دفن امانی «شهریار عدل» بعد از یوشیج و مصدق

1394/4/8 ۰۹:۲۴

پروفسور شهریار عدل، دیروز این فرصت را نیافت که در مکان‌هایی که خود از بانیان یا حامیانش بود، دفن شود. پیشنهادهایی چون دفن این استاد باستان‌شناسی در بسطام و شهرری با مخالفت‌هایی همراه شده بود و در نهایت تصمیم بر این شد که او را «فعلا» و «به‌طور امانی» در بهشت‌زهرا(س) به خاک بسپارند؛ تصمیمی که با تعجب بسیاری از کارشناسان میراث‌فرهنگی، باستان‌شناسان برجسته کشور و ایران‌شناسان داخلی و خارجی مواجه شد.

هما نصرتی: ‌پروفسور شهریار عدل، دیروز این فرصت را نیافت که در مکان‌هایی که خود از بانیان یا حامیانش بود، دفن شود. پیشنهادهایی چون دفن این استاد باستان‌شناسی در بسطام و شهرری با مخالفت‌هایی همراه شده بود و در نهایت تصمیم بر این شد که او را «فعلا» و «به‌طور امانی» در بهشت‌زهرا(س) به خاک بسپارند؛ تصمیمی که با تعجب بسیاری از کارشناسان میراث‌فرهنگی، باستان‌شناسان برجسته کشور و ایران‌شناسان داخلی و خارجی مواجه شد. این تصمیم اما گویی سابقه‌ای طولانی دارد؛ پیش‌تر هم برخی از چهره‌های تأثیرگذار حوزه فرهنگ و سیاست کشور به‌صورت امانی در مکانی دفن شده‌اند و زمینه برای دفن آنها در مکانی مناسب یا مقرر فراهم نشده است. نیما یوشیج فقط در حوزه شعر، شکننده ساختارهای رایج آن زمان و آغازکننده یک راه تازه نبود. مرگ او در یک روز سرد زمستان ١٣٣٨ هم یک خرق‌عادت در پی داشت. چندروز قبل از آن دی‌ماه سرد، نیما را که از شدت تب‌ولرز به حالت موت افتاده بود، به تهران آوردند بلکه ذات‌الریه‌اش در پایتخت بهبود پیدا کند و حال او بهتر شود، اما این اتفاق نیفتاد. در نهایت درست در روز ١٣دی‌ماه، پدر شعر نو فارسی تن به مرگ تسلیم کرد، اما مشکل اینجا بود که او در تهران فوت شده بود و وصیت‌نامه‌اش حکم می‌کرد او را برای دفن به یوش ببرند. ٣٤ سال بعد از آن ماجرا بود که با مشکلات فراوان وصیت‌نامه نیما به‌اجرا درآمد و پیکرش به خانه تاریخی‌اش در یوش بازگشت و در حیاط آن خانه دفن شد. حسین شاه‌حسینی، از یاران مصدق، در خاطره‌ای که از مرگ او دارد، می‌گوید: «دکتر سحابی مدتی بعد از دفن دکتر مصدق در احمدآباد به من گفت: «شاه‌حسینی! محتمل است من زودتر از تو بمیرم، اگر تو زنده بودی کوشش کن به هر شکلی که می‌توانی دکتر مصدق را به ابن‌بابویه منتقل کنی. چون دکتر مصدق وصیت کرده است و من او را دفن کردم. اگر روزی این امکان فراهم شد و من نبودم، این جنازه را ببرید در ابن‌بابویه در کنار شهدای سی‌اُم تیر دفن کنید». ولی هنوز همان‌جا به‌صورت امانت مانده است. نیم‌قرن از آن روز- چهاردهم اسفند ١٣٤٩- که مصدق را در همان قلعه تبعیدگاهش به‌صورت امانی به خاک سپردند می‌گذرد، اما هنوز زمینه برای اجرای وصیت‌نامه‌اش فراهم نشده است.

روزنامه شرق