1392/8/14 ۰۹:۵۱
دبا : خوشبینی در مورد پیشبرد دیپلماسی هسته ای با ایران منجر به گمانه زنی هایی شده مبنی براینکه غرب می تواند در مورد سوریه نیز با ایران به توافق برسد. اما تحلیل گران در مورد چنین توافقی محتاطانه صحبت می کنند. به گزارش دویچه وله، بخش عمده این گمانه زنی ها در پی فضای مثبت دیپلماتیکی مطرح شد که پس از دور نخست مذاکرات هسته ای ایران در ژنو اوایل ماه جاری میلادی ایجاد شده است. کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تازگی «بحث های بسیار دقیق فنی» خبر داد و آمریکا جدیتی که پیشتر شاهدش نبودند را تحسین کرد.
این صحبت های مثبت طی هفته جاری از سوی ایران نیز مطرح شد؛ پس از جلسه مقامات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در مقر این سازمان در وین، رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس گفت: «معتقدم پیشنهادی که ایران ارائه کرد، می تواند آغازگر فصل جدیدی از مناسبات میان ایران و آژانس باشد.»
اما در شرایطی که پیشنهادات و تقاضاها در مورد سطح غنی سازی اورانیوم، لغو تحریم ها، نظارت ها و پردازش مجدد پلوتونیوم همچنان پشت درهای بسته دست به دست می شود، مسئله مهمی که بدان پرداخته نشده و دو طرف را با مشکلاتی روبرو کرده «بحران مداوم سوریه» است.
اهمیت درگیری وحشتناک میان طرفداران بشار اسد و صفوف گسترده مخالفان برای ایران، به مراتب بیشتر از اهمیتی است که این مسئله برای دیگر کشورهای جهان دارد. این درگیری برای قدرت های اصلی جهان، یکی از بدترین فجایع انسانی قرن بیست و یکم و تهدیدی جدی برای ثبات خاورمیانه محسوب می شود اما برای ایران، جنگ در سوریه عمق بیشتری دارد و تهدید مستقیم قدرت این کشور به شمار می رود.
نشریه فارن پالسی طی هفته جاری در گزارشی مدعی شد که تهران بیش از آموزش و تامین مالی نیروهای نظامی اسد، در سوریه نقش دارد. این نشریه مدعی شد ایران در حالی نفت ارزان به رژیم سوریه ارسال می کند که به دلیل تحریم های بین المللی تحت فشار شدید اقتصادی قرار دارد.
الی گرانمایه، تحلیل گر سیاست ایران در شورای روابط خارجی اروپا اشاره می کند که این اقدام تاحدی یک ژست وفاداری است. گرانمایه به دویچه وله گفت: «ایران اتحاد دیرینه ای با دولت سوریه دارد و این اتحاد در طول جنگ ایران- عراق که سوریه یکی از معدود متحدان جمهوری اسلامی در منطقه بود، تقویت شد. تهران این مسئله را فراموش نکرده است.»
شاشانک جوشی، كارشناس خاورميانه در موسسه رويال يونايتد سرويس لندن می گوید: «ایران دوستان زیادی ندارد- به خصوص در میان کشورهای عرب- و سوریه تنها متحد عرب ایران محسوب می شود.» وی در ادامه افزود: «مهم است که بدانیم سوریه حلقه پیوند به حزب الله است و به همین دلیل راه نفوذ و طرح ریزی قدرت ایران در لبنان محسوب می شود که به منزله توانایی اعمال نفوذ ایران بر اسرائیل است.»
با توجه به اینکه ایران با کشورهایی چون عراق، افغانستان و پاکستان هم مرز است، همواره تلاش داشته که ثبات را در کشور همسایه ای که در آستانه سقوط قرار دارد، حفظ کند. در این صورت منافع تهران هم راستا با منافع قدرت های اصلی جهان است. ایران نیز مانند آمریکا و روسیه برای ترس از خیزش بنیادگرایی سنی و القاعده در سوریه دلیل دارد.
گرانمایه متذکر می شود: «ایران در تلاش برای حفظ ثبات در منطقه، محاسبات درستی دارد و توقف نقش آفرینی ایران در سوریه جزء منافع آمریکا نخواهد بود. اگر شرایط افغانستان را در نظر بگیرید، ایران نقش مهمی در ایجاد امنیت در این کشور داشته و تلاش های خود حتی پس از خروج کامل آمریکا را نیز ادامه خواهد داد.»
گرانمایه متذکر می شود که ایران از سوی دیگر، اوایل سال 2011 در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد کنفرانسی را برگزار کرد و طی آن از گروه های مخاف سوری نیز دعوت به عمل آورد تا نشان دهدکه به صحبت با آنها در مورد آینده سوریه علاقمند است.
تاثیر بر مذاکرات هسته ای؟
آیا با توجه به این منافع مشترک، بحران سوریه می تواند بر مذاکرات هسته ای پیشرو تاثیر بگذارد؟ برای مثال آیا آمریکا مایل است که در ازای برخی امتیازات در پرونده هسته ای ایران، با حمایت ایران از اسد مدارا کند؟ تحلیل گران در مورد چنین توافقاتی تردید دارند.
جوشی می گوید: «یک منفعت مشترک وجود دارد، اما همواره منافع مشترکی وجود داشته است. ایران برای سرنگونی طالبان نیز با آمریکا کار کرده است. دیپلماسی هسته ای ممکن است اثرات جانبی داشته باشد اما تردید دارم که منجر به معامله بزرگی در مسائل مورد مناقشه شود.»
گرانمایه در این باره می گوید: « ساده لوحانه است که فکر کنیم سوریه نقشی در مذاکرات هسته ای نخواهد داشت اما شرایط در سوریه آنقدر پیچیده است که نمی توان انتظار یک توافق واقعی را داشت- به خصوص با توجه به مذاکرات آتی صلح سوریه در ژنو. مطمئنا در مورد نقش ایران نیز بحث خواهد شد اما ایران تنها یکی از بازیگرانی است که مذاکرات صلح سوریه را شکل می دهد.»
اولیور میر، یک تحلیلگر امنیتی در موسسه امور امنیت و بین الملل آلمان معتقد است که این دو مجرای دیپلماسی به شدت جدا از هم نگه داشته می شوند. وی به دویچه وله گفت: «به عقیده من تلاش عامدانه ای برای جدا نگه داشتن این دو مسئله از هم و دور کردن آن از مذاکرات هسته ای وجود دارد. اگر امکان وارد کردن ایران به مذاکرات ژنو در مورد سوریه وجود داشت، به سود مذاکرات هسته ای بود. اما به گمان من با توجه به مذاکرات هسته ای، مقامات تلاش خواهند کرد که از این پرونده را از موضوع سوریه جدا نگه دارند.»
به عقیده جوشی نیز ایران انگیزه های لازم برای دور کردن مسئله سوریه از مذاکرات هسته ای را دارد. وی گفت: «هرچه دیپلماسی هسته ای بیشتر پیشرفت کند، پیشبرد مسائل دیگر دشوار خواهد شد چراکه حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نمی خواهد این گمان شکل گیرد که وی تسلیم دشمنان ایران می شود.»
جوشی در ادامه افزود: «ایران در بسیاری بخش ها، کشوری منکسر است. بنابراین حتی اگر روحانی تنش های هسته ای را کاهش داد، بدان معنا نیست که قادر به سازش در مورد سوریه است.»
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید