علی باباچاهی به دبا گفت: برای رسیدن به یک فضای دمکراتیک باید خطر را بپذیریم

1392/6/13 ۱۳:۳۶

علی باباچاهی که خود سالها از تیغ تیز ممیزی در امان نبوده است تغییرات جدید در روند اجرای ممیزی ها را برای بهبود شرایط نشر مثبت ارزیابی می کند و معتقد است که باید تاوان رسیدن به یک فضای باز تری ر به جان بخریم تا بتوانیم به ایده آل ها و آرزوهای خود برسیم.

علی باباچاهی به دبا گفت: برای رسیدن به یک فضای دمکراتیک باید خطر را بپذیریم

علی باباچاهی که خود سالها از تیغ تیز ممیزی در امان نبوده است تغییرات جدید در روند اجرای ممیزی ها را برای بهبود شرایط نشر مثبت ارزیابی می کند و معتقد است که باید تاوان رسیدن به یک فضای باز تری ر به جان بخریم تا بتوانیم به ایده آل ها و آرزوهای خود برسیم.

تغییر در اعمال ممیزی ها که توسط وزیر ارشاد مطرح شده است نظرات بسیاری رت به همراهه داشته است شما این تغییرات را در راستای بهبود شرایط نشر در ایران چطور ارزیابی می کنید؟

در وهله اول نفس تغییر به نوعی مطبوع است ولی بعد از درنگی که به این موضوع می شود گرفتار سردرگمی می شوید به این معنا که از این به بعد طرف مقابل تو کیست؟ این بار شما به جای ارشاد و اقایان ممیز با چه کسانی مواجهه خواهید داشت. اگر بحث اعمال نظارت و ممیزی ها به ناشران منتقل شود از این به بعد نویسندگان و مترجمان آن احساس رعب را از سوی آنها احساس خواهند کرد. این امر باعث می شود که به نوعی چهره ناشران  پیش روی آنها تغییر کند و این اتفاق با نوعی حس ابهام همراه است. من اگر بخواهم در یک محور شاعرانه به این سوال پاسخ دهم باید بگویم که حس خوبی نسبت به این اتفاقی که برای چهره ناشران نزد نویسندگان می افتد ندارم.

یعنی یکی از آثار این تغییرات را در تخریب چهره ناشران نزد نویسندگان و مترجمان می دانید؟

من در رابطه با ناشران خودم که از جمله ناشران معتبر هستند این احساس تعلیق  و سردرگمی را ندارم. انتقال مسئولیت به ناشر کمی جای اما و اگر دارد. طبعاً ناشران از درک متون پیش رویشان عاجز نیستند از این رو مشکلی ندارد که ناشر دغدغه سرمایه اش را داشته باشد اما درک متونی که به وی واگذار می شود نیز شرط مهم تری است. اما با این وجود نظارت باید قانون مدار باشد تا تکلیف ناشر در قبال نویسنده و آثارش مشخص باشد. البته قوانینی نیاز است که دست و پای ناشر و نویسنده را نبندد و با تبصره های زیاد آنها را محدودتر از گذشته و سردرگم نکند. به هر حال خطوط قرمز وجود دارند پس بهتر است که این خطوط واضح و مشخص شوند چرا که اگر جزئیات و این خطوط مشخص نشود از ابتدای اجرای این طرح تا به انتها نوعی سردرگمی را با خود به همراه خواهد داشت. به هر حال بد نیست که ناشر هم در این جریان، وحشت ها را هم بپذیرد و کمی دست به عصا راه رود و در همکاری با نویسنده پیشنهادهایی را برای پیشبرد کار به او بدهد.

پس با اعمال قوانین و ضوابطی می توان این تغییرات را در جهت مثبت و به نفع بهبود شرایط نشر تصور کرد؟

من با خود قرار گذاشته‌ام که خوشبین باشم و با دید مثبت به تغییرات جدید نگاه کنم از این رو به این تغییر هم می خواهم با دید مثبت نگاه کنم و با وجود نیمه خالی همیشه نیمه پر لیوان را ببینم.در جوهره این تغییر اجباراً نوعی نظارت قدرت مدار وجود دارد. ما باید برای رسیدن به یک فضای دمکراتیک این خطر را بپذیریم و این تغییر را تجربه کنیم و با توجه به اینکه تا به حال تجربه چنین تغییری را نداشته این وجود دلهره طبیعی است. به ناچار باید بپذیریم که نظارت، قدرت را هم با خود همراه دارد و قدرت در سرشت خودش خوب نیست. طرح همین مسئله یعنی باز شدن فضایی که شاید مجبور باشیم تاوانش را هم بدهیم در ذات خود بد نیست. تا این تغییرات تثبیت شود با ائتلاف وقت همراه خواهد بود به هر حال ما باید وقتی را صرف کنیم تا این تغییرات و این شبه بحران تثبیت بشود.

با وجود هدر شدن وقت و اجبار به تاوان دادن، این تغییرات را هنوز مثبت ارزیابی می کنید؟

به نظر من حتی اگر این تغییرات با تمام این اتفاقات همراه باشد باز هم مثبت خواهد بود چراکه از ایستایی و رکود در یک حالت بهتر است. تغییرات در طی پروسه های مختلف خوب هستند چرا که مانع ایستایی و سکون می شوند. شاید بتوان همین اتفاق را هم حاصل اعتراض هایی دانست که در این چند سال به این روال وجود داشت.

شما خودتان تا به حال گرفتار ممیزی شده اید؟

کتاب من با نام «پیکاسو در آب های خلیج فارس» یک سال و نیم در ارشاد ماند و وقتی مراجعه کردم به من گفتند «سرممیز» برای کتاب شما نوشته است که این کتاب اصلاً قابل چاپ نیست و من با اقدامات قانونی توانستم تنها با تغییر بعضی از کلمات،کتاب را منتشر کنم. البته خیلی از اشعار من هم شامل ممیزی شدند که من ترجیح دادم آنها را به کل حذف کنم تا اینکه زیر بار تغییرات ممیزی بروم. از این رو من جزو کسانی هستم که ممیزی را به خوبی می شناسم.