1394/6/10 ۱۰:۲۱
جست‌وجوی تاریخ نمایش عروسکی در محوطه‌های باستانی احسان رســـــتمی‌پور: پیکره‌های کشف شده در محوطه باستانی جیرفت می‌تواند تاریخ نمایش عروسکی ایران را به پنج هزار سال قبل برساند.
جست‌وجوی تاریخ نمایش عروسکی در محوطه‌های باستانی
احسان رســـــتمی‌پور: پیکره‌های کشف شده در محوطه باستانی جیرفت می‌تواند تاریخ نمایش عروسکی ایران را به پنج هزار سال قبل برساند.
امیر سهرابی، پژوهشگر عروسک‌های نمایشی که مشاهده این پیکره‌ها در موزه جیرفت او را به پژوهش در این‌باره واداشته است، درباره تاریخ نمایش‌های عروسکی ایران می‌گوید: «گفته می‌شود که قدیمی‌ترین اسناد مکتوب از نمایش‌های عروسکی به قرن چهارم و پنجم بر می‌گردد و می‌توان به اشعار خیام استناد کرد. بیت معروف «ما لعبتکانیم و فلک لعبت باز» یکی از این سندهای تاریخی است.»
او اما این اسناد را همه تاریخ نمایش‌های عروسکی نمی‌داند و می‌گوید: «با مشاهده پیکره‌های کشف شده از محوطه باستانی جیرفت، به دنبال تحقیق در زمینه این پیکره‌ها رفتیم و تاریخ این پیکره‌ها نقطه مهمی در عرصه تاریخ نمایش‌های عروسکی ایران و جهان خواهد بود.»
سهرابی در توضیح علت این اهمیت می‌گوید: «پیش از هزاره سوم هم پیکره‌های بسیاری کشف شده است. اما اهمیت پیکره‌های جیرفت در مفصل داشتن آنهاست. مفصل داشتن پیکره‌ها نشانه بارز حرکت است. حرکت عروسک به این معنی است که حتما حرکت‌دهنده‌ای نیز وجود داشته است. این نقطه مهمی در شکل‌گیری نمایش عروسکی است؛ ولی متاسفانه با متوقف شدن کاوش‌ها در جیرفت اطلاعات تازه‌ای به دست نمی‌آید.»
این پژوهشگر با اشاره به نقوش باقی مانده از آن دوره روی ظروف به دست آمده از کاوش‌ها، می‌گوید: «به نظر می‌رسد انسان‌‌های آن دوره به درک درستی از مفصل رسیده‌اند، در نقوش می‌بینیم که مفصل‌های دست با تاکید نشان داده شده و در پیکره‌های کشف شده نیز تنها مفصل‌های دست است که متحرک ساخته شده‌اند.»
وضع زندگی در جیرفت نشانی دیگر
برای مشخص شدن بهتر وضعیت زندگی در جیرفت پنج هزار سال پیش باید به یافته‌های باستان‌شناسان درباره این منطقه رجوع کرد. اطلاعات نحوه کسب‌وکار و زندگی در این دوره می‌تواند به درک بهتر آثار کشف شده از این دوره کمک کند.
یوسف مجیدزاده، باستان‌شناس و سرپرست تیم کاوش در منطقه جیرفت درباره وضعیت این محوطه باستانی می‌گوید: «وضعیت جغرافیایی نشان می‌دهد که کنارصندل و منطقه جیرفت و آثار به دست آمده از آن مربوط به آغاز دوره شهر‌نشینی است.»
او با اشاره به وضعیت اقتصادی این منطقه می‌گوید: «اصلی‌ترین اتفاق، افزایش جمعیت است که منجر به تولید بیشتر محصول شده است. اقتصاد نوین این امکان را به کشاورزان داد که بیش از مصرف تولید کنند و تولید منظم و مازاد محصول داشته باشند. از آنجا که در دوران سنگ از پارینه‌سنگی تا نوسنگی اشخاص تنها توان تولید ابزار، لباس و لوازم زینتی خود را داشتند، هیچ‌گاه امکان موجودیت یافتن متخصصان تمام‌وقت در این دوره پیش نیامد. اما پس از آن می‌توان آنها را مشاهده کرد. جامعه‌ای که بتواند یک متخصص را برای مدتی از امکانات زندگی بهره‌مند کند می‌تواند برای مدتی از آن در شهر خود استفاده کند و در این زمان است که صنعتگران با استفاده از فعالیت خود روزگار می‌گذرانند. تولید مازاد محصول و دامداری باعث شد که بتوانند صنعتگران غیر از تولید‌کننده را که مداوم فعالیت می‌کنند افزایش دهند.»
با کشف آثاری در شهر جیرفت و شهر سوخته که نشانی از استفاده وقت مازاد برای تفریح داشته است می‌توان به یکی دیگر از جنبه‌های تاثیر‌گذار در شکل‌گیری نمایش‌های عروسکی پی برد. پژوهش‌ها و تداوم کاوش‌ها در این زمینه می‌تواند به‌روز‌تر شود و پازل تاریخی نمایش عروسکی ایران و جهان را تکمیل کند.
فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید