ديپلماسي معقول / علي شكوهي

1392/7/3 ۱۳:۰۲

در دنيا، دولت هاي بزرگ و كوچكي هستند كه منافع ما را تهديد مي كنند و ما هم خواسته ها و مطالباتي داريم كه آنان حاضر به پذيرش آن نيستند. دشمني و خصومت به همين سادگي شروع مي شود. آن ها حكومت ما را وابسته به خود مي خواهند و ما استقلال همه جانبه را مطلوب مي دانيم. آن ها نفت ما را مي خواستند و ما با ملي كردن نفت، از آنان خلع يد كرديم. آن ها از ديكتاتور كشورمان دفاع مي كردند تا منافع خود را پاس بدارند و ما خواستار آزادي و رهايي از سلطه استبداد بوديم كه منجر به تهديد منافع آنان مي شد. اي كاش اين خصومت ها نبود ولي ظاهراً چاره اي نيست.

1- در دنيا، دولت هاي بزرگ و كوچكي هستند كه منافع ما را تهديد مي كنند و ما هم خواسته ها و مطالباتي داريم كه آنان حاضر به پذيرش آن نيستند. دشمني و خصومت به همين سادگي شروع مي شود. آن ها حكومت ما را وابسته به خود مي خواهند و ما استقلال همه جانبه را مطلوب مي دانيم. آن ها نفت ما را مي خواستند و ما با ملي كردن نفت، از آنان خلع يد كرديم. آن ها از ديكتاتور كشورمان دفاع مي كردند تا منافع خود را پاس بدارند و ما خواستار آزادي و رهايي از سلطه استبداد بوديم كه منجر به تهديد منافع آنان مي شد. اي كاش اين خصومت ها نبود ولي ظاهراً چاره اي نيست. اگر دولتي در آن سوي دنيا، منافع خود را در درون مرز ملي ما تعريف مي كند و حتي نوع نظام سياسي كشورمان را بخواهد تعيين كند، معلوم است كه ما با آن دولت دشمن خواهيم بود.

    2- امريكا در جهان معاصر نشان داد كه براي سلطه بر جهان، هم عزم روشني دارد و هم توان نظامي و اقتصادي آن را و به همين دليل، منافع اين كشور در تعارض با بسياري از دولت ها از جمله جمهوري اسلامي قرار مي گيرد. اين كشور قادر به بسيج توان نظامي و اقتصادي و سياسي و رسانه اي خود و متحدانش در مقابل همه دولت هايي است كه حساب خود را از نظام سلطه جدا كرده و بر طبل استقلال و هويت ملي و اعتقادي خود مي كوبند. با شكست كمونيسم و شوروي و در خلارقيب، امريكا از نظر ايدئولوژيك خود را در مقابل اسلام انقلابي و از نظر سياسي در تعارض با جمهوري اسلامي تعريف كرده است. اين موقعيت، هم فرصت هايي را براي جمهوري اسلامي پديد آورده است و هم تهديداتي را موجب شده است.

    3- هنر ديپلماسي معقول اين است كه بتواند در اين شرايط از موجوديت نظام اسلامي دفاع و فرصت عملي شدن تهديدات دشمن را سلب كند و براي تثبيت موقعيت و تامين منافع ملي نظام، فضاي باز و فراخي را پديد آورد. ديپلماسي ممكن است منبع مستقل قدرت تلقي نشود اما در كنار ديگر منابع قدرت ملي، حتماً عنصري تعيين كننده است. با ديپلماسي معقول، مي توان هزينه دشمني با ايران را در جهان افزايش داد تا هر كشور كوچك و بزرگي نتواند به آساني با ما دشمني كند. مي توان از ايجاد يكدستي در ميان دوستان امريكا و تفاهم عليه ايران، جلوگيري كرد تا منفذي براي زيستن ما پديد آيد. مي توان افكار عمومي غرب را متاثر كرد تا دست سياستمداران امريكايي بسته شود و انجام هر كار غلط و غيرانساني دولتمردان با حمايت افكار عمومي اين كشور همراهي نشود. مي توان از موقعيت نهادهاي جهاني به گونه اي بهره گرفت كه محدوديت امريكا و متحدانش بيشتر شود. مي توان با ايجاد اختلاف ميان ابرقدرت ها و نيز ميان اروپا و امريكا و حتي ميان امريكا با برخي از متحدان منطقه اي، سياست خصمانه امريكا عليه ايران را منزوي كرد. ديپلماسي خواه ابزار قدرت باشد و خواه منبع قدرت تلقي شود، در مواردي مهمترين عاملي است كه مي تواند از پس مشكلات جهاني كشور بر آيد و آينده روشن و به دور از جنگ و خونريزي و خشونت را براي مردم به ارمغان آورد. البته مشروط به آن كه دست دستگاه ديپلماسي كشور را با مسائل جزئي و كم اهميت نبنديم و به خاطر اختلاف نظر سياسي در درون، پشت ديپلمات هاي كشورمان را در بيرون خالي نكنيم.