1392/8/14 ۱۱:۱۶
ارتش مصر و اخوان المسلمين نيروهاي قديمي مصر به حساب مي آيند كه تاريخي 80-70 ساله در تحولات مصر دارند. اين دو سابقه همكاري و اختلاف هاي زيادي هم در پيشينه خود دارند. براي مثال قبل از سال 1954 اخوان المسلمين با افسران آزاد همراه شدند و كودتاي معروف عبدالناصر شكل گرفت و حكومت پادشاهي منقرض شد. اما ماه عسل اخواني ها با ارتش مصر چند سال بيشتر ادامه پيدا نكرد.
اخوان المسلمين متهم شد كه قصد سرنگوني دولت قومي- ملي عبدالناصر را دارد. نيروهاي اخوان دستگير شدند و فعاليت اخواني ها ممنوع شد تا انقلاب مصر در جرياني كه به بهار عربي معروف شد، شكل گرفت. در سال 2011 و در تحولات بهار عربي بود كه نخستين اقدام هاي قانوني براي تثبيت سيستم جديد با همكاري اخوان و ارتش مصر شكل گرفت. اخوان ميدان پيدا كرد و مجلس را هم در اختيار گرفت. اما هم ارتش و هم اخوان المسلمين دچار خطاهايي شدند. اخواني ها مي توانستند با دقت بيشتري برنامه هاي خود را پيش ببرند. آنان بايد به نيروهاي آزاديخواه، ليبرال و نيروهايي كه در جريان انقلاب مصر شكل گرفته بودند، ميدان مي دادند و جلوي سوءاستفاده ارتش از شرايط به وجود آمده را مي گرفتند. اما اين اتفاق نيفتاد و ما شاهد بوديم كه ارتش به دنبال اعتراض شديد بخشي از مردم مصر نسبت به دولت محمد مرسي كه همان حكومت اخواني ها به حساب مي آيد، وارد ماجرا شد. بدين ترتيب رهبران اخوان المسلمين دوباره دستگير شدند و دوباره تاريخ مصر و جرياني كه در سال 54 بين اخوان المسلمين و ارتش به وقوع پيوسته بود، تكرار شد. اما نبايد فراموش كنيم كه اخوان يك نيروي سازمان يافته است و بيش از 80 سال سابقه در مصر دارد و طيف وسيعي از نيروهاي اسلامي و ملي چارچوب سياسي مصر را تشكيل مي دهد. بنابراين به راحتي قابل حذف نيست. تصور من اين است كه ارتش امكان حذف اخوان را ندارد. نه ارتش و نه هيچ نيروي داخلي و خارجي ديگر، توانايي حذف اخوان از صحنه مصر را ندارند. در عين حال ارتش مصر هم ارتش قدرتمندي است. چندين جنگ را اداره كرده است، قدرتي متكي بر يك تاريخ طولاني دارد و تجربياتي در جنگ با اسرائيل در پيشينه خود دارد. همچنين ارتش كاملاً در اختيار يك فرد نيست.
مبارك با كنار كشيدن ارتش مصر سقوط كرد. بنابراين ارتش مصر قابل مقايسه با ارتش هاي غيرمردمي نيست. ارتشي قوي است كه از ابتدا هم مشكلاتي با نيروهاي اسلامي داشته است. همچنين سال هاي بسيار زيادي بويژه پس از معاهده كمپ ديويد با امريكايي ها مرتبط بوده است. بنابراين يك نيروي قابل توجه به حساب مي آيد كه هم در داخل مصر و هم در خارج از مصر نيروهاي اثرگذاري دارد. بنابراين ما در مصر با دو نيروي قدرتمند اخوان و ارتشي ها رو به رو هستيم.
همچنين بايد روي اين تفكر كه ارتش مي تواند اين شرايط سركوب گرايانه را ادامه دهد و كار اخوان المسلمين را تمام كند، خط بطلان كشيد. يك نكته ديگري هم بايد يادآوري شود؛ پس از شرايطي كه در جهان عرب و منطقه عربي در جريان تحولات بهار عربي بوقوع پيوست، يك نيروي جديد اجتماعي در مصر پا به عرصه ظهور گذاشت، نيرويي كه از آن به اسم «نيروي سوم» ياد مي كنم. نيروي جوان و آزاديخواه كه هرچند سازمان يافته و منسجم نيست و نقشي در مديريت كشور ندارد اما كاملاً جدي و تاثيرگذار است. نيرويي كه بايد مورد توجه قرار بگيرد.
تصور من اين است كه نيروي سوم به مرور رفتار غيرمتمدنانه و غيرمنطقي ارتش را نقد مي كند و از حمايت آن دست كشيده و به اخوان نزديك خواهد شد.
و اخوان هم خطاهاي گذشته و رفتار انحصارطلبي را كه در دوره يكساله حكومت مرسي شاهد آن بوديم اصلاح خواهد كرد. نيروي سوم شامل احزاب و نيروهاي اجتماعي، مذهبي، قومي است كه در آينده مصر نقش بازي مي كنند و ارتش را مجبور خواهند كرد كه هم اخوان را بپذيرد و هم ساير گروه ها را به رسميت بشناسد. همچنين دنياي امروز هم نمي پذيرد كه نيروهاي ارتشي همچنان با كودتا برنامه هاي خود را پيش ببرند. نمونه اين وضع در تركيه تجربه شده است. ارتش تركيه هم با اسلامگراها برخورد بدي داشت. آنها را به زندان و حصر مي كشيد. اما به مرور وقتي قدرت اجتماعي موجود ارتش را مجبور كرد تا آنها را بپذيرد و وقتي نيروهاي اسلامگرا در چارچوب و زير چتر دموكراسي ظاهر شدند، به قدرت اول تركيه تبديل شدند و امروز علي رغم همه مشكلات در چندين دوره دولت و مجلس را در اختيار داشته اند. بنابراين تصور مي كنم كه ارتش مصر هم با توجه به نيروي اجتماعي عظيم اخوان نمي تواند آنها را حذف كرده يا ناديده بگيرد.
كارشناس مسائل خاورميانه
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید