1394/7/1 ۰۹:۴۷
پدیده‌ای به اسم «داعش» در کشورهای همسایه ما اتفاق افتاده و در جریان است. از این جماعت پریشان‌کار هر روز کشتارها وغارت‌ها و خبرهایی را مشاهده می‌کنیم و می‌شنویم که متحیر کننده است. این در حالی است که جامعه هنری ما هیچ پاسخی به این وضعیت نداده و منفعل بوده یا در بهترین حالت تک‌صدایی عمل کرده است. اگر هنرمندی کاری انجام داده به صورت تک صدا بوده و در یک جریان به هم پیوسته و تاثیرگذار برهم طرح نشده. هرچند کارهای صورت گرفته در نوع خود ارزشمند هستند مانند اجرای تئاتر خانم شعله محمدی اما ضرورت، ایجاد جریانی پیوسته در برابر داعش حس می‌شود. در واقع این پروژه در پاسخ به این ضرورت طرح شده است.
داعش از تصویرگری برای انتقال شرارت استفاده می‌کند
سیامک دلارام: پدیده‌ای به اسم «داعش» در کشورهای همسایه ما اتفاق افتاده و در جریان است. از این جماعت پریشان‌کار هر روز کشتارها وغارت‌ها و خبرهایی را مشاهده می‌کنیم و می‌شنویم که متحیر کننده است. این در حالی است که جامعه هنری ما هیچ پاسخی به این وضعیت نداده و منفعل بوده یا در بهترین حالت تک‌صدایی عمل کرده است. اگر هنرمندی کاری انجام داده به صورت تک صدا بوده و در یک جریان به هم پیوسته و تاثیرگذار برهم طرح نشده. هرچند کارهای صورت گرفته در نوع خود ارزشمند هستند مانند اجرای تئاتر خانم شعله محمدی اما ضرورت، ایجاد جریانی پیوسته در برابر داعش حس می‌شود. در واقع این پروژه در پاسخ به این ضرورت طرح شده است.
****
چه ارتباطی بین هنر و هنرمند با داعش می‌تواند وجود داشته باشد و چرا باید در یک جریان به هم پیوسته طرح شوند؟
با لطبع هرکسی بر حسب نوع نگرشی که دارد، موضع‌گیری می‌کند. وجود هنرمند در ارتباط با یک وضعیت تاریخی طرح می‌شود. وجود هنرمند و هنر در بینابین بودن با یکدیگر، که حامل انگاره‌ای زمانی-زبانی است، لایه‌بندی می‌شوند. اما ضرورت جریان به هم پیوسته شاید این باشد که همه این وضعیت‌ها در بافتی تاریخی در حال رخ دادن است و ما نیز جدای از آن بافت نیستیم. توجه داشته باشید که داعش به صورت خیلی منسجم عمل می‌کند، با اینکه این افراد محدود هستند از حداکثر تاثیرگذاری بهره می‌گیرند. در ارتباط با رسانه طوری عمل می‌کنند که بلافاصله تصویرهای شرارت طوری بارشان در همه جای جهان منتشر می‌شود. به صورت خلاصه، پیوستگی عملکرد این‌ها، «هنر ضدداعش» را مطالبه می‌کند.
تا آنجا که مي‌دانم جریان داعش یک جریان سیاسی یا عقیدتی است. این چه ارتباطی با هنر دارد؟
پر واضح است که هنرمند در مقام یک عالم دینی یا یک سیاستمدار قرار نیست موضع‌گیری کند. وانگهی فروکاستن این گروهک به یک جریان سیاسی یا عقیدتی به نظرم به نوعی تک‌گزاره‌ای برخورد کردن با این پدیده است. برای نمونه، آلمان نازی یک جریان سیاسی هم بود اما در موضع‌گیری پیکاسو، تابلوی گرنیکا خلق شد.
از طرفی معنی پرداختن به داعش، بی‌توجهی به باقی فرقه‌های تروریست نظیر طالبان نیست. یادداشتی نوشتم که در همین روزنامه قانون چاپ شد. آنجا اشاره کرده‌بودم که داعش با شعار «ماندگار و رو به پیشرفت» و برندسازی از طریق ایجاد وحشت، در لایه‌هایی از سازوکار خود مانند سازمانی مدرن رفتار می‌کند. گروهک‌های تروریستی ریز و درشت نظیر بوکوحرام و طالبان را اگر نقاطی تصور کنیم که طیفی از ماهیت تروریست، این نقاط را به هم متصل کند، داعش بلوغ این اتصال است. پس حائز اهمیت است.
تاریخچه این پروژه چیست؟
این ایده را اسفند سال ۹۳، ابتدا با گروه هنری رای‌نیک مطرح کردم. رای‌نیک تصمیم گرفت این ایده را به صورت عملی شروع کند. از اردیبهشت ۹۴ به صورت عملی پروژه شروع شد. در نظر ما داعش پیچیدگی زیادی دارد و تودرتو است . وقتی یک فیلم از ترور طالبان می‌دیدیم فیلم «خبری» بود اما در مورد داعش فیلم کاملا کارگردانی شده است. با کمی تساهل، انگار شما یک ویدئو آرت می‌بینید. جنبه‌های پیچیده داعش باعث شد رای‌نیک زمانی را به کار تحقیقاتی و تحلیلی اختصاص بدهد. یکی از نتایج مرحله تحقیقاتی این بود که لازم است این پروژه به صورت باز و در طیفی از لایه‌ها طرح شود. از نظر من در این پروژه ما با یک مدولیشن‌آرت روبه‌رو هستیم.
منظور از طیف لایه‌ها ی پروژه چیست؟ در مورد برنامه‌های عملی کارتان به ما بگویید.
منظور از لایه‌وار بودن به صورت خیلی خلاصه، طرح شدن یک ایده در پیوستاری است که هم به وجود آمده از حرکت وهم به وجود آورنده حرکت است در نتیجه باز است. کارهای هنری‌ای که قرار شد انجام شود، در واقع پیوستاری از آثار و رویدادهای هنری با این نگرش است. اولین فعالیت یک مجموعه اجرایی است که از 10 تا 19 مهر در گالری آرته انجام خواهد شد. لایه دوم یک نمایشگاه چند رسانه‌ای است که در دی ماه برگزار خواهد شد، لایه سوم یک پروژه لندآرت است که قرار است در مهرماه 95 برگزار شود. مسئله مهم دیگر این که فاز پژوهشی پروژه همچنان ادامه دارد و به موازات فاز اجرایی در حال انجام است. البته از تمام رویدادها نیز مستند نگاری خواهد شد.
آیا فکر نمي‌کنید که اگر این پروژه دولتی یا وابسته به نهادی بود نتیجه بهتری مي‌توانست داشته باشد؟
خیر، دولت می‌تواند در این زمینه نقش حامی داشته باشد نه اجرایی. پروژه کاملا مستقل است و وابسته به هیچ نهادی نیست. ما روی این جنبه‌ها تمرکز داریم: کشتار وحشیانه و کارگردانی شده داعش، رسانه و داعش، تخریب میراث باستانی، زبان دشمنی، زنان و داعش. پرداختن به جنبه های سیاسی و اقتصادی داعش در پروژه ما نیست در حالی که دولت یک نهاد سیاسی است، اما کار ما هنر است. البته پرداختن به جنبه‌های سیاسی و اقتصادی داعش در پروژه ما نیست. ما از همه نویسندگان، هنرمندان و رسانه‌ها دعوت می‌کنیم تا بر ضد این حرکت غیرانسانی فعالیت کنند و در نهایت این پیشنهاد را به مجامع بین‌المللی ارائه می‌کنیم که روز 20 مهرماه را که روز بزرگداشت حافظ هم هست، به عنوان روز جهانی «هنر، ضد تروریست» نام‌گذاری کنند.
نمایشگاه گردان‌های پروژه چه کسانی هستند و منظور از باز بودن پروژه چیست؟
یکی از نکات مهم این پروژه مسئله نمایشگاه‌گردانی است. تصمیم ما این است که هر نوع اقدام هنری در این خصوص محدود نباشد و هرکسی تحت عنوان «هنر، ضد داعش» می‌خواهد فعالیتی انجام بدهد، می‌تواند. هر نمایشگاه‌گردان یا هر هنرمند در روش کار خود آزاد است و البته مسئول کار خودش نیز هست. ما به یک فعالیت هنری سیال فکر می‌کنیم نه یک کار صُلب. پس این پروژه می‌تواند تعداد زیادی نمایشگاه‌گردان و هنرمند داشته باشد.
آیا این مسئله باعث پراکندگی نمی‌شود؟
رای نیک برای تاثیرگذاری و مستندسازی و همین طور انسجام بیشتر، تقویمی در سایت خود درست کرده که هر زمان هر هنرمندی رویداد جدید را به پروژه اضافه کند در آنجا ثبت می‌شود تا برای همه در دسترس باشد. این ایده مالکیت ندارد و حضور چنین تقویمی در جهت انسجام بیشتر و تاثیرگذاری بیشتر و در نهایت مستندسازی کامل این فعالیت هاست. از این‌رو به افرادی که علاقه‌مند به فعالیت هستند پیشنهاد می‌دهیم که اطلاعات رویدادها را در این تقویم ثبت کنند تا وقایع به صورت پراکنده و تک صدا طرح نشوند.
نمایشگاه ما در اول مهرماه امسال با حضور هنرمندان ایرانی در گالری آرته برگزار می‌شود. البته برگزاری رویدادهای بین المللی برای ما مطلوب است و گالری آرته هم در این زمینه در حال انجام فعالیت‌هایی است .
رسانه‌هایی که برای این پروژه انتخاب شده اند کدامند؟ آیا کار شما تنها در حوزه هنرهای تجسمی است؟
نمایشگاه اول هنر اجرا (پرفورمنس آرت) است که همان طور که اشاره کردم در گالری آرته برگزار خواهد شد .
نمایشگاه دوم که در دی ماه برگزار خواهد شد،محدودیت رسانه ندارد و بعد هم یک لند آرت. نه، الزاما کار ما محدود به هنرهای تجسمی نیست و هر هنرمندی با هر رسانه ای می تواند بر ضد داعش فعالیت کند.
پروژه ای به اسم «آنتی داعش» چند روز پیش در خبرها شنیده شد، اما در رویدادهایی که شما نام بردید اسمی از این اتفاق نیست، نسبت آن پروژه با «هنر، ضد داعش» چیست؟
پروژه «آنتی داعش» بعد از «هنر، ضد داعش»، تقریبا در مرداد ماه 94 و در تعامل با پروژه «هنر، ضد داعش» مطرح شد. در واقع «آنتی داعش» یکی از بخش‌های بیانیه کلی «هنر، ضد داعش» را برای فعالیت انتخاب کرده، اما چون در آن خبر به تاریخچه پروژه اشاره نشده بود، حاشیه‌هایی به وجود آمد. هما‌ن‌طور که اشاره کردم ما اصراری به مالکیت این ایده نداشتیم و نداریم و ذات پروژه «هنر، ضد داعش» ایجاب می‌کند به صورت باز مطرح شود. من بیانیه آنتی داعش را امضا کردم و هر بیانیه هنری دیگری هم که بر ضد داعش منتشر شود امضا خواهم کرد.
روزنامه قانون
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید