شب بزرگداشت «شاعر تهران»

1392/8/29 ۰۹:۰۶

نمایش فیلم «قایق‌سواری در تهران» فرصتی شد تا دیشب سپانلو به خانه هنرمندان بیاید و بزرگانی همچون عباس کیارستمی، شهرام ناظری، لیلی گلستان، جواد مجابی، سیمین بهبهانی، غلامرضا امامی، اسدالله امرایی و... دور هم جمع شوند و در روز تولدش از او بگویند.

نمایش فیلم «قایق‌سواری در تهران» فرصتی شد تا دیشب سپانلو به خانه هنرمندان بیاید و بزرگانی همچون عباس کیارستمی، شهرام ناظری، لیلی گلستان، جواد مجابی، سیمین بهبهانی، غلامرضا امامی، اسدالله امرایی و... دور هم جمع شوند و در روز تولدش از او بگویند. از یک شاعر، از مردی که تهران را دوست دارد و در آثارش به آن اشاره می‌کند. مراسمی که با حمایت «نشر چشمه» برگزار شد و کارگردان فیلمش «صلاح‌الدین کریم‌زاده» زندگی و زمانه سپانلو را از زبان ابراهیم گلستان، دبیری، موسوی، بهنود، مهدی اخوت و... بیان کرده است. مراسم با شعری کوتاه از سپانلو آغاز شد که میترا حجار همبازی او در«رخساره» آن را خواند. «احمد مسجدجامعی»، رییس شورای شهر مانند دیگر برنامه‌هایی که به تهران ارتباط دارد به آنجا آمده بود تا باز هم نکته‌هایی را درباره این شهر بگوید و بشنود. او با تبریک تولد سپانلو آغاز کرد و گفت: «او در زندگی‌اش وجوه مختلفی داشته، پژوهشگر، شاعر، مترجم و روزنامه‌نگار بوده است. چندین‌بار به دانشنامه‌ای که درباره زبان و ادبیات فارسی نوشته می‌شود مراجعه کرده‌ام، بیش از ‌هزاران مدخل به قلم او نوشته شده است، این نشان‌دهنده تسلط او بر زبان و ادبیات‌فارسی است. آن چیزی که سپانلو را ویژه و خاص می‌کند، نگاهش به تهران است. با مرور تاریخچه تهران می‌بینیم که این شهر، شهری با تبار فرهنگی است.» مسجدجامعی سپس به خاستگاه تاریخی و اجتماعی تهران پرداخت و اشاره کرد: «با تمام اینها شاعران و نویسندگان هم‌عصر سپانلو تهران را مخوف جلوه می‌دهند ولی او در شعرهایش به مرور خاطره‌ها و نشانه‌های از دست‌رفته در فرهنگ این شهر می‌پردازد.» او در پایان گفت: «روش سپانلو سبب شد که اعتماد به نفس از دست‌رفته به تهران و تاریخش برگردد. سپانلو خاطره‌های فرّار تهران را در اشعارش ثبت کرده و شاعری است که با نوشتن از مادرشهر یا همان تهران توانسته از هویت جمعی ایرانی‌ها حرف بزند.»
سیمین بهبهانی نیز به نحوه آشنایی با سپانلو پرداخت و چنین گفت: «در بین شاعران، گاهی آدم‌های بدجنس هم پیدا می‌شوند، اما سپان از معدود افرادی است که نه ذره‌ای حسادت داشته و نه تابه‌حال بدخواهی کسی را کرده است و بیش از 50سال دوستی با او افتخار من است و به احترام او تعظیم می‌کنم» و رو به جمعیت هم تعظیم کرد. البته او هم چنین گفت: «او یکی از نادرترین سخن‌سرایان ایران است، سخن او کلمه‌به‌کلمه شعر است» بهرام شیردل از معماران شناخته‌شده نیز سخنانی درباره تهران و سپانلو گفت. همین‌طور امیر پوریا و شهریار وقفی‌پور نیز جزو سخنرانان بودند. کارگردان فیلم نیز سخنی کوتاه گفت. هرچند فیلم، فرصتی صمیمانه بود تا بعضی آدم‌های دور از ایران از پایتختی که زمانی دورتر می‌شناختند بگویند و از شاعری که زمانی دورتر همراهش بودند. ابراهیم گلستان نیز در بخشی از فیلم به همان زبان محاوره اما با همان لحن مقتدر و منتقد می‌گوید: «سپانلو از همه آدم‌هایی که تو این راه قدم‌زدن تندتر رفته. سپانلو رو شما نمی‌تونید بگید که از کسی گرفته به این دلیل که در زبان فارسی مستقیما سرمشقی باشه که سپانلو بتونه از روی اون برداره نبوده. حتی اگر ترجمه هم خونده باشه یک هوش فوق‌العاده‌ای لازمه که در ورای مزخرفه زبونشون معنیش‌رو بفهمه. سپانلو خودشه. در بین شاعران مدرن، سپانلو هرکاری در این حوزه کرده بر اساس ذهنیات و حسیات و توانایی‌های فکری خودش کرده. ادا در نمیاره.»
البته دیگرانی از دوست و همراهان اکنونش هم درباره‌اش گفتند. کسانی که در کنار هم روزهای خوش و تلخ زیادی را پشت سر گذاشته‌اند. «بهرام دبیری» اهمیت مکان زندگی سپانلو را در نحوه شعر و شاعری‌اش بررسی می‌کند و در فیلم چنین می‌گوید: «سپانلو تو تهرون زندگی کرده و کودکیشو گذرونده اگر در شیراز بود تصاویرش ممکن بود متفاوت باشه یا در هر شهر دیگه‌ای. اما به نظرم یکی از ریشه‌ها، ریشه‌های هویت و حافظه تاریخیه که دارد، سپانلو به اعماق فرهنگ و ادب و زبان و آیین و باورهای ایرانی آگاهی و اتصال دارد. او یک شاعر اجتماعیه، حرف‌هاش درباره فضاهای صرفا خیالی نیست.» در پایان مراسم سپانلو پشت تریبون رفت و گفت: «زاده‌شدن هنرمندانه نسل من و بعد از من در این سرزمین جشن ملی است.» این برنامه با استقبال روبه‌رو شد و اندیشه فولادوند، حافظ موسوی و... از دیگر حاضران در این جمع بودند.