1392/6/20 ۰۹:۴۷
يكي از نظريات بحث‌انگيز رولان بارت، فيلسوف و نشانه‌شناس فرانسوي، تمايزي است كه او ميان «اثر» و «متن» قائل شده است. بارت ويژگي‌هايي براي «متن» در مقاله «از اثر به متن» برمي‌شمارد كه موجب جداسازي آن از «اثر» مي‌شود. در اين ميان او به ۷ دسته از تفاوت‌ها اشاره دارد كه عبارتند از: روش، گونه‌ها، نشانه، تكثر، خويشاوندي، خوانش و لذت بارت در توضيح «خويشاوندي» از تفاوت‌هاي ميان اثر و متن به بحث «تكثر معنايي در متن» و تقابل آن با اثر مي‌پردازد. اين موضوع يكي از محوري‌ترين موضوعاتي است كه او آن را مطرح و همواره در گسترش آن تلاش مي‌كند.
بارت دلالتگري را متعلق به «اثر» مي‌داند كه اغلب در معناهاي مشخص و يگانه محدود مي‌شود. به همين دليل او از واژه دلالت پردازي استفاده مي‌كند تا بتواند چندگانگي و تكثرمعنايي در متن را مشخص و متمايز كند. دلالت پردازي در مقاله ديگر بارت يعني «نظريه متن» بيش از پيش مورد توجه قرار مي‌گيرد. بنابراين پيرو اين «بينامتنيت» است كه با ماهيت چندآوايي و چند بعدي خود موجب مي‌شود تا متن داراي ويژگي چند معنايي شود.
«متن» همانند «اثر» نيست كه به يك معناي واحد و پنهان محدود شود و كار مفسر و منتقد يافتن اين معناي مركزيت يافته و واحد باشد، بلكه تكثرمعنايي موجب مي‌شود هر شخصي در فرايندي كه قرار مي‌گيرد معنايي از معناهاي گوناگون را كشف يا حتي خلق كند. در نتيجه ديگر منتقد در پي دلالتگري نيست، بلكه به دلالت پردازي مشغول است. روابط ميان متن‌ها جاي رابطه ميان مؤلف و اثر را مي‌گيرد. اين تعامل و تداخل بينامتن در توليد متن، موجب از بين رفتن اصالت مؤلف و اقتدار او مي‌شود. بارت با استفاده از تعاملي كه متن‌ها در آفرينش متن نوين دارند، حق مالكيت مؤلف را مورد تشكيك قرار مي‌دهد. اين شك و سپس انكار موجب ظهور يكي از مهم‌ترين و بحث‌انگيزترين نظريات بارت مي‌شود. در واقع، از نظر بارت رابطه ميان «مؤلف و اثر» با رابطه ميان «مؤلف و متن» كاملاً متفاوت است، زيرا متن برخلاف اثر تحت تملك مؤلف محسوب نمي‌شود و بنابراين براي مطالعه متن نياز نيست به مؤلف و آرا و زندگينامه او مراجعه شود، بلكه خود متن كفايت مي‌كند. با انكار و رد پيوند خويشاوندي و تملكي ميان متن ومؤلف، رفته رفته نقش مؤلف تا آن حد مورد ترديد قرار مي‌گيرد كه به «مرگ» او مي‌انجامد.
ويژگي‌هايي كه «اثر» دارد امكان نقد مبتني بر تاثير و تاثر را مي‌دهد اما «متن» به دليل نوع پيوستگي با ساير متن‌ها اين امكان را تا حد زيادي نفي مي‌كند. علت اصلي آن همچنان كه بارت مي‌گويد، اين است كه «تمام متن بينامتن است». ٭ نشانه‌شناس و استاد دانشگاه شهيد بهشتي
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید