زمان بهانه‌هاي بزرگ نيست/فرید زکریا

1392/7/16 ۰۸:۰۷

دولت اوباما در تلاش براي قبولاندن ضرورت اقدام نظامي عليه سوريه به مواردي مانند پايبندي به حفظ ارزش‌هاي بين‌المللي يا جلوگيري از هولوكاستي ديگر اشاره مي‌كند. از نظر من اينها تا حدي اغراق‌آميز و ناشي از يك فهم نادرست تاريخي‌اند كه مي‌تواند پيامدهاي خطرناكي براي سياست خارجي ايالات متحده در پي داشته باشد. تقريبا همه مقامات ارشد رسمي امريكا، نظير رياست‌جمهوري باراك اوباما، وزير دفاع چاك هگل و وزير امور خارجه جان كري، همصدا با هم عنوان كردند كه امريكا ناگزير است تا براي حفظ اعتبارش در مقابل ايران به اقدام نظامي عليه سوريه دست يازد. در اين حوزه مجموعه وسيعي از پژوهش‌ها در روابط بين‌الملل انجام گرفته و بيشتر آنها نتيجه گرفته‌اند كه چنين رفتاري دستاوردهاي كمي در پي خواهد داشت. كشورها مي‌دانند كه شرايط محيط بين‌الملل شرايط متغيري است و اقدامي كه شما در يك موقعيت خاص انجام مي‌دهيد معيار مناسبي براي سنجش كارآمدي همان اقدام در موقعيتي ديگر نيست. حقيقا شما نياز نداريد تا براي اينكه به كشور ب بگوييد كه فردي قاطع هستيد به كشور الف حمله كنيد. امريكا از حمله به عراق و اصرار بر تداوم ماموريتش حتي بعد از سقوط رژيم اين كشور چه دستاوردي به دست آورد؟ امريكا از بالا بردن هزينه و تعداد سربازانش در ويتنام براي حفظ حسن شهرتش چه اعتباري به دست آورد؟ اگر واشنگتن از سياست‌هاي اعمالي نابخردانه‌يي استفاده كند لزوما نبايد از سياست‌هاي نظامي نابخردانه متناسب با آنها نيز استفاده كند. اين موضوع مردم را تحت تاثير قرار نمي‌دهد بلكه به آنها مي‌گويد امريكا آنقدر مغرور است كه پول خوبي را خرج سياست‌هاي بدي كند.
به طور ويژه اكنون زمان بدي براي كوبيدن بر طبل اعتبار از سوي اوباما است چرا كه در طول چند ماه گذشته حكومت ايران پيام‌هاي صلح‌آميز قابل توجهي ارسال كرده است. ارسال اين پيام‌ها با انتخاب حسن روحاني به عنوان رييس‌جمهور كه در حقيقت رد سياست‌هاي غلط محمود احمدي‌نژاد از سوي مردم ايران بود آغاز شد. در طول مبارزات انتخاباتي روحاني با جسارت به سعيد جليلي به دليل آنچه او ناتواني جليلي در رسيدن به توافقي با جامعه بين‌المللي و كم كردن فشار تحريم‌ها مي‌دانست حمله كرد و در جمله‌يي كه با استقبال روبه‌رو شد گفت: «چرخيدن سانتريفيوژ خوب است ولي به شرطي كه چرخ زندگي مردم هم بچرخد». روحاني از زمان انتخابش به اين سو هر چند روز يك‌بار پيام‌هاي مثبتي براي جهان فرستاده است. او نامه‌هايي با اوباما مبادله كرده است و در توييتي در تاريخ 4 سپتامبر براي يهوديان جهان سالي خوش را آرزو كرد. او اعلام كرد كه مسووليت مذاكرات هسته‌يي بايد به وزارت خارجه سپرده شود و به اين ترتيب سكان مذاكرات را از دست نهاد شوراي عالي امنيت ملي گرفت. او درباره اهميت انعطاف‌پذيري در مذاكرات با غرب و شفافيت در برنامه هسته‌يي ايران كه به معناي اجازه دادن به بازرسان آژانس براي بازديد از تاسيسات هسته‌يي ايران است صحبت كرد. هفته‌نامه آلماني اشپيگل گزارش داد كه روحاني حتي حاضر است در مقابل خلاصي از تحريم‌ها تاسيسات فردو را تعطيل كند.» در ادامه مقاله زكريا معتقد است روحاني تاييد رهبر ايران را هم داراست و صحبت‌هاي رهبري درباره استراتژي نرمش قهرمانانه و تلاش در راستاي رسيدن به توافق با جامعه بين‌المللي را شاهدي بر اين مدعا مي‌داند. وي به صحبت‌هاي رهبري در تاريخ 17 سپتامبر اشاره مي‌كند: «ما به دستيابي به سلاح هسته‌يي معتقد نيستيم و اين نه به خاطر جلب دوستي امريكا و كشورهاي ديگر، بلكه به خاطر اعتقاداتمان است، بنابراين وقتي ما خودمان مي‌گوييم هيچ كشوري نبايد به سلاح هسته‌يي دست پيدا كند به طور قطع خودمان نيز در پي دستيابي به سلاح هسته‌يي نخواهيم بود.»در نتيجه‌گيري، زكريا معتقد است منطقي‌ترين سياست ممكن براي دولت امريكا درباره پرونده هسته‌يي ايران قبولاندن اين واقعيت به مردم و سياستمداران ايران است كه در صورت رسيدن به توافقي در زمينه مساله هسته‌يي، آينده بهتري در انتظار آنها خواهد بود. اما زكريا خود اشاره مي‌كند كه در فضاي كوبيدن بر طبل جنگ از سوي امريكا (اشاره به صحبت‌هاي چند روز پيش اوباما پس از ديدار با نتانياهو) درك اين منطق دشوار به نظر مي‌رسد.

منبع:هفته‌نامه تايم