12سال بعد از مرگ «سید خلیل عالی‌نژاد»

1392/8/27 ۱۴:۵۶

مضراب‌هایش بر جان تنبور می‌نشیند. سکوتی به‌هنگام و زخمه‌ای دیگر. نواها از پی هم می‌آیند و گردش می‌کنند: سحری، خان‌امیری و قطار... هر یک روایتی از زندگی، کار، عشق و شوریدگی. هر یک حکایتی از رازها و نیازها.

مضراب‌هایش بر جان تنبور می‌نشیند. سکوتی به‌هنگام و زخمه‌ای دیگر. نواها از پی هم می‌آیند و گردش می‌کنند: سحری، خان‌امیری و قطار... هر یک روایتی از زندگی، کار، عشق و شوریدگی. هر یک حکایتی از رازها و نیازها.
راوی اما «سیدخلیل عالی‌نژاد» است. خنیاگر یک فرهنگ؛ فرهنگی که در آن موسیقی تنها ملازم زندگی نیست بلکه عین زندگی است. در نیایش؛ سوگ و سور.
سیدخلیل، زاده شهر «صحنه» بود. از مردمان زاگرس‌نشین کرمانشاه. از تبار کردان. پدر و برادرش هر دو تنبور می‌نواختند؛ سازی که در آیین‌های مذهبی آن خطه جایگاه ویژه‌ای دارد و نزد یارسان مقدس و گرامی است. او نیز مفتون این موسیقی و معرفت به‌جامانده از نیاکانش شد. پای درس استادانی چون «سیدامرالله شاه‌ابراهیمی» نشست و نواختن تنبور را فراگرفت. کسی که نخستین گروه تنبورنوازان معاصر را تشکیل داد و پس از چندی سیدخلیل عالی‌نژاد سرپرستی گروه را برعهده گرفت. با گروه «شمس» همکاری کرد تا نتیجه‌اش آلبوم شنیدنی «صدای سخن عشق» باشد. کتاب نوشت؛ ساز ساخت؛ تدوین تقویم کردی را به سرانجام رساند و چه بی‌دریغ نغمه‌های سحرانگیز دشت «اورامان» را برایمان نواخت.
اما در چنین روزی از سال 1380 بود که سیدخلیل را از دست دادیم. اگرچه گوشه‌های پنهان مرگ او همچنان مبهم باقی مانده اما آشکارا مردی که گنجینه‌ای عظیم از عشق و مهر مردمان کهنسال دیارش چون «درویش‌امیرحیاتی» را به سینه داشت در آتش سوخت. دریغا که سینه میراث‌دار آوازهای مرحوم «عابدین خادمی» به خاکستر نشست.
جان و بن‌مایه موسیقی ما موسیقی نواحی است. اما الحان خوش‌آهنگ سالخوردگانی که جلودار فرهنگ موسیقایی این سرزمینند هرروز کمتر به گوش می‌رسد.
تنها در سال گذشته 10نفر از استادان موسیقی مناطق ایران در گمنامی و بی‌توجهی تمام چشم از جهان بستند. چندروز پیش خبر آمد که «نورمحمد درپور» دوتارنواز برجسته خراسان راهی بیمارستان شده ‌است. از بی‌مهری‌هایی که بر او گذشت بگذریم اما اگر بیش از سه‌دهه تلاش «محمدرضا درویشی» در شناخت موسیقی نواحی نبود اکنون شاید نام درپور را هم نشنیده بودیم. اکنون شنیده‌ایم اما چه کرده‌ایم؟! همچنان این محمدرضا درویشی است که از همان ابتدا پیگیر وضعیت سلامت او در بیمارستان است! نگاه ما و مسوولان فرهنگی و غیرفرهنگی ما به میراث شفاهی این مرزوبوم چگونه است؟! هنر این راویان بزرگ تاریخ و تمدن ایران را چگونه شناختیم؟!
سیدخلیل عالی‌نژاد رفت اما دریچه‌ای به این سپهر بی‌کرانه گشود. او رفته است اما داستان جوانمردان، نوای بابا یادگار و آوازهای «سلطان اسحاق» را برایمان به یادگار گذاشت. نام و یادش گرامی