بقعه پیر مرتضی؛ یادگار خاص از عهد تیموریان

1394/6/29 ۱۱:۵۴

یکی از مجموعه‌های تاریخی و دیدنی شهرستان اردستان،بقعه پیر مرتضی است. این بقعه که در اصل خانقاه و محل زندگی عارفی به همین نام بوده،برجسته‌ترین یادگار عهد حکومت تیموریان در این بخش از ایران زمین است. بقعه مورد نظر در محله فهره اردستان و درسمت غرب مسجد سفید سردشت واقع شده و در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۸۴ با شماره ۱۲۱۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این بقعه دارای گنبدی به‌طول 10 متر و دو ایوان جنوبی و شمالی است و در ورودی آن نیز در ایوان جنوبی قرار گرفته است.

یکی از مجموعه‌های تاریخی و دیدنی شهرستان اردستان،بقعه پیر مرتضی است. این بقعه که در اصل خانقاه و محل زندگی عارفی به همین نام بوده،برجسته‌ترین یادگار عهد حکومت تیموریان در این بخش از ایران زمین است. بقعه مورد نظر  در محله فهره اردستان و درسمت غرب مسجد سفید سردشت واقع شده و در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۸۴ با شماره ۱۲۱۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این بقعه دارای گنبدی به‌طول 10 متر و دو ایوان جنوبی و شمالی است و در ورودی آن نیز در  ایوان جنوبی  قرار گرفته است. گنبد به شیوه بسیار خاصی بنا شده و طرز ساختمان وآجرهای به کار رفته در آن قابل توجه است.این گنبد ابتدا بر پایه‌ای چهارگوش و مربع قرار دارد که پس از رسیدن  به ارتفاع چهار متری تبدیل به هشت گوش می‌شود.همچنین دارای چهار زاویه مساوی و چهار ایوان است.از مرکز گنبد تا آخر گنبد حدود 10 متر است و نتهای گنبد طرحی 6 6x دارد. در اطراف گنبد نیز باغچه‌ای وجود دارد که در بین مردم به‌باغچه پیر مرتضی معروف است و از موقوفات و متعلقات بقعه محسوب می‌شود. بقعه مذكور در بافت قدیمی شهر اردستان و داخل كوچه‌ای بسیار باریك قرار دارد. در این بقعه سه قبر قرار دارد كه یكی مربوط به پیر مرتضی علی اردستانی فرزند امیر شمس‌الدین محمد، ندیم شاه منصور‌ (قرن هشتم)، دومی از آن همسر او و سومی متعلق به پیر جمال‌الدین محمد اردستانی عارف معروف قرون هشتم و نهم هجری قمری است. پیرامون قبر‌های سه‌گانه را محجری چوبی فراگرفته و كتیبه منظومی، در هفت بیت بر آن نقش بسته كه در آن، سال ساختن سنگ قبر و ضریح را 1039 هجری قمری ذكر كرده است.گفته شده این بقعه خانقاه و مدرسه بوده که به وسیله خود پیر مرتضی علی اردستانی، که در زمان شاهرخ تیموری می‌زیسته و از عرفای نامی منطقه مرکزی ایران بوده،ساخته شده و بعد از وفاتش نیز بر حسب وصیتی که کرده در آن  مدفون شده است.نکته قابل توجه درباره این بنا این است که با وجود قدمت بناکه در اوایل  نیمه دوم قرن نهم هجری ساخته شده،تاکنون هیچ‌گونه آسیبی به گنبد وارد نشده که این بیانگر مهندسی ویژه آن است.سرانجام اینکه نهر آبی هم از زیر گنبد  جاری است که بر صفای این  محل می‌افزاید.

روزنامه قانون