1394/4/10 ۱۰:۴۶
طی نیم قرن اخیر فیلسوفان، شرق‌شناسان و اندیشمندان بسیاری یا به ایران آمدند و یا درباره ایران از وجوه مختلف به تحقیق و پژوهش پرداختند. کسانی چون هانری کربن، لویی ماسینیون، آنه ماری شیمل، آرتور پوپ، توشیهیکو ایزوتسو و… را نمی‌توان از فهرست دلباختگان فرهنگ و اندیشه ایرانی و اسلامی جدا نمود.
طی نیم قرن اخیر فیلسوفان، شرق‌شناسان و اندیشمندان بسیاری یا به ایران آمدند و یا درباره ایران از وجوه مختلف به تحقیق و پژوهش پرداختند. کسانی چون هانری کربن، لویی ماسینیون، آنه ماری شیمل، آرتور پوپ، توشیهیکو ایزوتسو و… را نمی‌توان از فهرست دلباختگان فرهنگ و اندیشه ایرانی و اسلامی جدا نمود. هر کدام از این افراد آثار مهمی از خود به جای گذاشتند و حتی برخی از آنها در مسیر فکر و معرفت ایرانی چنان تأثیرگذار بودند که نامشان از صفحه اندیشه ایران معاصر قابل حذف کردن نیست. یکی از این افراد توشیهیکو ایزوتسو، اسلام‌شناس و مترجم قرآن به زبان ژاپنی، و از مهمترین اندیشمندان ژاپنی در عصر حاضر است. او ضمن حضورش در ایران آثار بسیاری از خود در زمینه‌های عرفان، تصوف، قرآن‌پژوهشی، فلسفه و حکمت به جای گذاشت و مدتی در انجمن حکمت و فلسفه ایران تدریس می کرد و با کسانی چون: سیدحسین نصر، نصرالله پورجوادی، مهدی محقق و غلامرضا اعوانی همکار بود.
ایزوتسو در سال ۱۹۱۴م در توکیو دیده به جهان گشود. در سال ۱۹۶۰ دکتری خود را در رشته ادبیات دریافت کرد. در ۲۶ سالگی کتابی به ژاپنی با نام «تاریخ اندیشه عربی» و پس از آن کتابی دیگر درباره فلسفه و عرفان، با تأکید بر فلسفه نوافلاطونی و عرفان یونانی در ۳۴ سالگی تالیف کرد و نیز کتابی در همین دوران درباره پیامبر(ص) نوشت. علاقه فراوان او به قرآن کریم سبب شد که برای اولین بار قرآن را به ژاپنی ترجمه کند. وی با توجه به تسلط بر مفاهیم قرآنی، به مطالعه ادبیات عرب دوره جاهلی پرداخت تا کلمات بنیادی و اساسی قرآن را در آنها ریشه‌یابی و تحولی را که در آنها پدید آمده، مشخص کند. ثمره این کوشش‌ها نشر کتابهای «مفاهیم اخلاقی و دینی در قرآن» و «خدا و انسان در قرآن» و «مفهوم ایمان در کلام اسلامی» است.
تبلور ژرف‌اندیشی‌های ایزوتسو را می‌توان در بررسی و ریشه‌شناسی برخی مفاهیم قرآنی به وضوح مشاهده کرد. وی به خوبی می‌دانست که اسلام دینی با ابعاد متعدد است و مقایسه آن با سایر ادیان تنها هنگامی میسر است که بتوان در این میان نوعی موازنه مفهومی و بنیادین برقرار کرد. از این‌رو با توجه به بنیان باطن‌گرای تائوئیزم، مکتب ابن‌عربی را برای این مقارنه برمی‌گزیند و آن را نماینده سیر اصلی تصوف به شمار می‌آورد.
ایزوتسو در مؤسسه مطالعات اسلامی مک گیل، با دکتر مهدی محقق آشنا شد و سبب این آشنایی علاقه‌اش به عقاید شیعی و حکمت متعالیه ملاصدرا بود. این دو با همکاری یکدیگر بخش الهیات شرح منظومه سبزواری را تصحیح کردند و ایزوتسو مقدمه‌ای تفصیلی به انگلیسی نوشت که ترجمه آن با عنوان «بنیاد حکمت سبزواری» به همت دکتر سیدجلال‌الدین مجتبوی ترجمه و منتشر شد. علاقه وافر ایزوتسو به فلسفه اسلامی باعث شد «قبسات» میرداماد و «معالم‌الاصول» حسن‌بن شهیدثانی را مورد مطالعه و تصحیح قرار دهد و «مابعدالطبیعه» سبزواری را به انگلیسی ترجمه کند. پس از افتتاح شعبه مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل در تهران، ایزوتسو با همکاری دکتر محقق، «سلسله دانش ایرانی» را با هدف نشر و معرفی آثار دانشمندان شیعی و متفکران ایرانی بنیاد نهادند.
ایزوتسو سالهای پایانی عمرش را در ژاپن سپری کرد. از مهمترین آثار او در این دوره می‌توان به کتابهای «فرهنگ اسلامی»، «آگاهی و ماهیات» و «تلاوت قرآن» اشاره کرد. او همچنین مقالات «ابن‌عربی» و «اشراقیه» را در «دایره‌المعارف دین» به سرپرستی میرچا الیاده تألیف کرد. وی در حالی که بیش از ۱۲۰ اثر علمی اعم از تالیف، ترجمه و مقاله از خود به جای گذاشت، سرانجام در ۱۹۹۳ درگذشت.
روزنامه اطلاعات
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید