دغدغه هاي من / پروفسور محمد هاشم پسران*

1392/7/6 ۱۴:۱۴

وقتي پنج شنبه موسسه «تامسون رويترز» مرا به عنوان يکي از هشت اقتصاددان داراي شانس دريافت نوبل اقتصاد امسال معرفي کرد، خوشحال شدم. خوشحالي ام به اين دليل بود که موسسه اي مستقل، با در نظر گرفتن آمار «ارجاعات علمي» (Citation) مقالات منتشره در ژورنال هاي علمي و پژوهشي اقتصادي برتر دنيا، مرا در جمع هشت اقتصاددان منتخب قرار داده است.

وقتي پنج شنبه موسسه «تامسون رويترز» مرا به عنوان يکي از هشت اقتصاددان داراي شانس دريافت نوبل اقتصاد امسال معرفي کرد، خوشحال شدم. خوشحالي ام به اين دليل بود که موسسه اي مستقل، با در نظر گرفتن آمار «ارجاعات علمي» (Citation) مقالات منتشره در ژورنال هاي علمي و پژوهشي اقتصادي برتر دنيا، مرا در جمع هشت اقتصاددان منتخب قرار داده است.
    حضور در اين جمع، چه منجر به دريافت جايزه نوبل بشود و چه نشود، براي من خوشحال کننده است، اما اين واقعيت را هم بايد در نظر گرفت که هشت اقتصاددان معرفي شده، «کانديداهاي دريافت نوبل اقتصاد» نيستند و صرفا پژوهش هاي آنها در صدر آمار Citationها قرار دارد و در نتيجه پيش بيني شده است بيشترين شانس را براي دريافت نوبل داشته باشند؛ پيش بيني اي که ربط مستقيمي به «کميته نوبل» ندارد.
    در مورد هفت اقتصاددان ديگري هم که از طرف «تامسون رويترز» معرفي شده اند، بايد بگويم که همگي فعاليت هاي پژوهشي ارزشمند و ماندگاري را در علم اقتصاد انجام داده اند؛ هر چند چون پژوهش هاي اين افراد در سه حوزه مختلف علم اقتصاد متمرکز بوده، شايد نتوان به سادگي ميزان تاثيرگذاري اين افراد را با هم مقايسه کرد. در واقع موسسه تامسون رويترز، با تفکيک سه حوزه «اقتصاد خرد»، «اقتصادسنجي» و «حقوق و اقتصاد (Law and Economics)»، سعي کرده است دو يا سه اقتصاددان پيشرو را در هر حوزه معرفي کند. دو اقتصادداني هم که جز من در حوزه «اقتصادسنجي» معرفي شده اند، هر دو از اقتصاددانان برجسته اي هستند که من سال ها است آنها را مي شناسم و احترام زيادي برايشان قائل هستم.
    شايد در اينجا خوب باشد در اولين مطلب فارسي اي که بعد از اعلام خبر موسسه «تامسون رويترز» مي نويسم، چند جمله هم در مورد فعاليت هاي کاري و پژوهشي سال هاي آينده ام ذکر کنم. من چه برنده نوبل بشوم و چه برنده نشوم، اکثريت قاطع فعاليت هاي کاري و نيز پژوهشي خود را مطابق برنامه هاي قبلي ام پيش خواهم برد. تصور مي کنم اکثر اقتصاددانان ديگري که نام شان براي دريافت نوبل مطرح مي شود نيز، وضعيت مشابهي دارند. من در سال هاي اخير به لحاظ پژوهشي بيشتر بر مدل سازي GVAR متمرکز بوده ام و جديدترين کتاب من هم که به طور مشترک با Filippo di Mauro(از پژوهشگران ارشد بانک مرکزي اروپا) نوشته شده به همين موضوع مربوط مي شود. به طور خلاصه، حوزه پژوهشي سال هاي اخير من که در سال هاي بعد هم ادامه خواهد داشت، به بررسي و مدل سازي اقتصادسنجي در مورد ارتباط و تاثيرگذاري متقابل اقتصادهاي مختلف دنيا بر يکديگر مربوط مي شود. براي مثال تغييرات سريع اقتصاد چين تاثيرات وسيعي بر اقتصادهاي ساير کشورها داشته و خود اين تاثيرات مجددا بازتاب هايي داشته اند که اقتصاد چين را متاثر کرده است. توليد مدل هاي آماري و اقتصادسنجي مناسبي که بتواند اين تاثيرات متقابل را به خوبي توضيح داده و پيش بيني کند، از اهميت فراواني برخوردار است که بخش عمده فعاليت هاي پژوهشي سال هاي آينده مرا تشکيل مي دهد.
    اما دغدغه ديگر من در سال هاي اخير به سازمان سازي پژوهشي در حوزه هاي مختلف علم اقتصاد مربوط بوده که در سال هاي آينده هم ادامه خواهد يافت. ما در سال 2011 به همراه تعدادي ديگر از اقتصاددانان شاخص ايراني «انجمن بين المللي اقتصاد ايران» (IIEA) را با هدف افزايش رونق کمي و کيفي پژوهش ها در مناطق مختلف جهان در زمينه «اقتصاد ايران» تاسيس کرديم. من در حال حاضر دبير IIEA هستم و قطعا تلاش براي توسعه فعاليت هاي اين انجمن، از دغدغه هاي کليدي سال هاي آينده ام خواهد بود. همچنين اخيرا به همراه تعدادي ديگر از اقتصاددانان «انجمن بين المللي اقتصادسنجي کاربردي» (International Association for Applied Econometrics) را تاسيس کرديم که اين انجمن نيز از سال آينده به طور رسمي فعاليت هاي خود را آغاز خواهد کرد و مي کوشد به افزايش تعامل در ميان محققان فعال در حوزه اقتصادسنجي در سراسر جهان کمک کند.
    در پايان اين يادداشت کوتاه، اميدوارم که وجود نام يک ايراني در ميان هشت اقتصاددان منتخب «تامسون رويترز»، بتواند بهانه اي باشد براي ايجاد شور و نشاط در بين همه اقتصاددانان ايراني و افزايش انگيزه آنها براي فعاليت هاي پژوهشي باکيفيت. در آن صورت است که خوشحالي من از حضور در اين ليست هشت نفره، يک خوشحالي تمام عيار خواهد بود.
    
    *استاد اقتصاد دانشگاه کمبريج و دانشگاه کاليفرنياي جنوبي (USC)