گزارش همایش نکوداشت استاد عبدالحسین حائری +یادداشت کاظم موسوی بجنوردی برای استاد حائری

1392/6/27 ۱۴:۲۱

گزارش همایش نکوداشت استاد عبدالحسین حائری +یادداشت کاظم موسوی بجنوردی برای استاد حائری

همایش نکوداشت استاد عبدالحسین حائری با حضور محمد رجبی رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، اسحاق صلاحی رئیس کتابخانه ملی، آیت‌الله سید محمود مرعشی نجفی، مجتبی حسینی، منصور واعظی رئیس کتابخانه‌های عمومی کشور، حجت‌الاسلام دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات، غلامرضا اعوانی عضو فرهنگستان علوم، سفرا و رایزنان فرهنگی کشورهای بولیوی، مکزیک، ونزوئلا، پاکستان، اکبر ایرانی رئیس موسسه میراث مکتوب و جمع دیگری از بزرگان فرهنگ کشور در تالار شهید مدرس برگزار شد.

همایش نکوداشت استاد عبدالحسین حائری با حضور محمد رجبی رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، اسحاق صلاحی رئیس کتابخانه ملی، آیت‌الله سید محمود مرعشی نجفی، مجتبی حسینی، منصور واعظی رئیس کتابخانه‌های عمومی کشور، حجت‌الاسلام دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات، غلامرضا اعوانی عضو فرهنگستان علوم، سفرا و رایزنان فرهنگی کشورهای بولیوی، مکزیک، ونزوئلا، پاکستان، اکبر ایرانی رئیس موسسه میراث مکتوب و جمع دیگری از بزرگان فرهنگ کشور در تالار شهید مدرس برگزار شد.

این همایش به پاسداشت بیش از شش دهه تلاش، کوشش و مجاهدت استاد و به شکرانه‌حضور جان بی قرار ایشان از سوی کتابخانه‌، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگزار شد. حائری در طول 60 سال فهارس نسخ خطی ایران را سامان داد، این استاد گرانقدر تاریخ علم را براساس فهارس نسخ خطی بازنویسی کرد و یادگاری بس عظیم را برای پویندگان طریق دانش و فرهنگ این مهد تمدن به جای گذاشت. استاد حائری با بیش از 60 سال با تألیفات متعدد خود فهارس نسخ خطی فارسی و عربی کتابخانه مجلس را سامان داد و در این راه به جامعه‌علمی این سرزمین کهن خدمات ارزنده و بی‌بدیلی ارائه کرد.

استاد حائر با تألیفات خود بهترین و برترین مراجع را در اختیار ایران شناسان و اسلام شناسان گذاشت و نزدیک به 14 سال با شور، شوق و مداومت در زمینه‌زبان و ادب فارسی به تحقیق و تتبع علمی در مؤسسه‌لغت‌نامه دهخدا پرداخت و در چاپ چندین جلد از این اثر بزرگ فرهنگی کشور سهم به سزایی داشته‌است. از این رو

موافقت‌های لازم برای اعطای دو نشان عالی فرهنگ و هنر و ادب پارسی برای جناب استاد حائری اخذ شده است ولی به دلیل سیر مراحل اداری متاسفانه اعطای نشان‌های فوق به زمان برگزاری همایش نکوداشت استاد نرسید اما این نشان‌های عالی در زمانی نزدیک به استاد اعطا می‌شود.

 

رئیس کتابخانه مجلس: ادب علم در حائری مغفول مانده است

محمد رجبی رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی هم در ادامه این مراسم گفت: کتابخانه مجلس در حال حاضر به سوی بین المللی شدن گام بر می‌دارد. ما در سازمان ایفلا عضو شدیم و نشریه بین‌المللی و پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌هایی را ارائه کردیم و به موافقت اصولی رسیدیم و در حال برگزاری اجلاسی هستیم تا یک کتابخانه پارلمانی بین کشورهای غیرمتعهد تشکیل دهیم و در دل این کتابخانه، کتابخانه کشورهای مسلمان هم تشکیل شود.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه پیشنهاد فقط در زمینه کتابخانه نبوده است، خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما برای دانشجویان، صنعت توریسم و ... بوده است. با امکاناتی که ما در کشور داریم یا کشورهای دیگری به تنهایی دارند نمی‌توانیم به اهداف بزرگی در عرصه جهانی رسید و نیازمند همکاری‌ها هستیم. ما به رئیس جمهور پیشنهاد داده‌ایم تا در سفر نیویورک این را با مسئولان این کشورها مطرح کنند.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: این کتابخانه مانند کتابخانه ملی می‌تواند کتاب‌های خطی را از افراد مالک به عنوان امانت قبول کند و حتی به صورت رایگان آنها را مرمت کند و هر زمان که مالکان آن را بخواهند، کامل یا بخشی از اسناد را بر‌گرداند.

وی در پایان سخنان خود یادآور شد: استاد عبدالحسین حائری علاوه بر علم دارای شخصیت معنوی و ادب علم و تحقیق هستند اما چیزی که مغفول مانده است این ادب تحقیق و جستجوی حقیقت است که در ایشان وجود دارد.

 

واعظی: استاد حائری، از گوهر اصیل برخوردار بوده

منصور واعظی مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی در این مراسم اظهار داشت:استاد حائری، علاوه بر اینکه از گوهر اصیل برخوردارند و در خاندان علم و اجتهاد پرورش یافته‌اند، با جد و جهدی مثال زدنی، سال‌های متمادی از عمرشان را در راه کسب معارف دینی و آموختن علوم معقول و منقول و دانش کتابشناسی و نسخه پژوهی و فهرست نگاری، سپری کرده‌اند و اینک چونان گنجینه‌ای ارزشمند، سرمشق کم نظیری برای نسل جوان ما هستند، و برای اینجانب نیز افتخار بزرگی است که به عنوان خادم کتابخانه‌های عمومی کشور در مراسم نکوداشت ایشان که خود زمانی یکی از اعضای هیئت امنای آن بوده‌اند در خدمت شما باشم.

واعظی بیان کرد: در دوران درخشان تمدن ایرانی - اسلامی کتابت و کتابداری و کتاب آرائی نیز رواج گسترده و عظیم یافت و از این رو می‌توان تمدن اسلامی را «تمدن کتاب» نامید، کما اینکه پاره‌ای از مستشرقان آن را به همین نام نامیده‌اند. عظمت کتابخانه‌های اسلامی زبان زد عام و خاص بوده و مغربیان قرون وسطایی به دیده اعجاب به آن می‌نگریستند. کتابخانه‌ها در جهان اسلام به عنوان بخشی از نظام آموزشی در کنار دارالعلم ها و ربع‌ها و نظامیه‌ها و رصدخانه‌ها تأسیس می‌شدند و وظیفه تولید و توارث دانش را به عهده داشتند و این مجموعه‌های عظیم، حاوی معارف دینی و یا معارف دنیایی دین مدار بودند، و هنوز هم این میراث، گنجینه‌های گهرباری را به نسل‌های امروزی هدیه می‌کند کلید ورود به این گنجینه‌های معرفتی، دانش کتابشناسی و نسخه پژوهی و فهرست نگاری است. نسخه‌هایی مه از آن گنجینه‌های پر گهر به دست ما رسیده است در حکم اشیائی بی‌جان و صامت‌اند که استنطاق از آنها به مدد کتابشناسی و نسخه پژوهی و فهرست نگاری میسر می‌شود نسخه شناس عالم و ماهر و متبحر، طنین نهفته در گنجینه‌های علمی گذشته را به صدا در می‌آورد و ما را به این سماع دعوت می‌کند.

این مقام مسئول ادامه داد: با نسخه شناسی و فهرست نگاری است که می‌توان میراث ملی و محلی را پاس داشت و آن را از گزند روزگار در امان داشت با چنین معرفتی است که می‌توان دانش‌های بومی را گردآوری و ترویج نمود با چنین دانشی است که می‌توان زمینه را برای هر گونه آموزش و پژوهش درباره علوم قدیم تسهیل نمود. لذا استاد حائری را می‌توان سرمشق تولید و توارث دانش دانست کار ایشان و سایر بزرگانی که همچون ایشان در این زمینه مشغول فعالیت بوده و هستند، از سنخ نشر دانش و حفظ میراث فرهنگی است اگر امثال استاد حائری نبودند باز هم ما باید شاهد به تاراج رفتن نسخ خطی خودمان توسط بیگانگان بودیم و در مقابل کتابخانه‌هایشان صف می‌کشیدیم تا مگر اجازه دهند از نسخ خطی خودمان عکس‌برداری کنیم!

وی گفت: کار نسخه پژوهی و فهرست نگاری، کاری فاخر در راستای حفظ و تحکیم هویت دینی و ملی و احیا تمدن ایرانی - اسلامی است. روش کار استاد حائری که مبتنی بر «شناسایی کتاب و مولف» است با این تلقی سازگار است. استاد حائری به نیکی دریافته‌اند که ما از یک سو بسیاری از اشخاص را می‌‌شناسیم و باید سعی کنیم ضمن کار فهرست نگاری، کتاب‌های این قبل اشخاص را نیز شناسایی کنیم. از سوی دیگر کتاب‌های بسیاری را می شناسیم که صاحبانشان معلوم نیستند و لذا باید در کنار کار فهرست نگاری، سعی کنیم صاحبان این قبیل آثار را مشخص کنیم. لذا جناب استاد خود را ملزم می‌دیده‌اند که نام اشخاص، مولفین و کتاب‌هایی که در کتاب در دست فهرست آمده‌اند را نیز استخراج کنند تا از این طریق سایر فهرست نویسان ترغیب شوند کار را پیگیری نمایند و اگر به این نام‌ها برخوردند، کتاب‌ها و مولفان گمنام را مشخص سازند و این ابتکار بزرگ اگر به یک رویه در بین فهرست نویسان تبدیل شود، می‌‌تواند کمک کند به مرور زمان بسیاری از کتاب‌‌ها و مولفان ناشناخته از گمنامی به درآیند و تصویر کاملی از تالیفات تمدنی ایرانی - اسلامی به دست آید. این امر سنگ بنای نظریه خاص استاد حائری مبنی بر «بازسازی تاریخ علم از طریق بازسازی نسخ خطی» است. متاسفانه علیرغم همه کوشش‌هایی که به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کشور ما صورت گرفته است ما هنوز دید وسیع و جامعی از علوم دوره اسلامی، به ویژه علوم مثبت و کاربردی نداریم و عمده کارها در زمینه تاریخ علم در تمدن اسلامی متکی بر همان پژوهش‌هایی است که امثال جورج سارتون انجام داده‌اند استاد حائری با هوشمندی تمام بر این نکته واقف شده‌اند که شناخت و احیاء علوم مختلف دائر در تمدن ایرانی - اسلامی، مقدمه بیرون آمدن از لاک خود فراموشی و زمینه‌ساز احیاء تمدن ایرانی - اسلامی است. در واقع می‌توان ایجاد پیوند بین نسخه شناسی و فهرست نگاری با تاریخ نگاری علم را از اهم ابتکارات حضرت استاد دانست که امید است سایر فضلای حوزه و دانشگاه در تحقق آن و نظریه پردازی بیشتر در مورد آن بیش از پیش بکوشند.

واعظی در پایان خاطرنشان کرد: به باور اینجانب استاد حائری از مفاخر زنده کشور و از گنجینه‌های انسانی و معنوی این مرز و بوم‌اند که باید قدرشان را دانست و از محضر ایشان کمال استفاده را برد. برای من جای بسی مسرت و خوشحالی است که چند کلمه‌ای در این مجلس، در تکریم مقام ایشان سخن گفتم. امیدوارم جامعه علمی کشورمان سالیان سال همچنان از نور وجود ایشان بهره‌مند باشد و نسل جوان محقق کشور در بهره‌گیری از تجربیات ایشان و ادامه راه ایشان بکوشد و این مشعل را همچنان فروزان‌تر نگه بدارد.»

 

مرعشی‌نجفی: همت حائری منجر به کاهش دخالت سلیقه در تصحیح کتاب‌ها و نسخ خطی شد

رئیس کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی با یادآوری اینکه تلاش‌های بی‌وقفه و بی‌شائبه استاد حائری نظم خاصی به کتاب‌شناسی و فهرست‌نگاری ایران بخشید، گفت: همت این بزرگوار به کاهش دخالت سلیقه در تصحیح کتاب‌ها و نسخ خطی منجر شد. کتاب‌شناسان و نسخه‌شناسان نماد ایثار فرهنگی هستند و به جای اینکه خود به تولید علم بپردازند و تراوش‌های شخصی خود را به قلم آورند، صلاح را در این می‌دانند که به کتاب‌های دیگران و آثار گذشتگان پرداخته و در حفظ و نگهداری آنها کوشا باشند.

وی افزود: استاد عبدالحسین حائری از علمای اهل ایثار است و اگر نگاهی به کتاب‌شناسی و فهرست‌نگاری این استاد ارجمند کنیم می‌بینیم که حائری تلاقی دو فرهنگ سنتی و جدید است.

رئیس کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی با اشاره به اینکه حائری از معدود نوادگان آیت‌الله حائری عالم بزرگ ایرانی است، عنوان کرد: این استاد ارزشمند تحصیلات خود را در حوزه علمیه قم گذراند و اگر در همانجا می‌ماند و به تحصیل علم فقه می‌پرداخت بی‌تردید وی اکنون یکی از مراجع تقلید بزرگ بود. : استاد حائری پس از رسیدن به مدارج عالی به تهران عزیمت کرده و به رشته کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی روی آوردند که حرفه‌ای بسیار پرمشقت بود.

وی ادامه داد: استاد حائری با بزرگانی مانند آیت‌الله صافی و آیت‌الله خوانساری مباحثه کرده است و با اینکه درجه اجتهاد داشته‌اند اما هیچ‌گاه از این نام و سمت استفاده نکردند.

مرعشی با یادآوری اینکه تلاش‌های بی‌وقفه و بی‌شائبه استاد حائری نظم خاصی به کتاب‌شناسی و فهرست‌نگاری ایران بخشید، گفت: همت این بزرگوار به کاهش دخالت سلیقه در تصحیح کتاب‌ها و نسخ خطی منجر شد. استاد عبدالحسین حائری تخصص ویژه‌ای در تصحیح متون، همچنین دستور زبان فارسی داشتند.

رئیس کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: توجه به تاریخ علم در ایران و جهان اسلام به چگونگی رشد و جلوگیری از انحطاط تمدن ایرانی اسلامی می انجامد که البته باید برای نوشتن تاریخ علم، آثار گذشتگان احیا شود. این استاد از مفاخر فرهنگی و الگوی دانش‌دوستی و فرزانگی متون اسلامی استفاده‌های زیادی کرده‌اند.

 

صلاحی: نسل آینده از تلاش‌های استاد حائری استفاده می‌کند

اسحاق صلاحی رئیس کتابخانه ملی در مراسم بزرگداشت عبدالحسین حائری گفت: آنچه که ما در جامعه اسلامی با آن مواجه هستیم، دغدغه‌های جدی است که باید در آینده برای آنها برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشیم. انبیاء الهی آمدند تا زنگار را از جان ما بزدایند، شخصیت‌هایی مثل استاد حائری در اتاق‌های کوچک کارهای بزرگی انجام دادند که نسل‌های آینده می‌توانند آثار آن را نظاره باشند. اساتیدی مانند استاد حائری عمر خویش را صرف کارهای بزرگی کردند تا جامعه کثیر امروزی از آن استفاده کنند.

وی افزود: میراث مکتوب باید به نسل بعدی منتقل شود اما برخی این علم و علوم را چه دانسته و چه نادانسته و چه خواسته و چه ناخواسته برده‌اند و به نام خود ثبت و مصادره کرده‌اند. مجموعه نسخ خطی داخل کشور 330هزار جلد کتاب هستند اما در کشور هندوستان آنچه تاکنون شناسایی شده است، 4 یا 5 برای این‌آمار است در حالیکه اسناد آنها در بدترین شرایط در حال از بین رفتن هستند.

رئیس کتابخانه ملی با بیان اینکه متاسفانه در حال حاضر وقتی می‌خواهیم از کتاب‌های قدیمی و نسخ خطی از جمله کتاب قانون ابن‌سینا استفاده کنیم، نسخه قدیمی آن را در خارج از ایران می‌یابیم، خاطرنشان کرد:  کلیات سعدی، مثنوی معنوی مولانا و ... همه در بیرون کشور هستند. با همه تلاش‌های قرن 21 در صنعت دیجیتال باید این منابع در اختیار محققان قرار بگیرند و اگر شخصیت‌هایی همچون حائری نبودند شاید نام و نشانی به این اندازه هم نداشتیم.

وی افزود: سه نهضت هم‌اکنون باید در ایران شکل بگیرد. اول معرفی همه متون ما به جهان است، اگر این امر صورت نگیرد باز هم شاهد مصادره آثارمان خواهیم بود. نام و نشان همه آثار و محتوای آنها باید به صورت نرم‌افزار یا با تایپ مجدد به صورت متن قابل سرچ در دسترس همه قرار گیرد و از سویی برای استفاده همگان ترجمه شود.

وی ادامه داد: یکی از دغدغه‌های استاد حائری تاریخ علم است که در این‌خصوص نیز بسیار جفا شده و باید اقدامات سازنده‌ای در این زمینه صورت گیرد. توجه به امر کتاب‌شناسی می‌تواند به این مهجوریت کمک کند. کارهای حائری هم می‌تواند به عنوان تئوریسین در محافل آکادمیک و دانشگاهی تدریس شوند.

صلاحی با اشاره به اینکه فهرست‌نگاری بر دو اصل استوار است، گفت: نسخه‌شناسی و کتاب‌شناسی برای دانشجویان کتاب‌شناسی وجود ندارد و  باید با همکاری دانشگاهیان و پژوهشگران تغییری در فهرست متون درسی افرادی که می‌خواهند کتابدار شوند، صورت گیرد تا به بخشی از این نیازها پاسخ داده شود.

وی در پایان سخنان خود به سخنی از استاد حائری اشاره کرد و گفت: کتابدار باید با تأمل، بردباری و شکیبایی انجام وظیفه کند، چرا که این استاد تا زمانی که یک کتاب را تورق نمی‌کرد دست به قلم نبرده و هیچگاه درباره نویسنده‌ای قضاوت نمی‌کرد. تامل، تدبر، بردباری و شکیبایی باید در میان کتاب‌داران و فهرست شناسان باشد.

 

عبدالحسین حائری از فرهنگ ایرانی اسلامی صیانت کرد

کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی فرد دیگری بود که در مراسم نکوداشت عبدالحسین حائری سخنرانی کرد و گفت:  باید از زندگی و تلاش خالصانه این استاد بزرگوار برای صیانت از فرهنگ ایرانی اسلامی سرمشق بگیریم. این استاد علیرغم اینکه مجتهد بود اما در بخش دیگری احساس وظیفه کرد و به کتابخانه مجلس آمد. ایشان حتی در زمانی‌که در نجف بود ممکن بود چند روزی غذا نخورد و با هزینه غذای خود کتابی تهیه کند و از مایحتاج خود برای علم و دانش می‌گذاشت. استاد حائری با توجه به کسب مقامات عالیه در باب فقه و اجتهاد به رفع تکلیف خود در کتابخانه همت گمارد که این ستودنی است.

وی با بیان اینکه حائری از نسخ خطی سیادت کرد، گفت: حائری علاقه خاصی به صیانت از فرهنگ کشور داشته و عمر پربرکت خود را نیز صرف صیانت از فرهنگ گرانقدر ایرانی کرد.

جلالی در پایان سخنان خود تاکید کرد: در مجموعه پارلمان نیازمند این هستیم که به امر پژوهش و دستاوردهای علمی اهتمام بورزیم.

 

عبدالحسین حائری: کتاب گنجینه‌ای است که پایانی ندارد

در این همایش متن پیام استاد عبدالحسین حائری به ستاد برگزاری توسط مجری برنامه قرائت شد؛ در این بیانیه آمده است: «همایش نکوداشت استاد عبدالحسین حائری با حضور جمع عظیمی از علاقه‌مندان و فرهیختگان و فرهنگ دوستان در تالار شهید مدرس (مشروطه) کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

 

بار دیگر فرصتی دست داد تا دوباره خود را در میان مشتاقان کتاب بیابم.

کتاب گنجینه‌ای است که پایانی ندارد. دوستان من که زحمت شرکت در این مراسم را قبول کرده‌اید بر شما باد که لحظه‌ای از عمرتان را دور از کتاب و مطالعه‌ی آن نگذرانید. علیرغم گسترش سامانه های متنوع اینترنتی و وسایل ارتباط جمعی هنوز کتاب اولویت اصلی را در این زمینه بر عهده دارد، ما در این اقیانوس پهناور معارف باید سعی مان بر این باشد که گاه به قصد بیرون افکندن از این بحر می‌کوشند خود را سالم به ساحل امن برسانیم و این جز با مطالعه هر چه بیشتر فرهنگ جهانی و چنگ زدن به ریسمان محکم کتاب معنا و مفهومی نمی‌یابد.

بدین‌وسیله از عنایت ویژه دکتر لاریجانی و مساعی کتابخانه محترم مجلس شورای اسلامی بویژه جناب آقای دکتر رجبی رئیس فاضل آن که خود بقیه السیف فرهنگ و سلاله عالمان و فقیهان است و سایر کارکنان در برگزاری چنین مراسمی تشکر می‌نمایم و نیز یاد و خاطره دوست دیرینه و عزیز تازه درگذشته‌ام حضرت آیت‌الله عزالدین حسینی زنجانی را گرامی‌می‌دارم.»

 

اسناد نباید در گنجینه‌ها خاک بخورند

در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام محمدعلی ابهری رئیس اسبق کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی با یادآوری اینکه در سال 1380 بزرگداشت عبدالحسین حائری برگزار شد و گفت: این مراسم یک‌بار در سال 1380 برگزار شد. در گذشته افرادی که به کتابخانه مجلس رفت‌وآمد می‌کردند ارادت عمیقی به استاد حائری داشتند و هر زمانی که فرصت پیدا می‌‌کردند خدمت استاد می‌رسیدند و به سبب شیفتگی و تواضع رفتار استاد به کتابخانه مجلس رفت‌وآمد می‌کردند.

 

وی افزود: جلد اول کتاب «حدیث عشق» اولین کتابی بود که در سلسله کتاب‌های حدیث عشق منتشر شد. ما در آن سال‌ها بزرگداشت احمد منزوی، دکتر مطهری، دانش‌پژوه، اصغر مهدوی، سیدعبدالله انوار، اشکوری و ... برگزار شد که بعدها در کتابخانه ملی هم همایش بزرگداشت گرفتند که از برکات همان همایش بوده است.

رئیس اسبق کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی گفت: برگزاری سمینارهای نسخ خطی، نامه بهارستان با هدایت ایرج افشار و ... هم از برکات بزرگداشت حائری بود.

رئیس اسبق کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: ما از آن زمان هم این مشکل را داشتیم که آثار گذشتگان برای بهره‌برداری دانش‌پژوهان نگاشته شده‌اند و نباید در گنجینه‌ها خاک بخورند.  اما در حال حاضر در کمتر جایی دستیابی به نسخ خطی برای دانش‌پژوهان آسان‌تر شده است. در حال حاضر به همت اساتیدی از جمله حائری کمتر جایی از مخازن نسخ خطی وجود دارد که دسترسی به آن سخت باشد.

وی افزود: حائری در بحث متقن بودن اسناد یک اثر به مولفش بسیار فعال بوده و این امر موضوع بسیار مهمی است. وی گاه یک سند را از ابتدا تا پایان ورق می‌زد تا نسخه‌شناسی کند و امروز شاهد هستیم که هم‌اکنون فهرست‌نگاران انجمن داشته و فعالیت‌های خوبی در این‌باره انجام می‌دهند که تدوین تاریخ علم را می‌توان در این زمینه پیگیری کرد. مجلاتی به نسخه پژوهی پرداخته‌اند و تذهیب نسخ خطی هم از این دستاوردها است.

رئیس سابق کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در پایان از مسئولان مجلس شورای اسلامی و کلیه اساتید فرهنگی و ادبی در برپایی این مراسم تشکر و قدردانی کرد و گفت: باید تلاش کنیم در جهت معرفی نسخ خطی اسلامی و ایرانی کارهای ارزشمندی انجام شود و باید تلاش کنیم در سطح جامعه و در سطح جهانی آثار را معرفی کنیم.

 

کتاب‌شناسی یکی از وجه‌های اخلاقی حائری است

غلامرضا اعوانی عضو فرهنگستان علوم، فرد دیگری بود که در این مراسم به سخنرانی پرداخت و گفت: باید قدر فرهنگ خود را بدانیم و از طریق آموزش به آیندگان منتقل شود. اگر سستی صورت گیرد در این روند خلل ایجاد می‌شود و از آنچه از گذشتگان به ما رسیده است به آیندگان نخواهد رسید.

وی با بیان اینکه فرهنگ ما عظمتی دارد که سایرین ندارند، خاطرنشان کرد: ایرانیان قبل از اسلام فرهنگ ما را به فرهنگ‌های دیگر معرفی کرده‌است و ایرانیان بوده‌اند که متون بودایی را پیش از اسلام به زبان سانسکریت معرفی کرده‌اند.

این عضو فرهنگستان علوم با تاکید بر اینکه اروپا وارث نیست و حکمت یونان به اروپا نرسیده است، افزود: حکمت را مسلمانان گرفتند و ایرانیان در فرهنگ هند هم نقش مهمی داشته‌اند و متون ایرانی را به زبان چینی ترجمه کرده‌اند.

وی افزود: نسخه‌های خطی بسیار اهمیت دارد. اروپاییان در یک یا دو قرن گذشته بهترین آثار خطی ما را بردند. 35 تا 40 درصد آثار ابن سینا نسخه خطی بودند و چاپ نشده‌اند و برخی هم که چاپ شده‌اند مغلوط هستند.

اعوانی با بیان اینکه از قرن 9 به قبل ما نسخه‌ای از ابن سینا نداریم، گفت: اروپایی‌ها این اسناد را حفظ کرده‌اند و کار امثال حائری کار بسیار بزرگی بوده است و کتاب‌شناسی یکی از وجه‌های اخلاقی ایشان است.

 

دعایی: استاد حائری به پرورش دانشجویان و تربیت نسل‌ها پرداختند

حجت‌الاسلام سید محمود دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات آخرین فردی بود که در مراسم پاسداشت عبدالحسین حائری به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: در 22 بهمن روز پیروزی  انقلاب اسلامی جمعیت انبوهی در خیابان‌ها راه افتاده بودند و شهید مطهری به حالت هراسانی دنبال من می گشت، با او تماس گرفتم و به من گفت هرطور شده خودت را بعهکتابخانه مجلس برسان چون عده‌ای از نیروهای گاردی به داخل کتابخانه پناه برده‌اند، نکند مردم برای دستگیری آنها به کتابخانه مجلس بروند و این ثروت فرهنگی از بین برود، وقتی آمدم صحنه عجیبی دیدم  و دیدم حائری از مخزن کتابخانه مجلس به خوبی دارند از این ذخایر محافظت می‌کنند، من در آنجا خیالم جمع شد و به شهید مطهری گفتم.

 

وی افزود: استاد عبدالحسین حائری اگر در قم می‌ماند یکی از مراجع عالیقدر بود و لی ایشان به پرورش دانشجویان و تربیت نسل‌ها پرداختند. استاد علامه حائری در کنار دایی بزرگشان نقشی فراحوزه‌ای داشتند.

این نماینده شش دوره از مجلس شورای اسلامی گفت: افتخار داشتم در 6 دوره‌ای که در مجلس بودم هر وقتی خواستم از اندیشمند، فروتن و بزرگواری الهام بگیرم نزد ایشان می‌آمدم.

مدیر مسئول موسسه اطلاعات با بیان اینکه می‌خواهم به افشاگریی علیه خود بپردازم، گفت: من در دوران بعد از انقلاب برای بعضی از مسئولان کارگشایی و راه گشایی داشتم. به طور نمونه معاون وزارت امور خارجه مدتی به دلایلی منزوی شده بود. زمانی مرا خواست و حاجتش را گفت و از من تقاضای یک سفر خارجی را کرد که من هم کار او را راه انداختم. وقتی از سفر خارج برگشت، برای تقدیر از من قرآن خطی نفیسی را به من اهدا کرد و هر چه من امتناع کردم از پذیرش آن کرد او به من اصرار کرد من آن را به اسم خودش به آستان قدس رضوی هدیه و به نام خودش ثبت کردم و رسیدش را به او دادم.

وی افزود: چند سال قبل این اتفاق تکرار شد. ایرج امینی فرزند علی امینی نخست وزیر شاه که در پاریس زندگی می کرد، برای یکی از کارهای تحقیقاتی اش احتیاج به برخی اسناد داشت.پیگیری‌های زیادی کرده بود تا اینکه با من صحبت کرد و من منابعی که می‌خواست در اختیارش گذاشتم. وی همچنین می‌خواست به ایران برای کاری بیاید اما می‌ترسید تا اینکه با همراهی من بدون مشکلی کارش را انجام داد و برگشت.

دعایی در پایان گفت: امینی هم به عنوان حق شناسی اثری خانوادگی را به من اهدا کرد، من از این هدیه هم امتناع کردم اما او به شوخی گفت ما به این چیزها زیاد احترام نمی گذاریم ولی برای شما این ها ارزشمند است. من این اثر را هم به کتابخانه محلس اهدا و به نام خود وی ثبت کردم و برگه‌اش را برای او فرستادم. آقای ابهری (رئیس وقت کتابخانه مجلس) هم لوح زیبایی را برای قدرشناسی خطاب به آقای امینی نوشت که من این لوح را هم به آقای امینی دادم.

 

رئیس مرکز دائرةالمعرف بزرگ اسلامی، کاظم موسوی بجنوردی، ضمن یادداشتی از تلاش ها و فعالیت های استاد عبدالحسین حائری یزدی تشکر کرد که به ایشان تقدیم شد.

متن پیام لوح سپاس استاد کاظم موسوی بجنردی به استاد عبدالحسین حائری یزدی:

 

استاد    دانشمند    و    نسخه‌شناس    متبحر،

جناب    آقای    عبدالحسین    حائری

 

بدون   تردید ،   خدمات    صادقانه    حضرت  عالی    در    طول   شصت    سال    کوشش ،   نه    فقط    در    جهت    حفظ    و   نگهداری   و  معرفی   نسخ   خطی    و    پاسداری   از   میراث   فرهنگی   ایران ،   بلکه   به   اذعان   همه   اهل   علم ،   وجود   پر برکت   شما    عامل   اصلی   حفظ    کتابخانه   مجلس   شورای   اسلامی   نیز   بوده   است.  


از   طرف   خود   و   همه   اساتید   و   پژوهشگران   و   اعضای   محترم   شورای   عالی   علمی   مرکز   دائرة  المعارف   بزرگ   اسلامی   (مرکز   پژوهشهای   ایرانی   و  اسلامی)،   ضمن   تقدیر   و   سپاسگزاری ،   تندرستی   و   طول   عمر     پر برکت   شما   را   از   خداوند   متعال   مسألت   دارم.

 

 کاظم موسوی بجنوردی 

   رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

برچسب ها

اخبار مرتبط

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: