فرجام سوریه در دستان بازرسان سازمان ملل

1392/6/9 ۱۲:۴۱

مخالفت پنجشنبه گذشته نمایندگان حزب کارگر مجلس عوام بریتانیا با تصمیم دولت دیوید کامرون، نخست‌وزیر این کشور، مبنی بر حمله احتمالی نظامی علیه سوریه باعث بر هم زدن معادلات پیشین قدرت‌های جهانی به‌خصوص دولت آمریکا درباره اقدام نظامی علیه سوریه شد. آمریکایی‌ها پیش‌تر در زمان ریاست‌جمهوری جورج دبلیو بوش و آغاز جنگ علیه عراق پشتیبانی نیروهای نظامی بریتانیایی را با خود به همراه داشتند. با این حال شبح تکرار کابوس جنگ عراق و تبعات ناشی از آن این‌بار بریتانیا را وادار به عقب‌نشینی از مداخله مستقیم نظامی در سوریه کرده است. شبح تظاهرات ضدجنگی که در سال 2003 میلادی بر لندن و سایر شهرهای کشورهای اروپایی سایه افکنده بود.

مخالفت پنجشنبه گذشته نمایندگان حزب کارگر مجلس عوام بریتانیا با تصمیم دولت دیوید کامرون، نخست‌وزیر این کشور، مبنی بر حمله احتمالی نظامی علیه سوریه باعث بر هم زدن معادلات پیشین قدرت‌های جهانی به‌خصوص دولت آمریکا درباره اقدام نظامی علیه سوریه شد. آمریکایی‌ها پیش‌تر در زمان ریاست‌جمهوری جورج دبلیو بوش و آغاز جنگ علیه عراق پشتیبانی نیروهای نظامی بریتانیایی را با خود به همراه داشتند. با این حال شبح تکرار کابوس جنگ عراق و تبعات ناشی از آن این‌بار بریتانیا را وادار به عقب‌نشینی از مداخله مستقیم نظامی در سوریه کرده است. شبح تظاهرات ضدجنگی که در سال 2003 میلادی بر لندن و سایر شهرهای کشورهای اروپایی سایه افکنده بود. تصمیم اخیر مجلس عوام بریتانیا، عدم توافق نظر نهایی کشورهای غربی درباره موضوع حمله نظامی علیه سوریه را نشان داد. ایتالیایی‌ها و کانادایی‌ها تکلیف خود را مشخص کرده و از عدم مشارکت در مداخله مستقیم نظامی علیه سوریه خبر داده‌اند. آلمانی‌ها نیز گفته‌اند که تا پیش از اعلام نظر نهایی شورای امنیت سازمان ملل متحد خواستار مداخله مستقیم نظامی علیه سوریه نیستند. با این حال واکنش دولت‌های آمریکا و فرانسه نسبت به تصمیم بریتانیا همراه با سردی و بی‌تفاوتی بود. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در واکنش به این تصمیم گفت که دولت آمریکا مسئول سیاست خارجی کشورهای دیگر نیست. آمریکایی‌ها در این‌باره تنها نماندند زیرا فرانسوا اولاند رییس‌جمهوری فرانسه نیز روز جمعه اعلام کرد که هرگونه حمله نظامی علیه سوریه می‌تواند بدون مشارکت بریتانیایی‌ها نیز انجام شود. اولاند در جریان مصاحبه اختصاصی خود با نشریه فرانسوی لوموند گفته است که هر کشوری از جمله بریتانیا این حق را دارد که درباره مداخله یا عدم مداخله نظامی به‌طور مستقل تصمیم‌گیری کند.
در جبهه هم‌پیمانان اسد قدرت‌های خارجی همچنان با اقدام نظامی علیه سوریه مخالفت می‌ورزند و بر این موضع پافشاری می‌کنند. چشم‌ها به تصمیم شورای امنیت درباره صدور پیش‌نویس قطعنامه علیه سوریه دوخته شده است. قطعنامه‌ای که استفاده از ابزار زور برای حمایت از غیرنظامیان را مدنظر قرار داده و به احتمال زیاد همچون قطعنامه‌های مشابه پیشین از سوی دولت‌های روسیه و چین متحدان اصلی اسد وتو خواهد شد؛ دو دولتی که از تکرار سناریوی لیبی درباره سوریه در هراس‌اند و گمان می‌کنند که در صورت عقب‌نشینی از غرب فریبی جدی خواهند خورد. با افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره حمله نظامی احتمالی علیه سوریه، بشار اسد نیز ‌در صدد است تا از خود چهره‌ای مصمم به نمایش بگذارد. اسد تاکید کرده که سوریه به خاطر ملتش قوی است و در برابر هرگونه حمله‌ای از خود دفاع خواهد کرد. با تشدید وخامت بحران سوریه، گروه حزب‌الله لبنان موضع حمایت خود را از دولت اسد افزایش داده است. حسین الحاج حسن، نماینده حزب‌الله لبنان در کابینه این کشور اعلام کرده است که حزب‌الله از نزدیک تحولات سوریه را دنبال می‌کند و به تهدیدهای ناتو برای حمله به سوریه به دیده جدی می‌نگرد. او در این‌باره گفته است که رهبران حزب‌الله لبنان به هرگونه تجاوزی علیه سوریه پاسخ خواهند داد و میزان و نحوه اقدامات انتقام‌جویانه حزب‌الله به میزان و حجم حمله ناتو بستگی خواهد داشت.
در این برهه حساس تاریخی گزارش بازرسان سازمان ملل سرنوشت‌ساز است. بازرسان سازمان ملل روز جمعه به بیمارستان المزه رفته‌اند؛ جایی که دولت سوریه مدعی کاربرد سلاح شیمیایی از سوی مخالفان علیه نیروهای نظامی ارتش سوریه است. قرار است بازرسان پس از بازدید نهایی از دمشق و مناطق حومه این شهر که مشکوک به مورد حمله قرار گرفتن توسط سلاح شیمیایی هستند گزارش نهایی‌شان را روز شنبه به بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل ارائه دهند. شورای امنیت هم باید طبق این گزارش نتیجه‌گیری کند؛ گزارشی که باعث افزایش اختلاف‌نظر میان کشورهای غربی شده است. در طرفی آمریکا و فرانسه قرار دارند که معتقدند بدون نظر مثبت شورای امنیت نیز می‌توان دست به اقدام نظامی علیه سوریه زد و در طرف دیگر سایر کشورها که معتقدند باید منتظر گزارش شورای امنیت باقی ماند؛ گزارشی که می‌توان آن را حکم فرجام بحران سوریه دانست.