معاون فرهنگی وزارت ارشاد: قرآن را هم اگر تقطیع کنید، به یک کتاب ضالّه تبدیل می‌شود

1392/8/28 ۰۱:۱۰

معاون فرهنگی وزارت ارشاد در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود گفت:اعتقادی به بولتن‌سازی در مورد کتاب‌ها ندارم چرا که اساسا تقطیع جواب نمی دهد. حتی قرآن کریم را هم اگر تقطیع کنید، تبدیل می شود به یک کتاب ضالّه. چون هر پاراگراف آن در داخل یک متن معنی خود را می دهد.

معاون فرهنگی وزارت ارشاد در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود گفت:اعتقادی به بولتن‌سازی در مورد کتاب‌ها ندارم چرا که اساسا تقطیع جواب نمی دهد. حتی قرآن کریم را هم اگر تقطیع کنید، تبدیل می شود به یک کتاب ضالّه. چون هر پاراگراف آن در داخل یک متن معنی خود را می دهد.
اولین نشست خبری سیدعباس صالحی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت یازدهم صبح امروز دوشنبه 27 آبان در سالن اجتماعات دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور برگزار شد. صالحی در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود به بسیاری از پرسش های تلمبار شده خبرنگاران در حدود دو ماه گذشته پیرامون مباحثی مانند آخرین وضعیت ناشران تعلیقی، نشر چشمه، کتاب های توقیفی دولت های نهم و دهم، بدهی معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد به ناشران، بحث مکان نمایشگاه کتاب تهران و بسیاری موارد دیگر پاسخ داد.
معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد در ابتدای این نشست خبری از تاخیر حدود 50 روزه در حضور میان خبرنگاران و پاسخگویی به سوالات آنان عذرخواهی کرد و در این باره توضیح داد: عمیقا معتقدم خبرنگاران به عنوان مکمل اضلاع مدیریتی کشور عمل می کنند و بنا به اقتصاء حرفه شان باید به دنبال رهیابی به حقیقت باشند.

وی نقش رسانه ها و خبرنگاران را در شفاف سازی فرایند جریان اطلاعات یادآور شد و افزود: یکی از اصول اساسی که در آیات و روایات ما بسیار به آن تاکید شده است نهی از بیان نظر بدون اطلاع است. این که افراد اطلاع کافی نداشته باشند اما اظهار نظر کنند، یک بلیه و یک اپیدمی اجتماعی است.صالحی ادامه داد: متاسفانه ما شاهد آن هستیم که آدم ها در محیط های مختلف در مورد همه چیز اظهار نظر می کنند در حالی که نهی صریح قرآن است که انسان از چیزی که اطلاع کافی نسبت به آن ندارد، حرف نزند. این مشکل گرچه یک مشکل اخلاقی و شرعی است، برای مسئولین و مدیران اجتماعی یک نهی مضاعف است چون آثار گفته های آن ها در شرایطی که اطلاعات کافی نداشته باشند، بیشتر است.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد تصریح کرد: دلیل دومی که بنده در این مدت شرمنده خبرنگاران شدم و به پرسش هایی که گاه در مجامع از من می شد پاسخ های مشخصی نمی دادم، این بود که عمیقا معتقدم وعده دادن های بیجا مسلما حرام است که متاسفانه این هم به یک اپیدمی اجتماعی تبدیل شده است و این در حالی است که در ادبیات دینی ما گفته شده که شما به بچه خود هم نباید وعده دروغ بدهید چه برسد به اقشار مختلف جامعه.
وی سپس به اقداماتی که در طول بیش از یک ماه گذشته برای ارزیابی وضعیت معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد و مرتبطان با این دستگاه انجام داده است اشاره کرد و گفت: ما با اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران، انجمن ناشران کتاب کودک و نوجوان، مجمع ناشران الکترونیک، مجمع ناشران انقلاب اسلامی و چندین انجمن دیگر جلسات کوتاه و بلندی داشته ایم. در حوزه چاپ هم جلساتی را با انجمن پیشکسوتان صنعت چاپ، اتحادیه لیتوگرافان، اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ، اتحادیه چاپخانه داران، تعاونی چاپخانه داران، انجمن علمی صنعت چاپ و اتحادیه صحافان داشته ایم و به نحو نسبتا مطلوبی با فضای حوزه چاپ هم به شکل مدیریتی و میدانی آشنایی پیدا کرده ایممعاون فرهنگی وزیر ارشاد همچنین با بیان این که هر یک از مسئولان قبلی در نهادهایی مانند وزارت ارشاد تجارب ارزنده ای داشته اند گفت: بنده به همین جهت با آقای دکتر حسینی (وزیر سابق ارشاد) جلسه مفصلی داشته ام. هفته قبل هم با آقای صفار هرندی (وزیر اسبق ارشاد) جلسه مفصلی داشته ام. با آقای مسجدجامعی هم جلسه مفصلی برگزار کردیم. ما با وزرای ارشاد پیشین و معاونان فرهنگی قبلی و حتی با مدیران اداره کتاب حتی قبل از آقای مرادی نیا تا به امروز جلساتی را برگزار کرده ایم و یک مطالعه میدانی مدیریتی داشته ایم.
وی سپس گفت: متاسفانه ما یک گسست تجارب مدیریتی در کشور داریم یعنی این که این تجارب اتصالات لازم را با یکدیگر برقرار نمی کنند در حالی که این ها باید به هم پیوسته باشند به هر حال تجارب کسانی همچون دکتر خاتمی و دیگر معاونان ارشاد در دوره های قبلی ارزنده است هرچند ممکن است صورت مسئله امروز تغییر کرده باشد اما این تجارب قطعا برای من معاون فرهنگی وزارت ارشاد در حال حاضر مفید است.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد همچنین با بیان این نکته که بنده در کنار این دیدارها طی یک ماه گذشته شاید با صدها نفر از شخصیت های حقیقی و حقوقی دیدارهایی در خصوص برنامه های معاونت فرهنگی داشته ام. علاوه بر تحلیل اسناد بالادستی و اسناد وزارتخانه بخش دیگری از فعالیت های بنده بوده است. بخشی از کارهای ما هم به تحلیل محتوای قراردادهایی اختصاص یافته که در دوره های قبل منعقد شده است. قراردادهایی مانند قراردادهای خرید کتاب از ناشران در چهار یا هشت سال گذشته. این که با چه کسانی قرارداد بسته شده، با چه شرایطی بسته شده و سرانجام آن ها چگونه بوده است.
پس از این مقدمه نوبت به پرسش های خبرنگاران رسید که نخستین سوال به وضعیت نشر چشمه اختصاص یافته بود. یکی از خبرنگاران پرسید که چرا این ناشر که پروانه آن از طرف اداره کل حقوقی وزارت ارشاد لغو شده است، بنابر اعلام وزیر ارشاد می تواند به فعالیت خود ادامه دهد؟ صالحی اینگونه پاسخ داد: من پیش از جواب دادن به این پرسش باید نکاتی را یادآور شوم؛ اولین نکته ای که من به آن پایبند بوده هستم و خواهم بود قانون است. معتقدم قانون بد بدتر از بی قانونی است. ما نمی توانیم از یک فضای بی قانونی، حتی انتظار آزادی و یا عدالت را داشته باشیم لذا طبیعتا چه قوانین مصوب بالادستی و چه قوانین لازم الاجرا برای من و مجموعه دوستان دیگرم، محترم و لازم الاجرا هستند. هیچ تبصره ای هم در این زمینه وجود ندارد.

معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد ادامه داد: برای من به عنوان شخص سیدعباس صالحی غیرممکن است از برخی ارزش های بنیادین که الان آن ها را اعلام می کنم، فاصله بگیرم: مسلمات دینی، اخلاق اجتماعی، نظم عمومی و نظام اسلامی. من به همه این ها ملتزم هستم. نکته سوم این که علاوه برا این معتقدم که گفتمان های تنوع نگر در چارچوب نظام اسلامی، به نفع نظام، اسلام و کشور است. تنوع فکری در چارچوب نظام همان چیزی است که مسیر کشور را در امتدادها و سلیقه گرایی ها به جلو می برد. امتدادها و سلیقه گرایی ها نه به نفع اسلام است نه به نفع انقلاب و نه به نفع نظم عمومی. امنیت پایدار و اسلام درونی و نه اسلام منافقانه و اخلاق اجتماعی بدون ریا همان چیزی است که ما نیازمند آن هستیم.
صالحی ادامه داد: یکی از چیز هایی که من سعی کردم در طول زندگی ام به خودم بباورانم، این است که اندیشه های مختلف محترم هستند. لذا بار دیگر تاکید می کنم به این که ارزش های بنیادین از طریق یک فضای آزاد تنفس جلو می روند و نه از طریق انسداد فکری، عمیقا اعتقاد دارم.

معاون فرهنگی وزارت ارشاد سپس به طور مشخص به پرسش درباره نشر چشمه پاسخ داد و گفت: در خصوص نشر چشمه دو بحث وجود داشته است. یک بحث فرایند حقوقی و قانونی است و یک بحث هم محتوای آثار نشر چشمه است. در خصوص مورد اخیر بنده با این که بسیاری از آثار منتشر شده از سوی نشر چشمه را خوانده ام اما واقعا فرصت نکردم همه را بخوانم.

صالحی در این لحظه گریزی زد به انتشار بخش هایی از کتابهای نشر چشمه توسط یکی از خبرگزاری ها در روز گذشته و یادآور شد: من اعتقادی به بولتن سازی در مورد کتاب ها ندارم چرا که اساسا تقطیع جواب نمی دهد. حتی قرآن کریم را هم اگر تقطیع کنید، تبدیل می شود به یک کتاب ضالّه. چون هر پاراگراف آن در داخل یک متن معنی خود را می دهد لذا باید در این خصوص مطالعه دقیق صورت بگیرد که چگونه این اتفاق رخ داده است.

وی ادامه داد: در مورد بحث حقوقی نشر چشمه هم از همان اول هم ابهاماتی وجود داشت. اولین ابهام این بود که اگر محکمه ای بوده است که احتمالا منظور همان هیات های بدوی و تجدید نظر هستند، باید ابلاغیه کتبی به محکوم داده شود که او بداند بر اساس این حکم مثلا لغو مجوز شده است. من وقتی به پرونده چشمه نگاه می کردم ابلاغیه کتبی ندیدم. من خیلی مراقب هستم حرفی که الان می زنم از سر بی اطلاعی نباشد. لذا همین صبح امروز رفتم اداره کتاب و از دوستان پرسیدم که آیا به این ناشر ابلاغیه ای داده اند یا خیر؟ که گفتند خیر، ابلاغیه نبوده بلکه شفاهی اعلام شده است.

صالحی با بیان این که ابلاغیه شفاهی از نظر حقوقی بی اعتبار است گفت: تمامی این مسائل باعث شد که بنده کمیته حقوقی را مامور کنم که فرایند حقوقی این موضوع را بررسی کند. این کمیته هم اکنون در حال انجام کارش است و کارش هم رو به پایان است. البته خود من نظراتی دارم اما با توجه به این که ممکن است حرف من روی نظر این کمیته حقوقی تاثیر بگذارد، نظری نمی دهم.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد ابراز امیدواری کرد این کمیته حقوقی در آینده بسیار نزدیک رای نهایی در خصوص وضعیت فعالیت انتشارات چشمه را رسما از طریق سایت این معاونت اعلام کند.

صالحی همچنین با بیان این که سخنان وزیر ارشاد در روز شنبه هفته جاری در جمع خبرنگاران پیرامون وضعیت نشر چشمه متناقض نبوده است تاکید کرد: آقای وزیر گفتند که ابلاغی نشده است که این همان جمله‌ای است که بنده الان گفتم و کاملا هم مطابق با واقع است. نکته دوم این که ایشان گفتند نشر چشمه فعال است. این حرف هم درست است، نشر چشمه فعالیت های متنوعی دارد که از جمله آن کتابفروشی آن است که هیچ گاه فعالیت آن دچار اخلال نبوده است. ضمن این که نشر چشمه با برخی از ناشران دیگر هم همکاری هایی داردمعاون فرهنگی وزیر ارشاد سپس به طور مصداقی به یکی از آثاری اشاره کرد که معاون فرهنگی سابق وزیر ارشاد (بهمن دری اخوی) با استناد به آن اعلام کرده بود نشر چشمه لغو مجوز شده است و گفت: انتشارات چشمه کتابی به نام «روز حسین» را به ارشاد داده بود که بعدها فضای آنچنانی ایجاد شد و گفتند که این کتاب توهین آشکار است به امام حسین و چه و چه ...  هفته گذشته ناشر مربوطه این کتاب را برای من آورد که چون در ایام عاشورا بود من این کتاب را فرصت کردم روز شنبه خواندم.

صالحی ادامه داد: در آن فضاسازی ها به عبارتی با مضمون «عربده های حسین» استناد می شد و گفته می شد که خدای ناکرده امام حسین عربده می زده است. من اصل جمله مربوط به این عبارت را که به طور واضح اشتباه نقش شده است عینا برای شما می خوانم. تعبیر این است: «امیر: یکی بشود شمر و عربده ای سر دهد» من باز هم شک کردم و گفتم شاید با توجه به فضایی که به وجود آمده است، نکند آقای کیائیان نسخه دیگری از این کتاب را به من داده است به همین خاطر دیروز از آقای کمالی نژاد (سرپرست اداره کتاب) پرسیدم که آیا نسخه اصلی این کتاب که نشر چشمه آن را برای مجوز به ارشاد آورده است، دارید؟ که گفتند بله. بنده هم گفتم شما نسخه ای را که من به شما می دهم با نسخه ای که دارید مطابقت دهید و نتیجه را به من اعلام کنید.

وی افزود: ما ایشان و گروهشان را موظف کردیم که شب گذشته خط به خط این دو نسخه را با هم مطابقت دهند که در نهایت ایشان صبح امروز و از طریق یک واسطه به صورت تلفنی به من اعلام کرد که این دو نسخه یکی است و هیچ تغییری در این دو وجود ندارد.

صالحی در ادامه به درخواست یکی از خبرنگاران که خواستار موضع گیری وی در خصوص اقدام یک رسانه نسبت به انتشار بخش هایی تقطیع شده از آثار منتشر نشده نشر چشمه شد گفت: واقعیت این است که من روز گذشته که این مطلب را دیدم شگفت زده شدم، این خیلی بد است چون ناشر به منِ ارشاد اعتماد می کند که کتابش را می آورد که ما آن را بررسی کنیم و نتیجه اش را اعلام کنیم. این که از طریق ارشاد این مطالب درز کرده باشد، این یک گناه و یک جرم است. بنده البته بلافاصله با مسئول اداره کتاب در این باره صحبت کردم و او را مامور کردم که به موضوع رسیدگی کند و فرآیند انتشار این بریده رمان ها را در یکی از رسانه ها بررسی کند و خبرش را به من بدهد.

وی اضافه کرد: ولو اینکه این اتفاق هم یک بار بخواهد بیافتد، هم برای اعتبار وزارت ارشاد بد است و هم اعتماد ناشران را به ما مخدوش می کند. ما باید برای ناشر امنیت ایجاد کنیم و نیازی به زدن قفل و غل و زنجیر نیست. من صبح امروز هم موضوع را از مسئولان مربوطه پرسیدم که به من گفتند این مطالب مربوط به کتاب های منتشر شده نشر چشمه است نه منتشر نشده. البته در آن مطلب آمده بود که این آثار هنوز منتشر نشده اند به همین خاطر من حساس شدم و گفتم که باید این موضع به طور دقیق تری بررسی شود.
صالحی سپس گفت: دومین مساله این است که در دوره قبلی به یک شکلی این آثار درز کرده باشد  که در این صورت هم مجموعه امنیتی وزارت ارشاد باید قضیه را پیگیری کند و اگر شخصی یا اشخاصی در مجموعه فعلی بوده اند که این کار را کرده اند، قطعاً با آنها برخورد خواهد شد. این یک هشدار به ما است.