افق روشن است / علی شمخانی

1392/7/1 ۰۹:۲۳

با درود بر شهداي جنگ تحميلي، آنان که گمنام‌ترين‌شان در زمين پرآوازه‌ترين آنهاست در آسمان.امروز سي‌ويکم شهريورماه، سالروز آغاز جنگ تحميلي در سال 1359 است. جنگي که 33 سال از آغاز آن و 25 سال از پايان آن مي‌گذرد.

با درود بر شهداي جنگ تحميلي، آنان که گمنام‌ترين‌شان در زمين پرآوازه‌ترين آنهاست در آسمان.امروز سي‌ويکم شهريورماه، سالروز آغاز جنگ تحميلي در سال 1359 است. جنگي که 33 سال از آغاز آن و 25 سال از پايان آن مي‌گذرد.
به همين مناسبت به بيان چند نکته پيرامون اين واقعه بزرگ و تاريخ‌ساز مي‌پردازم:
اولين نکته اينكه چرا ما «آغاز جنگ» را به پاسداشت مي‌نشينيم؟! عجيب نيست؟! ما که اساسا جنگ‌طلب نبوده و نيستيم و مباني و آموزه‌هاي ديني، ما را از آغازگري جنگ برحذر داشته و منع مي‌کند و بر همين اساس، تاکنون آغازگر هيچ جنگي نبوده و در آينده هم نخواهيم بود. به نظر اين انتخاب جز براي اين نيست که بگوييم آغاز جنگ با ما براي آغازگر آن، جز خفت و هلاکت و براي ما پاياني جز عزت و سعادت نداشت و ندارد.در ريشه‌يابي علت آغازين جنگ به اين نتيجه مي‌رسيم که تحليل غلط صدام از خود و حاميان منطقه‌يي و فرامنطقه‌‌يي‌اش و اميد به حمايت جهاني بود که موجب شد در اين وادي که در حقيقت برايش يک پرتگاه بود، وارد شود و امروز اينچنين عاقبت او خفتبار شود. صدام مبتني بر اين تحليل با اهدافي حداقلي، مياني و حداکثري جنگي گسترده را عليه ايران تدارک ديد. او كه سرعت پيروزي خودش را متناسب با قدرت و سرعت تانك‌هاي خودش فرض كرده بود، ظرف يك هفته اهدافش را كسب شده مي‌ديد. خصوصا اينكه در آن زمان نه ارتش ايران آماده بود و نه سپاه پاسداران براي حضور در چنين ميداني ساخته شده بود.

اما در اين سو، امام (ره) با تكيه بر اين باورهاي ديني كه «الخير في ما وقع»، تجاوز دشمن را به عامل تقويت بنيه داخلي، شكل‌گيري زنجيره مقاومت در سرتاسر جبهه جنگ از خرمشهر تا پيرانشهر و در محور مياني «سوسنگرد، حميديه، اهواز» و «كوشك، حميديه، اهواز» تبديل كرد.

با اين تدبير در كوتاه زمان افتخاراتي چون شبيخون حميديه شكل گرفت و دشمن به عقب رانده شد. اين در حالي بود كه در شرايط آن روز انتخاب شيوه جنگ امري آسان نبود. شيوه كلاسيك، نامنظم و ... كداميك براي ما ممكن و در ميدان عمل موثر مي‌افتاد؟ در اين بخش درس‌‌ها و تجربه‌هاي زيادي است كه كمتر به آن پرداخته شده و جا دارد محققان و صاحبنظران اين حوزه به آن توجه كنند.

در اين صحنه‌ مقاومت، تحولات عظيمي رخ داد:
سپاه در آن روز به عنوان سازماني نوپا بدون پيشينه نظامي به جايي رسيد كه امروز پا در عرصه‌هاي مختلف نيرويي گذاشته و با مرداني پرشور و انقلابي به سازماني توسعه يافته بدل شده است. تولد و يادگيري همراه با انجام ماموريت را جوانان اين مرز و بوم توامان با هم تجربه كردند. جواناني كه از همه اقشار، همه سلايق، قوميت‌ها و صنوف بودند و با تكيه و باور به امام‌شان چنين افتخارآفرين شدند.ارتش قانوني و كلاسيك به بركت تلاش مردان بزرگي از سلحشوران ارتش به ارتش حزب‌الله تبديل شد. مرداني كه رشادت‌ها و ايثارگري‌هاي آنها از مقومات اصلي پيروزي بود و به علت برجستگي جنگ كمتر به آنها پرداخته شده است.
«جهاد» كه براي توسعه روستايي شكل گرفته بود، سنگرساز شد...و چه بسيار درس‌هاي مديريتي فراواني كه به واسطه ضعف و نارسايي در بيان واقعيات جنگ، در طول ساليان گذشته مورد غفلت قرار گرفته است.جنگ در طول هشت سال، فراز و نشيب‌ها، تابستان و زمستان‌ها، گرما و سرما، پيروزي و شكست، عيد و عاشورا، رمضان و عيد فطرهاي فراواني به خود ديد و بدين‌سان به گنجينه نفيسي از تجارب و صحنه باشكوهي از ظهور توانمندي‌هاي ملتي بزرگ و تاريخي تبديل شد.از جمله شگفتي‌هاي جنگ انتقال مفاهيم و آموزه‌هاي ديني از حرف به عمل و از قبول ظاهري به باور قلبي بود، در ميدان جنگ همه چيز واقعي شده بود و مي‌شد زيبايي‌هاي دين را به صورت محسوس و مجسم، در عمل و سيره فرماندهان و رزمندگان ديد.

مجموعه اين شرايط، تحولات بزرگ و فعل و انفعالات گوناگون در اين 8 سال، فرهنگي را شكل داد كه از آن با نام «فرهنگ بسيجي و جهادي» ياد مي‌كنيم. فرهنگي كه امروز به پشتوانه آن عرصه‌هاي دشوار را پشت سر مي‌گذاريم و آن را «كليد ميدان‌هاي سخت» مي‌دانيم. فرهنگي كه مولود آن شرايط، آن افراد و آن مقتضيات است. توليدگران اين فرهنگ امروز در آستانه پاي گذاشتن به دوران پيري قرار گرفته‌اند، يعني در سنيني كه اهميت سخن امام (ره) را بيش از پيش در مورد آنان محسوس و ملموس مي‌كند: «نگذاريد پيشكسوتان جهاد و شهادت در پيچ و خم زندگي روزمره خود به فراموشي سپرده شوند.»

نكته مهم در اينجا اين است كه اين فرهنگ اصيل و گره‌گشا نياز به پاسداري دارد و بايد كساني باشند كه آن را بازتوليد كنند. هم‌چنان كه رهبر معظم انقلاب اسلامي مدظله‌العالي در مورد ضرورت اين امر فرمودند: «حفظ روحيه جهادي در زمان صلح سخت‌تر از زمان جنگ است»

اما امروز كه 25 سال از پايان جنگ مي‌گذرد:
درست است كه ديگر از غرش توپ و بوي باروت و صداي آمبولانس‌ها و مارش پيروزي عمليات در كوچه و ديار، در راديو و تلويزيون، خبري نيست اما آيا واقعا تهديد و جنگ ديگر تمام شده است؟! و چه جنگي سخت‌تر و دهشتناك‌تر از جنگي كه براي عقب نگه داشتن يك ملت و سد كردن مسير پيشرفت آن وجود دارد؟!
تحريم و فشار اقتصادي در حقيقت در امتداد همان توپ‌هاست و شليكي است كه امروز از همان جبهه مقابل ما را هدف گرفته است. جبهه‌يي كه با آرايش نوين در برابر ما صف كشيده است. اين يعني باز هم جنگ، باز هم «الخير في ما وقع» و در نهايت باز هم پيروزي كه رهبر عزيزمان فرمودند:«افق روشن است»
در اينجا سخنم را معطوف به وضعيت فعلي كشور مي‌كنم كه در اين اوضاع، پيروزي چگونه محقق مي‌شود؟ و آن افق روشن چگونه تحصيل مي‌شود؟ مهم‌ترين مساله‌يي كه در اين شرايط با آن روبه‌رو هستيم استقرار دولت جديد و شكل‌گيري تعاملات و آرايش متناسب با آن در كشور است. در اين شرايط همه ما در مقابل سه سوال قرار داريم:
1- سهم من، ما، حزب ما و يا گروه ما از دولت چيست؟
2- آيا اين دولت موفق مي‌شود؟
3- چگونه مي‌توانيم به دولت كمك كنيم تا موفق شود؟
در ارتباط با سوال اول تجربه هشت ساله جنگ به ما مي‌گويد اين كه عده‌يي بجنگند و عده‌اي ديگر كشور را اداره كنند تجربه شكست خورده و ناموفقي است. اين، تجربه بهينه‌يي نيست. اينكه سهم نداريم پس ما را كاري نيست عاقبتي جز جنگ ساختارها و رقابت‌فرسايشي و كاهنده بين ساختارها، افراد، احزاب و شخصيت‌ها ندارد. اگر وضع چنين باشد نيل به آن افق روشن به تأخير مي‌افتد و روزبه‌روز بر مطالبات مردمي افزوده مي‌شود.
و اگر سوال من پيوسته اين باشد كه آيا دولت موفق مي‌شود؟ اين نيز يعني انفعال و بي‌مسووليتي. اين رويكرد مطابق با حال و هواي كساني است كه زماني كه خرمشهر در آتش مي‌سوخت، غيرمسوولانه دنبال مسائل حاشيه‌يي بوده و متن را فراموش كرده بودند. آن زمان در نامه‌يي فرياد كردم «يا للمسلمين به داد ما برسيد» و به اين وضعيت اعتراض كردم.
در نهايت عرض مي‌كنم آموزه‌هاي ديني، غيرت ملي، تجربه‌هاي انقلابي، رهنمودهاي امام (ره) و مقام معظم رهبري مدظله‌العالي تنها اين مجال و اجازه را به ما مي‌دهد كه همواره از خود بپرسيم: «چگونه مي‌توانيم دولت را در اين عرصه‌هاي سخت ياري دهيم تا سريع‌تر به آن افق روشن واصل شويم؟»