1392/6/31 ۱۱:۳۶
به راستي جنگ و صلح، ريشه در کدام ترس و حسرت و آرمان انساني دارد که نه خواب کودکان و لالايي مادران را از اين واژگان رهايي است و نه دنياي سياست و قدرت از سايه آن، به دور مي‌ماند!
1 «صلح دهاني است که بي مضايقه آواز مي‌خواند و گوشي بريده پرچم جنگ را در ميدان برابر خانه ام بالا مي‌برد
2 آيا صلح سربازي فراري است که پشت تپه‌اي از گل‌ها نشسته با قمقمه اش از باران حرف مي‌زند؟
3 آيا اتفاقي است جنگ را که برگردانيم گنج مي‌شود؟» شمس لنگرودي
وجیهه تیموری: به راستي جنگ و صلح، ريشه در کدام ترس و حسرت و آرمان انساني دارد که نه خواب کودکان و لالايي مادران را از اين واژگان رهايي است و نه دنياي سياست و قدرت از سايه آن، به دور مي‌ماند! جاي تأمل دارد که مي‌بينيم به همان ميزان که عشق و نفرت، از ابتداي آفرينش تاکنون، در تاريخ بشر تکرار شده است، جنگ و صلح نيز در داستان زمين و زمينيان، حضور داشته، آن قدر که هيچ فصلي از کتاب خاطرات انسان، بدون اين مفاهيم پيش نرفته است. با اين همه هيچ کجاي قصه زندگي درکره خاکي به اندازه داستان‌هاي کودکانه‌اي که با تنش‌ها و درگيري‌هاي بزرگسالان، لبريز خشونت و جنگ شده، غمگين نوشته نشده است. کافي است چند خط از کودکان جنگ زده، يتيمان بي خانواده، آوارگان و پناهندگان بي سر و سامان، فرزندان طلاق، قربانيان کودک آزاري و هزاران قصه تاول زده و اشک آلود ديگر بخوانيد و ببينيد که حتي عروسک‌ها و اسباب بازي‌هاي اين کودکان نيز، سوخته و دل شکسته‌اند و روياهايشان تا مرز نفرت و انتقام، سقوط کرده اند! از اين رو، جامعه انساني مادامي که براي آرامش و آسايش و آموزش کودکان کاري نکند، روي امنيت و سلامت را نخواهد ديد. چراکه هر شب خواب آشفته اين کودکان، همچون کابوس مرگباري است که در بزرگسالي آنان تعبير مي‌شود و خشونت و جنگ طلبي و بداخلاقي را مستدام مي‌دارد و اگر دوستي و مهرباني را از همان آغوش مادرانه و نوازش پدرانه درک نکنند، با هيچ کتاب لغتي نمي‌توان صلح و انسان دوستي را براي آنان معني کرد.
صلح، آرمان جهاني در ادبيات قديم پارسي، «صُلح» هم‌معناي لغت آشتي و به معناي مقابل جنگ آمده است. در دوران معاصر مفهوم صلح، گسترش يافته و با تفکرات شرق آسيايي و بعدها تفکرات مسيحي که صلح دروني را معرفي کرده‌اند،آميخته شده‌است. در اين مفهوم، «صلح» شرايطي آرام، بي‌دغدغه و خالي از تشويش و کشمکش و ستيز است و يک آرمان جهاني تلقي مي‌شود. «صلح» يک مفهوم مطلق نيست و مي‌تواند بسته به ديدگاه ديني و فرهنگي، تعريف متفاوتي داشته باشد و از جنبه‌هاي مختلفي مطالعه شود. به گفته باروخ اسپينوزا - فيلسوف هلندي قرن هفدهم، «صلح» به معني نبود جنگ نيست؛ بلکه فضيلتي است که از نيروي جان مايه مي‌گيرد و همان طورکه آزادي به معناي زنداني نبودن نيست، صلح هم به معناي نبود جنگ نيست. همچنين مفهوم صلح را نبايد با آتش‌بس اشتباه گرفت، زيرا «صلح» به معناي پايان دادن به مناقشه و قطع جنگ است. آرمان جهاني صلح‌دوستان، حفظ صلح در سطح جهان است، ولي در واقعيت هميشه جنگ‌ها و مناقشات وجود داشته است و به وجود مي‌آيد و آنچه صلح‌دوستان دنيا به دنبالش هستند، ترک مناقشات و برقراري صلح در اين مناقشات است. کريشنامورتي - عارف و نويسنده هندي قرن‌هاي 18 و 19، «صلح» را وضعيتي مي‌داند که در آن تمامي مناقشات و مسائل حل شده است. او هر نوع واکنش به جنگ را زمينه‌اي براي مناقشات بعدي مي‌داند. در تفکر کريشنامورتي، «دنيا تو هستي و دنيا از تو جدا نيست. دنيا با تمامي مشکلاتش از پاسخ‌هاي تو شکل يافته‌است؛ بنابر اين راه حل در ايجاد مشکلات تازه نيست.»
روز جهاني صلح امانوئل کانت- فيلسوف نامدار آلماني در سال 1795 ميلادي، کتابي با عنوان «صلح ماندگار» نوشت که در آن، مباني رسيدن به يک صلح پايدار در 6 اصل مشخص شده‌است. در اين کتاب، «کانت» براي اولين بار خواستار اتحاد جامعه بين‌المللي و تشکيل سازماني براي برقراري صلح در جهان شده‌است. «صلح ماندگار يا صلح آرماني» بر پايه آراي کانت، محصول وضعيتي است که در آن دولت‌ها با پذيرش نظام مردم‌سالار، به اتحاد آشتي‌جويانه و قوانين جهان‌گستر دست مي‌يابند. سازمان ملل متحد نيز، روز 21 سپتامبر مصادف با 30 شهريور ماه را «روز جهاني صلح» اعلام کرده‌است. اين روز به صلح اختصاص دارد و به طور ويژه به نبود جنگ و خشونت مي‌پردازد و ممکن است گاهي منجر به يک آتش‌بس موقت در مناطق جنگي براي دسترسي به کمک‌هاي انسان‌دوستانه شود. مراسم اين روز اولين بار در سال 1982 ميلادي برپا شد و از آن زمان از سوي بسياري کشورها، گروه‌هاي سياسي، نظامي و افراد مختلف ادامه يافته‌است.
صلح براي کودکان مجمع عمومي سازمان ملل به مناسبت آغاز هزاره سوم، دهه 2001 تا 2010 ميلادي را به عنوان «دهه جهاني فرهنگ صلح و نفي خشونت عليه کودکان» نام گذاري کرد. جامعه جهاني، هزاره سوم را با اين اميد آغاز كرد تا شايد خورشيد صلح، عدالت، رفاه و آزادي بر تمام سرزمين‌ها بتابد. در اين دهه، جريان‌هاي بسياري از دولت‌ها، سازمانهاي بين‌المللي، سازمانهاي غيردولتي و جوامع مدني بسيج شدند تا بتوانند به ترويج فرهنگ صلح ياري برسانند و دنياي بهتري را براي کودکان و تمامي ساكنان زمين فراهم کنند. ايران نيز يکي از معدود کشورهايي است که خيلي سريع به اين جنبش جهاني پيوست و از آن سال تاکنون، گروه‌هاي بسياري از بخش‌هاي دولتي، غيردولتي و بين المللي اقدامات ارزشمندي در ترويج برنامه‌هاي فرهنگ صلح انجام داده اند. در ايران، سازمانهاي غيردولتي فعال در زمينه کودکان از همان ابتدا با تشکيل «شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان» تعهد اجتماعي، اخلاقي و تخصصي خود را در اين مورد اعلام کردند. اين شورا، نهادي است متشکل از چندين سازمان غيردولتي که از سال 1380 مي‌کوشد علاوه بر شناسايي اصول و مباني فرهنگ صلح، راهبردها و راهکارهايي را براي توسعه اين تفکر در جامعه، پيشنهاد دهد. به بيان ديگر، شوراي گسترش فرهنگ صلح براي كودكان يک جريان فکري و مشورتي است که ايده‌هاي صلح را با گروه‌هاي مختلف جامعه در ميان مي‌گذارد و با شعار «صلح را بايد از کودکي آموخت»، رسالت جمعي سازمانهاي عضو اين شورا را تعيين مي‌کند.
جشنواره آموزش صلح براي کودکان همزمان با گراميداشت روز جهاني صلح و در پي آشنايي با شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان، از برپايي جشنواره‌اي براي آموزش صلح به کودکان در تهران خبردار مي‌شويم و چند روز پيش از برپايي اين جشنواره، به سراغ خانم منير همايوني (پوراصلاني) دبير جشنواره و دبير شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان مي‌رويم تا درخصوص اين گونه فعاليت‌ها در ايران، با يکديگر گفتگو کنيم. حرف‌هايمان با معرفي اعضاي اين شورا آغاز مي‌شود که عبارتند از: انجمن پژوهش‌هاي آموزشي پويا، شوراي کتاب کودک، مؤسسه پژوهشي کودکان دنيا، انجمن‌هاي منطقه‌اي دوستدار کودک، شبکه دوستداران کودک، کانون توسعه فرهنگي کودکان، مؤسسه مادران امروز، مؤسسه فرهنگي هنري اجتماعي رهاورد مادران شاليزار وگيل، شبکه کودکان کار و خيابان و پيام آوران صلح و دوستي، انجمن حمايت از ديرآموزان خورشيد و انجمن پايشگران محيط زيست ايران (پاما). دبير شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان همچنين مي‌گويد: اعضاء اين شورا بر اين باورند که صلح از ذهن انسان‌ها ريشه مي‌گيرد. هر انسان در يک محيط سالم مي‌تواند با ارزش‌هاي زندگي آشنا شود، خود و ديگران را دوست داشته باشد، به همه موجودات احترام بگذارد و بياموزد که اجازه ندارد حق حيات و زندگي را از کسي دريغ کند.
وي ادامه مي‌دهد: جنگ نيز از ذهن انسان‌ها ريشه مي‌گيرد. بايد مجال رويش بذر جنگ در ذهن‌ها فراهم نشود و به جاي آن صلح، تفاهم، شکيبايي و عدالت آموزش داده شود.ما مي‌دانيم که صلح فقط به معناي نبود جنگ نيست. بلکه حضور در يک جامعه مدني و سرشار از عدالت، تفاهم، ديگر پذيري، آزادي، دمکراسي و عاري از خشونت بيانگر صلح است. «صلح» را مي‌توان آموزش داد و هر روز آن را تمرين و تجربه کرد. خانم همايوني مي‌افزايد: ما مربيان، والدين و دوستداران کودک با اين آگاهي که بايد فرهنگ صلح را از دوران کودکي تمرين و تجربه کرد، به همه کساني که با کودکان در ارتباط هستند، پيشنهاد مي‌کنيم که با رعايت اصول اين بيانيه، زمينه ساز فرهنگ صلح در سرزمين خويش باشند. منير همايوني، در بيان اين اصول مي‌گويد: ما مي‌توانيم همراه با کودکانمان در حفظ کره زمين با تمامي منابع طبيعي آن بکوشيم. از وسايلي که محيط زيست را تخريب و يا آلوده مي‌کند، استفاده نکنيم.
به حيوانات آزار نرسانيم. مراقب حيوانات و گونه‌هاي گياهي که در خطر نابودي هستند باشيم و بدانيم که ترويج فرهنگي صلح بدون توجه به حفظ محيط زيست، معني ندارد!
گسترش صلح در همه جا دبير جشنواره آموزش صلح براي کودکان مي‌گويد: شعار امسال اين جشنواره اين است که « در گسترش فرهنگ صلح با ما همراه شويد.»هدف شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان نيز ايجاد فرصت‌هايي است که همه کودکان بتوانند در محيطي امن و سرشار از احترام به انسان‌ها، مهرورزي و درک ديگران، با تفاهم و همزيستي زندگي کنند. بر اين اساس، پرداختن به آموزش، پرورش، هنر، ادبيات، بهداشت و تغذيه کودکان، زماني نهادينه و اثربخش مي‌شود که دولت، نهادهاي مدني، سازمانهاي غيردولتي، رهبران مذهبي و سياسي، قانون گذاران و برنامه ريزان، همه با هم براي گسترش فرهنگ صلح در جامعه تلاش کنند و در احترام گزاردن به انسانيت و ايجاد تفاهم بين آحاد جامعه، مشارکتي فعال داشته باشند. خانم همايوني، در ادامه سخنانش، هدف اختصاصي اين شورا را گسترش فرهنگ صلح در خانواده‌ها، مهد‌هاي کودک، مدارس، دانشگاه‌ها و به طور كلي جامعه عنوان مي‌کند و بر آشناکردن کارشناسان، مسؤولان و اعضاي نهادهاي دولتي و غيردولتي با لزوم گسترش فرهنگ صلح، تأکيد مي‌ورزد.
اقدام براي آموزش صلح دبير شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان، سپس درباره اقدامات اين شورا براي آموزش صلح چنين مي‌گويد: بيشترين فعاليت ما اختصاص دارد به آموزش گروه‌هاي سني مختلف کودکان، نوجوانان و بزرگسالان و نيز آموزش تسهيل گراني که کارگاه‌هاي صلح را برگزار مي‌کنند. وي مي‌افزايد: هدف ما اين است که هرچه مي‌توانيم «تسهيل‌گر» تربيت کنيم و آن‌ها را به صورت گسترده به همه جاي کشور و به ويژه روستاها بفرستيم و آشتي و دوستي با محيط زيست و حل مسائلي را که گريبانگير محيط زيست ما شده است، آموزش بدهيم. بخش عمده بعدي فعاليت‌هاي ما، آموزش و آشنايي دادن مادران با صلح و نگاه صلح‌آميز به زندگي است. چرا که صلح فقط مخالفت با جنگ نيست. صلح در زندگي روزمره ما جريان دارد و اگر با تفکر صلح به زندگي نگاه کنيم، همه گفتارها و رفتارهاي ما عوض مي‌شود و ريشه نزاع‌ها و دشمني‌ها از همان زندگي‌هاي فردي و به تبع آن زندگي‌هاي جمعي و عمومي بيرون آورده و خشك مي‌شود. منير همايوني مي‌افزايد: همزمان با اين اقدامات، شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان، کارگاه‌ها و سمينارها و سخنراني‌هاي بسياري را پيگيري و اجرا مي‌کند و فعاليت‌هاي مختلفي را به منظور آشنايي و ترويج فرهنگ صلح براي کودکان و نوجوانان و خانواده‌ها، انجام مي‌دهد.وي همچنين به اهميت اقدامات اين شورا در جهت برگزاري کارگاه‌هاي آشنايي، شناخت و حفظ ميراث فرهنگي ايران و ميراث بشري به کودکان و استفاده از پيام‌هاي صلح در رسانه‌هاي جمعي، مکان‌ها و وسايل نقليه عمومي اشاره مي‌کند.
نفي خشونت عليه کودکان يکي از اعضاي شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان، شوراي کتاب کودک است که منير همايوني از اقدامات اين نهاد فرهنگي و آموزشي چنين مي‌گويد: دهه جهاني صلح و نفي خشونت عليه کودکان(2001 تا 2010 ميلادي) همزمان شد با تغييرات بزرگي در جمعيت، آموزش و پرورش، بازسازي نهادها و زندگي مردم ايران و هدف‌ها و انتظارات آنان در حوزه صلح و نفي خشونت. در همين راستا شوراي کتاب کودک، تلاش کرده است تا نقش ادبيات کودکان در به وجود آوردن تفاهم ميان انسان‌ها، اجراي برنامه‌هاي مشورتي در زمينه‌هاي متن و تصوير کتاب‌ها و تأثير آن‌ها در آشناکردن کودکان و نوجوانان ايران با کودکان و نوجوانان ديگر کشورهاي جهان، فراهم شود. دبير شوراي گسترش فرهنگ صلح براي کودکان ادامه مي دهد: نکته قابل توجه و تأمل در اين زمينه و در اين سال‌ها، افزايش و عمومي شدن فيلم‌ها، اسباب بازي‌ها، کتاب‌هاي تصويري و مجله‌ها در حوزه هنر و ادبيات کودکان است که در بسياري از آن‌ها جنبه درآمدسازي و جلب توجه و فروش آثار، متأسفانه از ايجاد تحول در انديشه و تخيل پيشي گرفته و آثار سخيف و کم ارزش بسياري در حوزه انديشه و تصويردر اين سال‌ها به چاپ رسيده است.
دنياي سرشار از صلح و دوستي در بخشي از متن پيمان نامه جهاني حقوق کودک آمده است: کودکان بايد در محيطي امن و سرشار از صلح و دوستي زندگي کنند.اگرچه اين پيمان نامه براي کودکان است، اما توسط بزرگسالاني بسته مي‌شود که خود عامل ناامني و آشفتگي زندگي کودکان هستند. اي کاش پيمان نامه‌هاي بزرگسالان از وعده‌هاي پرطمطراق و بيانيه‌هاي جهاني به عهدنامه‌هاي ساده و عملي کوچک محدود مي‌شد و هيچ گاه بزرگترها مجبور نمي‌شدند به جاي قول دادن به کودکان براي خريدن دوچرخه‌اي کوچک، کاشتن گلي در باغ مدرسه و آب نباتي چوبي براي شيرين زباني‌هاي بچگي، با يکديگر پيمان ببندند که بر سر کودکان بمب نريزند و خواب آنان را با سياست‌ها و زورگويي‌ها و زياده‌خواهي‌هايشان، آشفته نسازند و جسم و جان فرزندان يکديگر را با انواع ستم‌ها تهديد نكنند!
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید