به بهانه بزرگداشت بديع الزمان فروزانفر چهره ماندگار ادبيات / علي دهباشي

1392/9/11 ۱۰:۰۳

ترديدي نيست كه يكي از چهره هاي مهم و برجسته قرن بيستم در ايران در حوزه ادبيات فارسي استاد بديع الزمان فروزانفر است. وقتي كه نام او بر زبان مي آيد، مجموعه يي از مهم ترين زمينه هاي ادبيات كلاسيك ايران تداعي مي شود. بعد از گذشت هفت دهه هنوز كاري كه او براي نگارش زندگي مولانا انجام داده، خواندني است و به آن ارجاع داده مي شود. «شرح مثنوي شريف»، يكي از كارهاي بزرگ اوست كه بيش از 70 سال مي شود كه هر مولوي پژوهي بايد به اين كتاب رجوع كند.

    ترديدي نيست كه يكي از چهره هاي مهم و برجسته قرن بيستم در ايران در حوزه ادبيات فارسي استاد بديع الزمان فروزانفر است. وقتي كه نام او بر زبان مي آيد، مجموعه يي از مهم ترين زمينه هاي ادبيات كلاسيك ايران تداعي مي شود. بعد از گذشت هفت دهه هنوز كاري كه او براي نگارش زندگي مولانا انجام داده، خواندني است و به آن ارجاع داده مي شود. «شرح مثنوي شريف»، يكي از كارهاي بزرگ اوست كه بيش از 70 سال مي شود كه هر مولوي پژوهي بايد به اين كتاب رجوع كند. نخستين تصحيح غزليات شمس تبريزي در زبان فارسي توسط استاد بديع الزمان فروزانفر انجام شد و پايه كاري را گذاشت كه سه نسل بعد از او همچنان بر خوان آنچه او گستراند، نشسته اند. در زمينه هاي ديگر نيز چنين بود. استاد فروزانفر نه فقط در زمينه مولوي پژوهي و مثنوي شناسي بلكه در تمامي حوزه هاي فرهنگ ايراني، اسلامي بي نظير بود و آنچه او در قالب تحقيقات و پژوهش هاي خود به جا گذاشت، دستمايه نسلي است كه اكنون در دانشكده ادبيات به استادي و دانشجويي مشغولند. بدون ترديد نام بديع الزمان فروزانفر به عنوان يكي از بنيانگذاران تحقيقات جديد علمي در حوزه زبان و ادبيات فارسي باقي خواهد ماند. آبرويي كه دانشكده ادبيات دارد از جمله مديون سال ها تدريس اوست. اكثريت قريب به اتفاق دانشجويان او از استادان بنام و معتبر دانشگاه هاي ايران و خارج از ايران هستند. تاثير شگرفي كه او بر اذهان دانشجويانش گذاشت، هرگز از سوي استادان ديگر تكرار نشد.

    كلاس هاي درس او آنچنان كه دانشجويانش مي گويند لبريز از شوق و شور آموختن بوده است. شيوه تدريس او فصل نويني در تدريس ادبيات در محيط هاي آكادميك ايران بود كه پيش از او نمونه نداشت و پس از او هم با چنين استحكامي تكرار نخواهد شد.

    فروزانفر در حوزه تصحيح متون هم كارهاي بي نظيري به جا گذاشته است. تصحيح عطار نيشابوري و ترجمه هايي كه از او به يادگار مانده و وجه ديگر او كه شاعري است ناشناخته مانده، از او شخصيتي خاص آفريده است. ترجمه«رساله قشيريه» و همچنين كتاب «زنده بيدار» يكي از بهترين متن هاي فلسفي اوست كه از «ابن طفيل»به زبان فارسي ترجمه شده. استاد يك بار در حوزه سياسي وارد شد كه ظاهرا تجربه خوبي براي او نبود. او در ادبيات عرب هم به حدي رسيده بود كه اشعار عربي بلند با بيش از 60 بيت را حفظ و با تمام اصول زبان عرب آشنا بودند. براي نخستين بار غزليات شمس تبريزي توسط او تصحيح علمي و امروزي شد و توانست متني نزديك به متن اصلي را به مخاطبان ارائه دهد. همچنين بيوگرافي اي كه او از زندگي مولانا جلال الدين بلخي نوشته است، يكي از بهترين بيوگرافي هاي ماندگار است. اوج خلاقيت او در «شرح مثنوي شريف» است كه در سه مجلد نگاشته شده است. برگزاري بزرگداشتي براي او پس از گذشت اين همه سال بسيار دير است اما اميدوارم كه شيوه كاري او در دانشگاه ها آموزش و نوع آموزش او در ادبيات فارسي در ايران ترويج داده شود.