، یک کارگاه دوهفته‌ای در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد که در آن بسیاری از منطق‌دانان کشورهای مختلف حضور داشتند و اتفاقا در این کارگاه دو نفر از هم ترکیه آمده بودند. تاسیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی IPN و برگزاری دوره‌های منطق در آن نیز از دیگر اقداماتی بود که در حوزه منطق در ایران انجام شده است.» نویسنده «منطق موجهات» ادامه داد: «در یکی از این میزگردهایی که برگزار شد، یک استاد برزیلی حرف جالبی به من زد و گفت شما دنبال چیزهایی که در منطق غرب مد شده است، نروید و در عوض به میراث‌تان تکیه کنید.این حرف او در ذهن من مانده است. نکته جالب اینکه منطق‌دانان غربی این نکته را زودتر از ما متوجه شده‌اند که باید روی میراث خود و منطق قدیم کار کنند و این کار را هم کردهاند، به‌طوری که حتی بعضی از منطق‌دانان غربی به قدری عربی را خوب یاد گرفته‌اند که کتاب‌های ابن‌سینا و خواجه نصیر را از زبان عربی به زبان خودشان ترجمه و از آن نکات خوبی را استخراج کردهاند.»
روزنامه فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید