مولانا با استفاده از مفاهيم قرآن، راه سلوك انسانی را ترسيم كرده است

1385/7/9 ۰۳:۳۰

مولانا با استفاده از مفاهيم درونی و عميق آيات قرآن، راه سلوك انسانی را از مراتب اوليه‌ تا رسيدن به فضای صفات بشری و بقای به صفات الهی، به‌خوبی ترسيم كرده است.

مولانا با استفاده از مفاهيم درونی و عميق آيات قرآن، راه سلوك انسانی را از مراتب اوليه‌ تا رسيدن به فضای صفات بشری و بقای به صفات الهی، به‌خوبی ترسيم كرده است.
«عبدالعلی دستغيب» نويسنده و منتقد ادبی در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) با بيان اين مطلب گفت: مثنوی، مانند نردبانی آسمان راه كمال را به انسان نشان می‌دهد تا پله‌پله به وصل خداوند نائل شود.
وی با اشاره به اين‌كه مثنوی مولوی، تفسير اشراقی قرآن است، افزود: همه‌ی شاعران ارزش‌مند تاريخ ادب فارسی مثل سعدی، حافظ و به‌ويژه مولانا، به مفاهيم قرآنی توجه داشته‌ و از اين كتاب آسمانی در خلق آثار خود بهره برده‌اند.
وی با اشاره به ارزش‌مند بودن مفاهيم مولانا اظهار كرد: انديشه‌های بزرگان ما از جمله مولانا هيچ‌گاه كهنه نخواهد شد و انسان‌ها در هر عصر و در هر وضعيتی كه باشند جذب اين مفاهيم خواهند شد.
اين نويسنده، تفسيرهای آثار اين عارف گران‌قدر ايرانی را بسيار كهنه و قديمی دانست و گفت: اگر چه نيكلسن و بسياری از شارحان، به تفسير آثار و انديشه‌های مولوی پرداخته‌اند اما اين تفاسير بسيار قديمی هستند و هنوز آن‌چنان كه شايسته است آثار اين عارف بزرگ تجزيه و تحليل نشده است؛ بنابراين بايد انديشه‌های اين شاعر توان‌مند را از نو با نگاهی دقيق بشناسيم.
«عبدالعلی دستغيب» با اشاره به ابيات «نی‌نامه» تأكيد كرد: مولانا در اشعار خود به زيبايی درام هبوط و عروج انسان را به تصوير كشيده است؛ يعنی معتقد است انسان از اصل آغازين و الهی خود جدا شده است و بايد كوشش كند تا به هويت راستين خود بازگردد؛ چراكه تنها در آن‌صورت جان او معنای حقيقی آرامش را درك خواهد كرد.
نويسنده‌ی كتاب «مستی‌شناسی حافظ» با اشاره به بحران علمی و تكنولوژی كه بشر امروز با آن مواجه است تصريح كرد: اگر انسان به هويت حقيقی و ماهيت نيك اوليه‌ی خود رجوع كند به‌طور قطع دشواری‌‌های زندگی كنونی او نيز برطرف خواهد شد.
اين منتقد ادبی ضمن تأكيد بر انديشه‌های ارزش‌مند مولوی نقدهايی را بر او وارد دانست و گفت: اگرچه كتاب مثنوی به عنوان يك شاه‌كار ادبی و هنری بسيار ارزش‌مند است اما برخی از اشعار مولوی مناظر هولناكی از زندگی دنيوی را بيان كرده است و به عنوان يك شاعر ناتوراليستی، به نيك‌خواهی بشر سخت بدبين بوده و انسان را اسير هوای نفسانی معرفی كرده است.
وی در ادامه يادآوری كرد: البته مولانا انسان‌شناس بزرگی است و انسان را هم در مدارج رفيع روحانی و معنوی و هم در مراتب نازلی شهوات دنيوی معرفی كرده است؛ چراكه او شاعری بسيار واقع‌گرا بوده و سعی كرده است تا نيروهای غريزی و نازل بشر را به انسان‌ها نشان دهد تا انسان با ديدن اين صحنه‌ها خود را بشناسد.
«عبدالعلی دستغيب» در ‌پايان ضمن تأكيد بر داشتن نگاهی نقادانه به اشعار بزرگان ادب فارسی تأكيد كرد: معتقدم بايد با خوانشی نو، آثار عارفان و بزرگان را مورد نقد و بررسی قرار دهيم و با برجسته‌كردن سخنان ارزش‌مند آن‌ها، اشتباهاتشان را نيز در نظر داشته باشيم.


خان احمدی