1392/5/27 ۱۱:۱۱
«من به‌عنوان رئيس‌جمهور در پيشگاه قرآن كريم و در برابر ملت ايران به خداوند قادر متعال سوگند ياد مي‌كنم كه پاسدار مذهب رسمي و نظام جمهوري اسلامي و قانون اساسي كشور باشم و همه استعداد و صلاحيت خويش را در راه ايفاي مسووليت‌هايي كه برعهده گرفتهام به كار گيرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلاي كشور، ترويج دين و اخلاق، پشتيباني از حق و گسترش عدالت سازم و از هرگونه خودكامگي بپرهيزم و از آزادي و حرمت اشخاص و حقوقي كه قانون‌اساسي براي ملت شناخته است حمايت كنم. در حراست از مرزها و استقلال سياسي، اقتصادي و فرهنگي كشور از هيچ اقدامي دريغ نورزم و با استعانت از خداوند و پيروي از پيامبر اسلام و ائمه اطهار عليهمالسلام قدرتي را كه ملت به عنوان امانتي مقدس به من سپرده است همچون اميني پارسا و فداكار نگاهدار باشم و آن را به منتخب ملت پس از خود بسپارم».
اين متن سوگندي است كه تاكنون يازده بار، روساي جمهوري اسلامي ايران در حضور نمايندگان مجلس، اعضاي شوراي نگهبان و رئيس دستگاه قضايي كشور، و البته در پيشگاه قرآن، آن را به زبان آورده‌اند تا رسما دوران رياست جمهوري خود را آغاز كنند. روساي جمهوري كه دوره يكي از آنها به پايان نرسيد، دومي يك ماه بعد از تنفيذ، به شهادت رسيد، اما چهار رئيس‌جمهور بعدي هريك دو دوره بر مسند رياست دولت تكيه زدند و البته با آنكه سوگندي مشابه ياد كرده بودند، راه‌هايي متفاوت در سياست‌ورزي و دولت‌داري پيمودند و در نهايت هفتمين رئيس‌جمهور ايران نيز، هفته گذشته پس از تنفيذ حكم رياست جمهوري توسط رهبر انقلاب، در مجلس حاضر شد و با اداي اين سوگند، اولين دوره چهارساله رياست جمهوري خود را آغاز كرد. به همين بهانه نگاهي گذرا داريم به يازده دوره برگزاري مراسم‌هاي تنفيذ و تحليف روساي جمهور و مهمترين سخناني كه ولي فقيه وقت در اين مراسم‌ها بيان كرده و آنچه كه روساي جمهور منتخب به زبان آورده‌اند.
تحليف و تنفيذ در بيمارستان و ادعاي سانسور اولين رئيس‌جمهور منتخب مردم ايران، ابوالحسن بني صدر، در انتخابات پنجم بهمن ماه سال 58، توانست با كسب اكثريت مطلق آرا به رياست‌جمهوري برسد. ده روز بعد هم مراسم تنفيذ حكم او به دليل بستري بودن امام در بيمارستان قلب تهران، در اين بيمارستان برگزار شد. امام خميني در بخشي از حكم تنفيذ بني‌صدر چنين نوشته بود: «براساس آنكه ملت شريف ايران با اكثريت قاطع جناب آقاي دكتر سيدابوالحسن بني صدر را به رياست جمهوري كشور جمهوري اسلامي ايران برگزيده‌اند، و برحسب آنكه مشروعيت آن بايد به نصب فقيه جامع‌الشرايط باشد، اينجانب به موجب اين حكم، رأي ملت را تنفيذ و ايشان را به اين سمت منصوب نمودم؛ لكن تنفيذ و نصب اينجانب و رأي ملت مسلمان ايران محدود است به عدم تخلف ايشان از احكام مقدسه اسلام و تبعيت از قانون اساسي اسلامي ايران. از جناب ايشان مي‌خواهم كه مسووليت خطيري كه به موجب اراده ملت و براساس قانون اساسي به عهده ايشان گذارده شده است همچون امانتي الهي از آن پاسداري نمايند، و به پيمان خود در مقابل خداوند تعالي و خلق وفادار باشند» از آنجا كه در اين تاريخ هنوز مجلس ايران تشكيل نشده بود، بني‌صدر در همين مراسم و در حضور شهيد بهشتي كه رئيس ديوان‌عالي وقت كشور بود، سوگند ياد كرد. متن كامل سخنان بني صدر در اين مراسم در دسترس نيست. خود او درباره اظهاراتش در روز تنفيذ و تحليف گفته است: «بعد از گرفتن حكم شروع كردم به صحبت. از مردم حرف زدم و از اينكه ولايت مردم دارد مستقر مي‌شود و تكيه بر راي مردم... همين صحبت‌هاي من باعث شد برنامه تنفيذ را سانسور كردند و در تلويزيون نشان ندادند. بردند و گفتند فيلم خراب شده و بعد هم آقاي موسوي خوئيني‌ها مسووليت آن را به عهده گرفت و سر اين قضيه استعفا داد؛ چون كار بالا گرفته بود.» (خاطرات بني صدر ص 256). در اين مراسم، امام خميني هم در سخنراني كوتاه خود بعد از قرائت حكم تنفيذ بني‌صدر، بر فاني بودن مقامات دنيوي تأكيد كرده و فرمودند: «هر مقامي كه براي بشر حاصل مي‌شود، چه مقام‌هاي معنوي و چه مقام‌هاي مادي روزي گرفته خواهد شد و آن روز هم نامعلوم است.» ايشان هچنين افزودند: «توجه داشته باشند همه كسانى كه براى بشر خدمت مي‌كنند، كسانى كه داراى مقامى هستند، داراى پستى هستند، مقام آنها را مغرور نكند، مقام رفتنى است و انسان در حضور خداى تبارك و تعالى ماندنى است.» پس از تشكيل اولين مجلس شوراي ملي هم در تاريخ 31/4/59 مراسم رسمي تحليف بني صدر در صحن مجلس برگزار شد. در آن دوره رئيس مجلس آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني و رئيس ديوان عالي كشور شهيد بهشتي بود. بني صدر در اين جلسه سخنراني نكرد و صرفا سوگند ياد كرد.
تنفيذ و تحليف دولت يك ماهه
پس از عزل بني صدر در واپسين روزهاي خرداد 60، نخست‌وزير او يعني محمدعلي رجايي توانست در انتخاباتي كه در تاريخ دوم مردادماه سال 60 برگزارشد، حائز اكثريت مطلق آرا شده و به عنوان دومين رئيس‌جمهور ايران معرفي شود. رئيس‌جمهوري كه يك ماه بعد، به همراه نخست‌وزير خود در انفجار تروريستي به شهادت رسيد تا دولتش پيش از آغاز به پايان برسد. روز يازدهم مردادماه، همزمان با عيدسعيد فطر، امام خميني(ره) در حسينيه جماران حكم رياست جمهوري رجايي را تنفيذ كرد و مراسم تحليف يا سوگند رجايي روز بعد در12 مرداد1360، درحاليكه محمد بهشتي رئيس ديوان‌عالي كشور در كنارش بود برگزار شد و رئيس‌جمهور منتخب در اين مراسم تنها به اداي سوگند اكتفا كرد. امام در مراسم تنفيذ رياست جمهوري شهيد رجايي طي سخناني فرمودند: «بايد شما توجه كنيد كه مسووليت شما از باب اينكه آرائ‌تان خيلى زياد است، مسووليت‌تان خيلى زياد است. يك روزى بود كه ما بعضي‌امان عذر داشتيم يا همهمان كه نمىگذارند كه ما عمل كنيم به اسلام، در رژيم سابق، خوب، خيلي‌ها مىگفتند كه از ما نمىآيد، اگر مىآمد، مىكرديم. امروز اينطور نيست، امروز دست همه باز است، مجلس دستش باز است و هيچ كس آقا بالا سر او نيست. دولت هم دستش باز است و مجلس هم تأييدش مىكند. رئيس‌جمهور هم دستش باز است و ملت تأييدش كرده‌اند. هيچ عذرى براى ما نيست امروز... نرويم سراغ اينكه حالا كه من شدم رئيس‌جمهور بايد چه بشود و چه بشود و من هم بايد مقامم چه باشد، خير، اين از ضعف نفس انسان است، از تنگى چشم و قلب انسان است كه خيال مىكند اين يك چيزى است. اين يك چيز اعتبارى است كه امروز دادند فردا هم تمام است، مىگيرندش مىرود سراغ كارش». پس از تنفيذ حكم، محمدعلي رجايي نيز طي سخناني تأكيد كرد كه در پاسخ به رأي قاطع و اعتماد بالاي مردم به وي كه در واقع رأي به اسلام است، در جهت جامه عمل پوشاندن به خواست‌هاي اسلامي و انقلابي مردم و ايجاد يك جامعه اسلامي، تمام تلاش خود را به كار خواهدگرفت و نخست وزير را نيز از بين مطمئن‌ترين و با‌سابقه‌ترين عناصر انقلابي انتخاب خواهد كرد.
تنفيذ و تحليف اولين رئيس‌جمهور معمم
پس از شهادت رجايي، سرانجام تابوي قرار گرفتن روحانيون در مناصب قدرت در جمهوري اسلامي ايران شكست و آيت‌الله خامنه‌اي توانست در انتخابات دهم مهر 1360 با كسب اكثريت مطلق آرا به عنوان سومين رئيس‌جمهور ايران برگزيده شود. ايشان با حضور در حسينه جماران حكم تنفيذ خود را در روز 17 مهر 1360 از دست امام خميني دريافت كردند. امام خميني در متن حكم تنفيذ ايشان آورده بود: «اينجانب به پيروي از ملت عظيم‌الشأن و با اطلاع از مقام و مرتبت متفكر و دانشمند محترم جناب حجت‌الاسلام آقاي سيدعلي خامنه‌اي- ايّده اللَّه تعالي- رأي ملت را تنفيذ و ايشان را به سمت رياست جمهوري اسلامي ايران منصوب نمودم.» امام در اين مراسم در سخنان خود اين‌گونه به رئيس‌جمهور و دولت آينده ارائه طريق فرمودند: «در اين موقع خطير كه بدخواهان خارج و داخل و بلندگوهاي ابرقدرت‌ها خصوصا آمريكاي جنايتكار با هر وسيله ميخواهند ملت و دولت و مجلس و دادگاه‌هاي ايران را متهم كنند و به گمان فاسد خود تزلزلي در اركان جمهوري اسلامي ايجاد نمايند، لازم است رئيس‌جمهور با كمك همه ارگان‌هاي جمهوري اسلامي و با تشريك مساعي يكديگر جريانات امور را به‌طوري هماهنگ و موافق اسلام كنند كه بهانه را از دست بدخواهان بگيرند؛ گرچه بسياري از آنان با احكام اسلام و حدود و تعزيرات آن موافقت ندارند.» آيت‌الله خامنه‌اي هم در سخنان خود از حضور مردم مبارز و مقاوم و خستگي‌ناپذير ايران در انتخابات سپاس‌گزاري كرد و حضور يكپارچه مردم را باعث رسوايي و بي‌اعتباري شبكه‌هاي تبليغاتي وابسته به صهيونيسم و امپرياليسم جهاني دانست و در بخشي از سخنراني خود گفت: «اكنون كه مردم ايران با راي خويش مرا به رياست‌جمهوري برگزيده‌اند به‌عنوان امين ملت اولا با روح و جاني خالي از خشم و نفرت و با احساس عطوفتي خالصانه و صميمي اعلام مي‌كنم كه در جمهوري اسلامي و در آغوش اين ملت بزرگ و مبارز براي همه خدمتگزاران به اسلام و مسلمين و همه دوست‌داران راستين خدا و خلق جايگاهي مناسب و سزاوار براي خدمت وجود دارد.[...] ثانيا كشور ما در ساليان متمادي در معرض چپاول و تاراج فرهنگي و سياسي و اقتصادي ابرقدرت‌ها قرار داشته است. استكبار جهاني در طي ساليان سال شيره جان ملت ما را مكيده است، اكنون ملت ما مي‌خواهد در عرصه جهان با قطع كامل وابستگي‌ها و با اجراي شعار نه‌شرقي و نه غربي طرحي نو درافكند. من نيز به پيروي از رهبر بزرگوار و در كنار اين مردم اين راه را با استواري و گستاخي خواهم پيمود.» مراسم تحليف رياست جمهوري نيز در تاريخ 21 مهرماه در مجلس شوراي اسلامي برگزار شد و آيت‌الله خامنه‌اي قبل از اداي سوگند طي سخناني عنوان كردند: «امروز اين مراسم براي برادر مخلص شما از اين جهت هيجان‌انگيز است كه در حقيقت بر زبان آوردن و تصريح كردن به چيزي است كه به طور طبيعي با كانديدا شدن براي رياست جمهوري و با قبول اين مسووليت بر دوش او وجود داشته و سنگيني مي‌كرده است.» ايشان همچنين با بيان اينكه مردم به شخص راى نمي‌دهند بلكه به يك جريان راي مي‌دهند، اظهار داشتند:« راى به روحانيت، رأى به استقلال، رأى به اسلام و رأى به هويت اسلامى اين انقلاب است.» مراسم تحليف و سوگند حضرت آيت‌الله خامنه‌اي حال و هواي ديگري داشت، چراكه برعكس دو دوره قبل ديگر بهشتي كه در ترور هفتم تير شهيد شده بود حضور نداشت و اين‌بار عبدالكريم موسوي اردبيلي، قرآن را براي سوگند رئيس‌جمهور منتخب نگه داشت.
دومين تنفيذ و تحليف سومين رئيس‌جمهور در چهارمين دوره انتخابات رياست جمهوري كه در مردادماه سال 1364 برگزار شد، حضرت آيت‌الله خامنه‌اي براي دومين بار به عنوان رئيس‌جمهور انتخاب شدند. روز 14 شهريور ماه، امام خميني در جماران حكم رياست جمهوري حضرت آيت‌الله خامنه‌اي را تنفيذ كرده و فرمودند: «بحمدالله تعالي با تاييدات خداوند متعال جل و عطا و دعاي خير حضرت ولي‌الله‌الاعظم روحي المقدمه الفدا چهار سال رياست جمهوري با خير و سلامت و قدرت و عظمت سپري شد. اينك به پيروي از آراي محترم ملت عظيم الشان و آشنايي به مقام تعهد و خدمتگزاري دانشمند محترم، جناب حجت‌الاسلام آقاي سيدعلي خامنه‌اي، آراي ملت را پس از پايان دوره كنوني تنفيذ و ايشان را به سمت رياست جمهوري ايران منصوب مي‌نمايم و از خداوند متعال توفيق ايشان را در خدمت به اسلام و ملت و كشور اسلامي خواستارم»
تنفيذ و تحليف اولين رئيس‌جمهور بعد از امام
پس از پايان رياست جمهوري آيت‌الله خامنه‌اي و در حالي كه يك سال از پايان جنگ و كمتر از دو ماه از ارتحال امام مي‌گذشت، اكبر هاشمي‌رفسنجاني كه در انتخابات خردادماه 68، به رياست جمهوري رسيد، در حسينيه جماران حكم خود را از دست آيت‌الله خامنه‌اي كه حالا با انتخاب خبرگان، به رهبري انقلاب منصوب شده بود، دريافت كرد. آيت‌الله خامنه‌اي در اين مراسم اظهار داشتند: «من حقيقتا به مديريت جديد كشور از اعماق دل اعتقاد دارم و اطمينان دارم و اميد دارم. من مي‌بينم ان‌شاءالله آن روزي را كه اين مديريت صالح و سالم و كارآمد و انقلابي به شرط كمك مردم بتواند همه اين گره‌هاي به وجود آمده را باز كند. راه‌ها را هموار كند. البته بارها اين گفته شده و تكرار شده و بازهم تكرار مي‌كنيم كه مبادا مردم انتظار معجزه داشته باشند. 8سال اين كشور در حال جنگ بود و اگر درست نگاه كنيم مسوولين دلسوز عزيز و خدمتگزاري كه در اين 8 سال براي مردم كار كرده‌اند با انواع مشكلات دست و پنچه نرم كرده‌اند تا توانسته‌اند كشور را در يك شرايط به نسبت خوب نگه دارند و حفظ كنند ولي درعين‌حال مشكلات جنگ از بين نرفته، تمام نشده است. بعضي‌ها خيال مي‌كنند تا جنگ تمام شد همه مشكلات جنگ از بين خواهد رفت. نه مشكلات جنگ بعد از جنگ بايد برطرف شود. زمان برطرف كردن يك مشكل بسيار طولاني‌تر از مدت زمان ايجاد يك مشكل است.» مراسم تنفيذ حكم آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني در حالي برگزار شد كه مرحوم سيد احمد خميني حكم تنفيذ وي را قرائت و آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر جديد انقلاب اسلامي نيز آن راتنفيذ فرمودند. در متن حكم ايشان براي تنفيذ رياست جمهوري هاشمي‌رفسنجاني هم آمده بود: «خدا را شكر كه اراده و رأي ملت عزيز، بار سنگين امانت و مسووليت الهي را بر دوش تواناي مردي بزرگ از فرزندان اسلام و حواريين امام عظيم الشأن، عالمي مجاهد، فقيهي اسلام شناس، سياستمداري هوشمند و مديري درد آشنا و دلسوز قرار داد. شخصيتي كه پرونده تلاش در راه خدا و مجاهدتش براي حاكميت دين و اعلاء كلمه اسلام حتي پيش از نخستين روزهاي شروع نهضت آغازشده و سرگذشت رنج‌ها و سختي‌ها و فعاليت‌هاي كم نظير را در خود گنجانيده است، چهره موجهي كه به بركت حركت در صراط مستقيم انقلاب، همواره امين امام و محبوب امت بوده و ان‌شاءالله از اين پس نيز خواهد بود.» هاشمي‌رفسنجاني هم در اين مراسم درباره انتخاب خود گفت: «من شك ندارم كه مردم به ادامه راه انقلاب و امام راي داده‌اند، نه به شخص من. شخص من در گذشته به عنوان يكي از مسوولان جدي اين نظام بودم. اگر بنا باشد در آينده مثلا ۵ نفر از افراد اين كشور را به عنوان مسوول كشور مورد سوال قرار دهند، تحقيقا يكي از آنها من هستم. بنابراين اين مردمي كه رأي دادند، به كسي رأي نداده‌اند كه از جاي ديگري آمده و بناي جديدي دارد. و تحقيقا اگر غير از اين بود هيچ كس نمي‌توانست رأي مردم را با اين وسعت به دست آورد.» 26 مردادماه، مراسم تحليف رياست جمهوري در مجلس شوراي اسلامي در شرايطي برگزار شد كه با تغيير قانون اساسي در سال 1368، ديگر شوراي عالي قضايي وجود نداشت تا رئيس آن در كنار رئيس‌جمهور منتخب براي اداي سوگند بايستد و با انتصاب آيت‌الله محمد يزدي اولين رئيس قوه قضائيه ايران وي در كنار آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني براي اداي سوگند ايستاد و رئيس‌جمهور منتخب در مقابل نمايندگان و مسوولان سوگند ياد كرد كه پاسدار اسلام و ارزش‌هاي انقلاب باشد. هاشمي در اين مراسم گفت: «از لحاظ سياسى بايد به گونه‌اى حركت كنيم كه جنگ اتفاق نيفتد. رژيم سابق به ملت ايران خيلى خيانت كرد. آسان‌ترين كار كه من مرتب در بحث‌هاى انتخاباتى‌ام و بعد گفته‌ام راه انداختن كارخانه‌هاست. و مرز فعاليت دولت حفظ آرمان‌هاى انقلاب است. استقلال اقتصادي جزو آرمان‌هاي همه ماست.»
تنفيذ و تحليف در روزهاي سخت دومين دوره رياست جمهوري هاشمي‌رفسنجاني در شرايطي آغاز شد كه انتقادات از برخي عملكردهاي دولت او رو به افزايش بود. مشاركت 5/50 درصدي مردم در انتخابات 21 خرداد 72 نيز نشان از نارضايتي عمومي و روزهاي سخت دولت سازندگي داشت. در چنين شرايطي حكم دومين دوره رياست جمهوري هاشمي را آيت‌الله خامنه‌اي رهبر معظم انقلاب در روز 12 مرداد آن سال تنفيذ فرمودند و طي سخناني در اين مراسم كه براي اولين بار در حسينيه امام خميني برگزار شد تأمين رفاه عمومي و عدالت اجتماعي را اساس نظامي اسلامي توصيف كردند و فرمودند: «در نظام‌هاي سرمايه‌داري اصل بر رشد و شكوفايي اقتصادي و نيز ازدياد و توليد ثروت است و هركه بيشتر توليد ثروت كند مقدم‌تر بر ديگران است در چنين نظامي تبعيض و فاصله درآمدها و برخوردار نبودن اكثريت مردم از رفاه مطرح است و نظام سرمايه‌داري تدابيري كه ثروت را تقسيم كند منفي و مردود مي‌داند اما نظام اسلامي معتقد به جامعه‌اي ثروتمند و عاري از فقر و محروميت است و رشد اقتصادي را در خدمت عدالت اجتماعي و رفاه عمومي مي‌داند و با تبعيض در استفاده از امكانات عمومي كه متعلق به همه آحاد كشور است مخالفت مي‌كند. نظام اسلامي همچنين از نظام سوسياليستي نيز به اندازه نظام سرمايه‌داري فاصله دارد زيرا نظام سوسياليستي فرصت، ابتكار و ميدان را از مردم مي‌گيرد و كار، توليد، ثروت، ابزار و توليد و منابع عمده سرمايه را در دولت متمركز مي‌كند.» هاشمي‌رفسنجاني هم رأي مردم در انتخابات اين دوره را سند زنده‌اي از هوشياري و آگاهي مردم دانست كه به‌‌رغم بمباران تبليغاتي و عوام‌فريبي در داخل و خارج از كشور بار ديگر به او اعتماد كردند: «اميدوارم با اين اعتماد ارزشمندي كه از ملت‌مان و رهبر بزرگوارمان دريافت كرده‌ايم بتوانيم به تلاش خود در صراط مستقيم عدالت اجتماعي، تحكيم مباني انقلاب و اسلام و قطع وابستگي‌هاي ايران عزيز از خارج كه مهمترين شعار و آرمان انقلاب بوده است ادامه دهيم.» يك روز بعد در 13 مرداد 72 در مجلسي كه رئيسش علي‌اكبر ناطق‌نوري بود، هاشمي در كنار آيت‌الله محمد يزدي رئيس قوه قضائيه، بار ديگر به عنوان چهارمين رئيس‌جمهور ايران در ششمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري سوگند ياد كرد. او پس از اداي سوگند، طي سخناني گفت: «مي‌دانم كه اين قسم، قسم دشواري است و بدون كمك و ياري خداوند به طور جدي از عهده اين قسم برنمي‌آييم. اجراي اين قسم براي يك نفر به تنهايي مقدور نيست. در سياست‌ها و قوانين و نظارت‌ها و گزينش‌ها، اين مساله به تنهايي امكان‌پذير نيست و شديدا نيازمند راهبران انقلاب هستيم.»
تنفيذ و تحليف رئيس‌جمهور بيست ميليوني
با پايان يافتن دوره هشت ساله رياست جمهوري آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني، مردم ايران در دوم خرداد ماه سال 76 با آراي خيره‌كننده بيست ميليوني خود، سيدمحمد خاتمي را به عنوان پنجمين رئيس‌جمهور ايران برگزيدند. حكم تنفيذ خاتمي، روز يكشنبه دوازده مرداد سال 1376 ازسوي مقام معظم رهبري صادر شد. رهبر انقلاب در سخنانش از شكوه و عظمت هفتمين دوره انتخابات رياست جمهورى به عنوان پديده‌اى نادر در طول سال‌هاى پس از انقلاب ياد كردند: «ما خدا را شكر مى‌كنيم كه انتخابات بسيار خوب، خوش عاقبت و همراه با خرسندى عمومى مردم انجام شد و امروز احساس مى‌كنيم كه براى ملت ايران روز مباركى است و اميدوارم خداوند متعال بركات خود را بر عموم ملت ايران، مسوولان و رئيس‌جمهور عزيزى كه امروز اين مسووليت را رسما برعهده گرفتند نازل بفرمايد.» سيدمحمد خاتمي در اين مراسم ضمن قدرداني از دولت‌هاي دوران دفاع مقدس و سازندگي گفت: «دولت جديد زمام امور اجرايي را از دست تواناي چهره درخشان انقلاب، اسلام و ايران حضرت حجت‌الاسلام والمسلمين جناب آقاي هاشمي‌رفسنجاني كه ذخيره سرشار و ارزشمند نظام و انقلاب است تحويل مي‌گيرد». خاتمي پيام انقلاب را پيام معنويت و صلح و امنيت براي همه انسان‌ها معرفي كرد و گفت: «بر پايه سه اصل حكمت، عزت و مصلحت دست همه كشورها و ملت‌هايي را كه به اصل احترام متقابل پايبند هستند و منافع خويش را در تضاد با استقلال و منافع ما نمي‌دانند، مي‌فشاريم.» مراسم تحليف هم روز 13مرداد در مجلس شوراي اسلامي با حضور نمايندگان و مقامات كشوري و لشكري برگزار شد. در اين جلسه رئيس‌جمهور منتخب، طبق اصل 121 قانون اساسي در حضور آيت‌الله محمد يزدي رئيس قوه قضائيه و اعضاي شوراي نگهبان سوگند ياد كرد كه همه استعداد و صلاحيت خويش را در راه ايفاي مسووليت‌هايي كه برعهده گرفته است به‌كار گيرد. وي پس از اداي سوگند در جمع حضار به ايراد سخنراني پرداخت: «براي حسن انجام تعهدات كه فوق طاقت فرد و حتي توان يك دولت به تنهايي است از درگاه حضرت احديت هدايت و حمايت و از مردم شريف مدد مي‌جويم. مقام معظم رهبري با نظارت و اشرافي كه بر سه قوه و نقش والايي كه در نظام و جامعه دارند، ما را به يقين در انجام اين تعهدات راهنمايي و ياري خواهند فرمود. » خاتمي همچنين اظهار داشت:«من از قوه مقننه و قوه قضائيه تقاضا دارم كه دولت را در اداره جامعه ياري دهند. از نهادها و تشكل‌ها و صاحب‌نظران مي‌خواهم كه با نظارت مستمر و طرح شجاعانه مطالب و نظرات خود و آحاد شهروندان و نيز ارزيابي و نقد مداوم برنامه‌ها و عملكردها، سهم مشاركت عمومي را در سياستگذاري‌هاي كلان كشور افزايش دهند».
دومين تنفيذ و تحليف پرچمدار اصلاحات دومين دوره رياست‌جمهوري سيدمحمد خاتمي، در شرايطي آغاز شد كه حالا او سمبل و پرچمدار گفتمان اصلاحات بود و عرصه سياسي ايران هم تبديل به محل رقابت حاميان و مخالفان اين گفتمان شده بود. خاتمي در انتخابات 21 خرداد ماه سال 80 با كسب نزديك به 22 ميليون راي، براي دومين بار به رياست جمهوري ايران رسيد. حكم تنفيذ خاتمي در تاريخ 11 مرداد توسط مقام معظم رهبري صادر شد. آيت‌الله خامنه‌اي در اين روز، پس از مراسم تنفيذ فرمودند: «ما در موقعيت حساسي هستيم، به اعتقاد من امروز قوي‌ترين كار اين است كه به مسايل اقتصادي و مساله معيشت و در راس همه مساله اشتغال به جديت پرداخته شود. » ايشان در بخش ديگري از سخنان‌شان مسوولان را به جلب اعتماد مردم فراخواندند: «مسوولان بايد به‌گونه‌اي عمل كنند كه اعتماد مردم مؤمن سلب نشود. البته سلب اعتماد به هيچ وجه مجوز قانون شكني نيست چراكه قانون شكني جرم است و به‌جز در نهي از منكر به‌صورت زباني كه در همه احوال واجب است در برخورد با منكرات ديگر بايد همه تابع قانون باشند چراكه اگر روزي لازم شد مردم وارد عمل شوند رهبري به مردم خواهد گفت.» سيد محمد خاتمي هم در سخنان خود پرسش‌گري، انتقاد، نظارت و مطالبه حقوق خود را براساس استقلال و آزادي به‌عنوان دو پايه نظام اسلامي، حق مردم دانست و گفت: «از آنجا كه رئيس‌جمهور، راي خود را مستقيما ازمردم مي‌گيرد، مظهر مطالبات مردم و مظهر اراده ملي است.» صبح روز 17 مرداد 1380 مراسم تحليف دور دوم رياست‌جمهوري سيد محمد خاتمي رئيس‌جمهوري ايران در مجلس شوراي اسلامي برگزار شد. مراسم تحليف سيدمحمد خاتمي در هشتمين دوره رياست‌جمهوري يك تغيير داشت، پس از سه دوره حضور آيت‌الله محمد يزدي اين بار با تغيير رئيس قوه قضائيه، آيت‌الله سيدمحمود هاشمي‌شاهرودي در كنار خاتمي براي اداي سوگند تحليف ايستاد. در اين نشست علاوه بر رئيس‌جمهوري و 255 نماينده مجلس ششم، آيت‌الله اكبر هاشمي‌رفسنجاني رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام، آيت‌الله هاشمي‌شاهرودي رئيس قوه قضائيه، آيت‌الله محمدي گلپايگاني رئيس دفتر مقام معظم رهبري، حسن روحاني دبير شوراي عالي امنيت ملي، اعضاي مجلس خبرگان و شوراي نگهبان، هيات دولت و ساير مقامات كشوري حضور داشتند. در اين جلسه رئيس‌جمهور پس از اداي سوگند در ميان مسوولان و با حضور خبرنگاران داخلي و خارجي به ايراد سخنراني پرداخت و در بخشي از سخنان خود گفت: «استقلال و آزادي دو پايه استوار نظام جمهوري اسلامي ايران است. حق آحاد مردم است كه بگويند، بدانند و سخن خود را بيان كنند و پرسش و اعتراض خويش را مطرح كنند و در جهان پيچيده امروز علاوه بر اجراي اصل امر به معروف و نهي از منكر و حق همگاني به خاطر پيچيدگي‌هاي موجود، اين حق ازجمله از طريق نهادهاي مدني، تشكل‌هاي قانوني، وسايل ارتباط جمعي و تامين آزادي‌هاي فردي و جمعي تحقق پيدا كند. اين مسووليت بزرگ كه متوجه رئيس‌جمهور است، نشانه حساسيت و اهميت جايگاه و پايگاه رياست جمهوري است.»
تنفيذ و تحليف رئيس‌جمهور متفاوت
پس از پايان دومين دوره رياست جمهوري خاتمي، محمود احمدي‌نژاد، شهردار نه چندان نام آشناي تهران، توانست از چندپارگي آراي اصلاح‌طلبان و چندگانگي آراي اصولگرايان استفاده كند و در مرحله دوم انتخابات سال 84 كه در روز سوم تير برگزار شد، در رقابت با هاشمي‌رفسنجاني، به عنوان ششمين رئيس‌جمهور ايران انتخاب شود. روز 12 مرداد 1384 به عنوان روز مراسم تنفيذ و امضاي حكم احمدي‌نژاد، رئيس‌جمهور منتخب اعلام شد و حكمي كه توسط سيدمحمد خاتمي، رئيس‌جمهور وقت قرائت شد توسط مقام معظم رهبري تنفيذ شد. آيت‌الله خامنه‌اي در اين مراسم طي سخناني با تاكيد بر لزوم استفاده از علمي‌ترين، بهترين و مدبرانه‌ترين روش‌ها براي تحقق عدالت، خاطرنشان كردند: تحقق عدالت مغاير استفاده از شيوه‌هاي علمي نيست بلكه بايد با استفاده از همه شيوه‌هاي پيشرفته و نوين علمي و با تكيه بر فهم و درك و نياز ايراني، به تلاش براي تحقق آرمان‌هاي انقلاب ادامه داد. ايشان با توصيه به آقاي احمدي نژاد براي پرهيز از شتاب‌زدگي خاطرنشان كردند: «مردم عزيز نيز در مطرح كردن و پيگيري خواسته‌هاي خود از شتاب‌زدگي خودداري كنند و دولت جديد و خدمتگزار با برنامه ريزي صحيح و با همان كيفيتي كه در سند چشم انداز 20ساله مقرر شده است اهداف مهمي همچون عدالت، رفاه عمومي و توسعه همه‌جانبه را پيگيري كند.» محمود احمدي‌نژاد در اين مراسم عدالت‌گستري، مهرورزي با بندگان خدا، خدمتگزاري به آحاد ملت و تعالي و پيشرفت مادي و معنوي كشور را سرلوحه‌ي كار دولت اسلامي برآمده از راي مردم معرفي كرد و رفع فقر و گسترش عدالت در همه مناطق و مبارزه با فساد و تبعيض در سازمان اداري كشور را از اولويت‌هاي اساسي دولت دانست و گفت: «دولت آينده تمام تلاش خود را به كار خواهد گرفت تا «خدمتگزاري بي‌منت» به يك فرهنگ عمومي در سطح مديران و خدمتگزاران تبديل شود.» مراسم تحليف احمدي‌نژاد نيز روز 15مرداد ماه در مجلس شوراي اسلامي برگزار شد و در آن روزآيت‌الله محمود هاشمي‌شاهرودي كنار احمدي‌نژاد ايستاد تا او در پيشگاه ملت سوگند ياد كند. احمدي‌نژاد در اين مراسم به عنوان رئيس‌جمهور گفت: «بهترين ژست ديپلماتيك، پايبندي به قوانين است. در كشور ما دموكراسي واقعي وجود دارد و قوا مستقل از يكديگر هستند و اگر بپذيريم كه قوه مجريه در كار مقننه دخالت كند، مفهومش ديكتاتوري است. لذا من حامي اجراي قانون هستم و از تمام ظرفيت قانون براي استيفاي حق مردم استفاده خواهم كرد». او كه كابينه خود را «كابينه 70 ميليوني» خوانده بود، گفت: «اعتدال، مشي دولت است و هرنوع افراط و تفريط جايي در اين دولت ندارد و به همه فرصت‌ها، توان‌ها و شايستگي‌ها اتكا خواهد شد و پيشرفت و منافع ملي و عزت همگاني در اين دولت مد نظر خواهد بود.»
تنفيذ و تحليف در بيم و اميد اما مراسم تنفيذ و تحليف دومين دوره رياست محمود احمدي‌نژاد بر قوه مجريه كشور، در شرايطي برگزار شد كه كشور به دليل حوادث مربوط به دهمين دوره انتخابات رياست جمهوري، روزهاي ناآرامي را تجربه مي‌كرد. نتيجه انتخابات 22 خرداد ماه سال 88 با اعتراض ديگر نامزدهاي انتخاباتي همراه بود. در اين شرايط و در حالي‌كه بسياري از چهره‌هاي سر شناس نظام، از شركت در مراسم تنفيذ و تحليف امتناع كرده بودند، مقام معظم رهبري در تاريخ دوازدهم مرداد ماه سال 88 حكم او را تنفيذ كردند. ايشان همچنين در سخناني كه پس از تنفيذ اين حكم ايراد فرمودند، تكيه بر برنامه قانون مداري و همكاري قواي سه‌گانه را از ضروريات شكرگزاري نعمت حضور مردم مؤمن ايران در عرصه انتخابات دانستند و دولت و مجلس و قوه قضائيه را به همدلي و ياري يكديگر فراخواندند. ايشان با اشاره به علاقه‌مندان فراوان رئيس‌جمهور، خاطرنشان كردند: به موازات اين علاقه‌مندان ۲ دسته ديگر هستند كه بايد مورد توجه و محاسبه قرار گيرند مخالفان عصباني و زخم خورده كه در ۴ سال آينده به معارضه با دولت ادامه مي‌دهند و منتقداني كه با نظام و رئيس‌جمهور دشمني ندارند و بايد ديدگاه‌ها و نظرات آنان را مورد توجه قرار داد و من اميدوارم اين‌گونه عمل شود.» احمدي‌نژاد در مراسم تنفيذ دور دوم رياست‌جمهوري‌اش تاكيد كرد كه ملت ايران بايد در مديريت جهاني مشاركت فعال داشته باشند. او به برنامه‌ها و وعده‌هاي اقتصادي‌اش هم اشاره كرد: «در بخش اقتصادي نيز اقدامات مهمي بايد انجام شود و توجه به توليد ثروت ملي به‌ويژه در بخش كشاورزي مورد توجه ويژه خواهد بود، چرا كه اگر به درستي از آب و زمين استفاده كنيم محصول تا دو و نيم برابر خواهد شد و موجب آباداني همه ايران و توقف مهاجرت مي‌شود.» چهارشنبه 14 مرداد 1388 در مجلس شوراي اسلامي مراسم تحليف احمدي‌نژاد با حضور روساي قوه مقننه و قضائيه، رئيس دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامي، اعضاي هيات دولت، شوراي نگهبان، مجلس خبرگان رهبري، برخي از اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام، نمايندگان مجلس و در غياب اكبر هاشمي‌رفسنجاني، سيدمحمد خاتمي و سيدحسن خميني برگزار شد. احمدي‌نژاد در اين مراسم خود را به همه مطالبات و آرمان‌هاي به حق ملت در برابر خدا و نمايندگان ملت متعهد دانست و درحاليكه كشورهاي اروپايي نيز اعلام كرده بودند كه سفرايشان در مراسم حاضر مي‌شوند اما تبريكي ازسوي آنها تقديم رئيس دولت نمي‌شود. احمدي‌نژاد در سخنراني روز تحليفش به آنها واكنش نشان داد و گفت: «كسي منتظر تبريك گفتن شما نيست.» او در آن روز از حماسه 25 ميليون راي گفت و اينكه «در چهارسال قبل برخي محدوديت‌ها و كوته‌بيني‌ها به من و شما اجازه نداد از همه آنها براي اعتلاي كشور بهره ببريم.»
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید