1392/5/22 ۲۰:۰۴
سجاد سالک : هم كوهنورد است و هم مجلس روضه برگزار مي‌كند. از نشست و برخاست با جوانان هميشه استقبال كرده و اگر كسي تاب شنيدن كنايه و متلك‌هاي مزاح گونه‌اش را ندارد بهتر است باب شوخي را با وي باز نكند؛ در ميان چهره‌هايي كه نام‌شان به عنوان وزراي پيشنهادي دولت تدبير و اميد اعلام شد يكي از كنجكاو برانگيزترين چهره‌ها سيدمحمود علوي است
سجاد سالک : هم كوهنورد است و هم مجلس روضه برگزار مي‌كند. از نشست و برخاست با جوانان هميشه استقبال كرده و اگر كسي تاب شنيدن كنايه و متلك‌هاي مزاح گونه‌اش را ندارد بهتر است باب شوخي را با وي باز نكند؛ مخصوصا حالا كه قرار است وزير اطلاعات شود.
در ميان چهره‌هايي كه نام‌شان به عنوان وزراي پيشنهادي دولت تدبير و اميد اعلام شد يكي از كنجكاو برانگيزترين چهره‌ها سيدمحمود علوي است كه به عنوان وزير اطلاعات به مجلس معرفي شد. از روزي كه حسن روحاني به رياست جمهوري رسيد، وزارت اطلاعات يكي از وزارت خانه‌هاي مهمي بود كه اصلاح‌طلبان و اعتدال گرايان چشم به آن دوخته و انتظار داشتند چهره‌اي راهي اين وزارتخانه شود كه نسبت به فضاي سياسي و فرهنگي آشنايي داشته و ضمن برقراري اقتدار اطلاعاتي، در برقراري رابطه خوب با اهالي فرهنگ و سياست نيز توانمند باشد.
اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرايان البته هرگز انتظار نداشتند چهره‌اي اصلاح‌طلب وزير اطلاعات شود اما اميد داشتند فردي بر صدر بالاترين نهاد اطلاعاتي و امنيتي كشور بنشيند كه جامعه را بشناسد و خاطره روزهاي باثبات، امن و اعتماد آفرين دوران علي يونسي را زنده كند. اما آيا حجت‌الاسلام سيدمحمود علوي چنين گزينه‌اي است؟
اين سيد و آن شيخ
در ميان وزراي پيشنهادي كابينه، سيدمحمود علوي شبيه‌ترين چهره به حسن روحاني است. علوي همچون روحاني معمم است، دكترا دارد. در همه سالهاي فعاليت سياسي از اعتدال و ميانه روي دفاع كرده و منتقد هتاكي به بزرگان و شخصيت‌هاي شناخته شده كشور بوده است. وي همچون حسن روحاني هم معتمد مقام معظم رهبري بوده، هم از ايشان حكم مسووليت دريافت كرده است. علوي مانند روحاني سخنور چيره دستي است و به مسائل و معضلات كشور با عينك فرهنگي و اجتماعي مي‌نگرد. يكي از نقاط درخشان در كارنامه علوي اين است كه در بحبوحه اتفاقات سال 1388 و در زماني كه با القاب و برچسب‌هاي توهين آميز، بازار حمله به چهره‌هاي سرشناس كشور داغ بود وي نه تنها در اين ميدان وارد نشد بلكه در مصاحبه‌هاي مختلفي كه ترتيب داد از اين رويه انتقاد كرد: «اگر عزيزاني حرفي دارند و معتقدند عده‌اي تخلف كرده‌اند، بهتر است كه از مسير قانون اقدام كنند، بايد از ايجاد التهاب با يك سلسله صحبت‌ها و اظهارنظرهاي تند در رسانه‌ها خودداري كنند؛ مخصوصا كساني كه حامي دولت دهم هستند... متاسفانه برخي از اين عزيزان كه ادعاي حمايت تند و تيز از دولت را دارند، صحبت‌هايي را مطرح و فضاي جامعه را با التهاب مواجه مي‌كنند و اگر كساني بيايند صحبت‌هايي متفاوت با آنها بكنند، بلافاصله آنها را متهم مي‌كنند كه به اين جريان و آن جريان سياسي منتسب هستند.» (ايسنا، 30 آذر 1388)
از مجلس اول تا مجلس خبرگان
سيدمحمود علوي معممي است خوش‌مشرب، داراي روابط عمومي قوي و از روحانيون اهل وعظي محسوب مي‌شود كه در برقراري رابطه با نسل جوان توانمند بوده و جلسات روضه و مجالس سخنراني عزاداري در منزل شخصي‌اش همه ساله برقرار بوده و از نظر شخصي ارادت تام و تمامي به مقام معظم رهبري دارد. سابقه آشنايي و همكاري علوي و حسن روحاني به مجلس اول برمي‌گردد جايي كه علوي سخنگويي كميسيون شوراها و امور داخلي پارلمان را برعهده داشت و روحاني رئيس كميسيون دفاع بود. علوي همچون روحاني سابقه همكاري با نيروهاي مسلح را دارد. اگر روحاني به واسطه عضويت در شوراي عالي دفاع، عضويت در شوراي عالي پشتيباني جنگ و معاونت فرماندهي جنگ براي نيروهاي مسلح شناخته شده است، علوي به مدت 9 سال رياست سازمان عقيدتي سياسي ارتش را عهده‌دار بود و پيش از آن هم در مقام معاون نظارت و بازرسي و معاون روابط عمومي و تبليغات سازمان عقيدتي سياسي وزارت دفاع انجام وظيفه مي‌كرد.
علوي در زماني كه رياست عقيدتي سياسي ارتش را عهده‌دار بود از ورود يگان‌هاي زيرمجموعه به بحث‌هاي سياسي و جهت گيري به نفع يا ضرر يكي از جريان‌ها جلوگيري كرد. خود وي هم تا زماني كه در ارتش مسووليت داشت وارد بحث‌هاي جناحي نشد و فعاليت سياسي و حضور او در جمع احزاب و گروه‌ها پس از پايان ماموريتش آغاز شد. علوي قبل از آنكه با روحاني در هيات دولت همكار شود، در مجلس خبرگان با وي همنشيني داشت و از روحاني براي سخنراني در مراسم‌هايي كه برگزار كننده‌اش عقيدتي‌سياسي ارتش بود دعوت مي‌كرد.
گزينه فاطمي، يار رضايي، همراه تفكر روحاني
پيش از آنكه علوي به‌عنوان وزير اطلاعات به مجلس معرفي شود وي خود را براي حضور در ساختمان فاطمي آماده كرده بود چراكه يكي از گزينه‌هاي جدي وزارت كشور محسوب مي‌شد. شايد خيلي‌ها به خاطر فعاليت در مقام رياست شوراي عالي حزب ايستادگي، علوي را از نزديكان محسن رضايي بدانند. با اين حال مجموعه ديدگاه‌ها و اظهارنظرهاي وي در 4 سال گذشته نشان داد كه وي به گفتمان هاشمي‌رفسنجاني نزديكي بيشتري داشته و چهره‌اي اعتدال‌گرا محسوب مي‌شود.
در اين ميان شايد يكي از سوال‌هاي مهم اين باشد كه چه شد او به‌رغم حضور در اردوگاه محسن رضايي (در جريان انتخابات مجلس دهم) چند هفته قبل از انتخابات رياست جمهوري به كمپين انتخاباتي روحاني پيوست و از دکتر حسن روحاني حمايت كرد؟
علوي تاكنون به اين سوال پاسخ نداده و حالا با معرفي به عنوان وزير اطلاعات بعيد است وارد بحث‌هاي سياسي شود. در اين خصوص تنها مي‌توان به گمانه‌زني پرداخت. علوي از چهره‌هايي محسوب مي‌شود كه نسبت به آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و تفكر اعتدالي توجه ويژه‌اي دارد و مشي هشت سال گذشته را براي حل مشكلات كشور مناسب تشخيص نمي‌داد. مي‌توان احتمال داد وي با وجود اينكه در مقام رئيس شوراي عالي حزب ايستادگي به طيف رضايي و تفكر افراط گريز نزديك جلوه مي‌كرد با قطعي شدن حضور روحاني و حمايت همه اعتدال‌گرايان از وي، روحاني را گزينه مناسب‌تر و اصيل تري براي تغيير وضع موجود و بازگشت قطار انقلاب به ريل اعتدال تشخيص داده و از اين رو از كمپين رضايي خارج شده است.
به اين ترتيب علوي ريشه‌اش به اصولگرايان اصيل برمي‌گردد. با اين حال روحاني طي سالهاي گذشته ضمن حفظ ارتباط با اصولگرايان، بيشتر به سمت اصلاح‌طلبان گردش داشته، علوي ضمن حفظ ارتباط با طرفداران تغيير، پايگاه اصلي‌اش را در اصولگرايي قرار داده و البته عليه سوم تيري‌ها موضع گرفته است. شايد عجیب‌ترین اتفاق در كارنامه سيدمحمود علوي ردصلاحيت سوال برانگيز وي در جريان انتخابات مجلس نهم باشد. اتفاقي كه هيچ‌گاه دليلش روشن نشد و علوي هم با ناراحتی آن را پذيرفت.
مسيري سخت‌تر از كلك چال و دماوند
وزير پيشنهادي اطلاعات علاقه زيادي به برنامه كوه‌پيمايي و حتي سابقه حضور در قله دماوند را دارد. او در صورتي كه بتواند رأي اعتماد نمايندگان را به دست بياورد احتمالا نمي‌تواند مانند هر جمعه، راهي ارتفاعات شمال تهران شود. با اين حال روحيه ورزشكاري و توان بالاي جسماني‌اش در ميان اطرافيانش معروف است. علوي از جمله روحانياني محسوب مي‌شود كه نگاه فرهنگي به مسائل داشته و اگر بتواند وزير اطلاعات شود به واسطه روحيه تعامل‌گرا و آشتي جويانه‌اي كه دارد، احتمالا در كاهش فضاي امنيتي و افزايش اعتماد عمومي به اين نهاد و ترسيم جلوه‌اي جديد از اين وزارتخانه نقش چشمگيري ايفا خواهد كرد. با اين حال برخي اين نگراني را دنبال مي‌كنند كه علوي به خاطر دوري از فضاي كارهاي امنيتي و دلمشغولي‌هاي اجتماعي كه در سالهاي گذشته داشته از فضاي اين وزارتخانه دور بوده و نتواند تسلط بالايي در مجموعه تحت مديريتش اعمال كند.
به دنبال جذب حداكثري
حجت‌الاسلام علوي چهره‌اي رسانه‌اي محسوب مي‌شود. وي جزو معدود نمايندگان مجلس خبرگان است كه سايت شخصي فعالي داشته و در عرصه مصاحبه با رسانه‌ها نيز حضوري جدي دارد. براي وي بروز جلوه‌اي مناسب در افكارعمومي، اعتمادسازي و كسب رضايت شهروندان و دوري از برخوردهاي قهرآميز اهميت زيادي دارد و اين ويژگي‌ها براي فردي كه قرار است مسووليت وزارت اطلاعات را برعهده بگيرد جالب توجه مي‌نمايد.
از طرفي در ولايت مداري محمود علوي كسي نمي‌تواند ترديدي به خود راه دهد. وي هميشه و در همه‌حال ابراز عقيده كرده كه ولايت محور است و همه بايد خود را در سايه ولايت فقيه قرار دهند. استناد به سخنان مقام معظم رهبري در مصاحبه‌هاي علوي هميشه ديده مي‌شود. بعيد است بتوانيد مصاحبه يا گفت و گويي از حجت‌الاسلام والمسلمين علوي پيدا كنيد كه وي در آن به بيانات مقام معظم رهبري اشاره‌اي نكرده باشد. وي اگر از وحدت ياد مي‌كند، اگر از حفظ حرمت بزرگان ذكري به ميان مي‌آورد و اگر از لزوم آرامش در كشور حرف مي‌زند همه را با نكته‌اي يا اشاره‌اي به بيانات رهبري ارجاع داده و فصل الخطاب بودن، محوريت و توجه به توصيه‌هاي ايشان را ضميمه سخنان خود مي‌كند. نكته مهم اينكه وي يكي از منتقدان استفاده ابزاري از سخنان مقام معظم رهبري است و بارها به جريان‌ها و گروه‌هايي كه مي‌كوشند با ادعاي ولايت مداري، ديگر گروه‌ها را حذف كنند هشدار داده: «اينكه افراد در خط ولايت و در راستاي وفاداري به ولايت حركت كنند و خود را سرباز ولايت بدانند يك ارزش است، اما اينكه با كمترين انتقاد، ديگران را از اين دايره خارج كنند و افراد را بيرون از دايره ولايت و نظام قرار دهند، چيز خوبي نيست.»
وي از چهره‌هايي است كه به دفع حداقلي و جذب حداكثري اعتقاد بارز داشته و معتقد است: بايد در اردوگاه انقلاب حداكثر ممكن مردم را نگه داريم و خارج از اردوگاه انقلاب حداقل بماند. (11 آذر 1388) شايد خواندن اين جمله از كسي كه قرار است وزير اطلاعات دولت روحاني باشد خرسندي و اميد فراواني بيافريند: «ما نبايد به‌گونه‌اي رفتار كنيم كه براي ستادهاي فرماندهي مقابل انقلاب سرباز و افسر درست كنيم و نيرو پرورش دهيم و در صورتي كه ما برخوردهاي دفعي داشته باشيم اين مساله باعث مي‌شود يك سري از گروه‌ها و اشخاص كه ظرفيت چندان بالايي ندارند از اردوگاه انقلاب فاصله بگيرند و به اردوگاه مقابل انقلاب بپيوندند و اين با عقل و تدبير جور در نمي‌آيد.» وزير اطلاعات پيشنهادي حسن روحاني از حوادث سال 88 به عنوان خراشي ياد مي‌كند كه به وحدت عمومي در جامعه آسيب زد و معتقد است: ما بايد نسبت به يكديگر رحمان باشيم و مرز خودي را آنقدر تنگ نكنيم كه اغلب افراد از «بينهم» خارج شوند... همه بايد تلاش كنيم مهرباني و صميميت را به‌عنوان خميرمايه برخوردهاي سياسي و اجتماعي‌مان مدنظر قرار دهيم و استراتژي وحدت، برادري و همدلي و صميميت به عنوان زيربناي تمام برنامه‌ريزی‌هاي ما قرار بگيرد. (ايسنا، 25 اسفند 1388)
مدافع تحزب، منتقد پايداري
نكته مهم در اعتقادات علوي اين است كه به تحزب و لزوم فعاليت آزادانه احزاب و گروه‌ها باور دارد. وي در چهارسال گذشته پس از خداحافظي از عقيدتي سياسي ارتش ارتباط خوبي با فعالان سياسي برقرار كرد و حتي دعوت احزاب براي سخنراني در گردهمايي سالانه شان را هم پذيرفت. علوي البته از منتقدان احزاب دولت ساخته محسوب مي‌شود و تجربه حزب كارگزاران و مشاركت را هم به‌خاطر آنچه زاييده قدرت بودن مي‌خواند مناسب نمي‌داند اما در سخنراني‌هايش از فعاليت احزاب دفاع كرده و آن را لازمه رشد يك جامعه مي‌داند.
منشِ علوي ميانه‌اي با منش جبهه پايداري ندارد. وي بارها به تلويح، سوم تيري‌ها و تندروهاي جبهه پايداري را مورد انتقاد قرار داده و افراط‌گري، سوءاستفاده از آرمان‌ها و مهم‌تر از همه سوءاستفاده اين طيف از سخنان مقام معظم رهبري را مورد نقد قرار داده است. يكي از مهم‌ترين اظهارات وي چند روز پس از راهپيمايي 9دي بود. درست در زماني كه فضاي كشور سمت و سوي خاصي داشت و فعالان سياسي مواضع تند و تيزي عليه چهره‌هاي برجسته انقلاب اتخاذ مي‌كردند، علوي در مصاحبه‌اي صحبت‌هاي نسنجيده و حركت‌هاي نامعقول را باعث افزايش التهابات دانست و گفت: با كمال تاسف مشاهده كرده‌ايم كه برخي افراد با تفسير به‌رأي سخنان مقام معظم رهبري به تندروي‌هاي خود ادامه مي‌دهند و اين باعث افزايش التهاب هرچه بيشتر در جامعه مي‌شود. (ايسنا 26 دي1388) تذكر به طرفداران دولت احمدي‌نژاد هم در رويه محمود علوي ديده مي‌شود. اساسا مشي وحدت جويانه و دفاع وي از همگرايي و كنار گذاشتن اختلافات از نقاطي است كه باعث مي‌شود وي هيچ‌گاه مرز مشتركي با سوم تيري‌ها نداشته باشد. درمقابل هرگاه لازم بوده وي سوم تيري‌ها را مورد تذكر و ارشاد دلسوزانه قرار داده است: «انتظار ملي از كساني كه علاقه‌مند به كشور هستند و خود را طرفدار دولت خدمتگزار مي‌دانند و علاقه‌مند هستند كه دولت در عرصه كار و برنامه‌ريزي موفق باشد، اين است كه در راستاي وحدت‌آفريني حركت كنند و ازبيان صحبت‌هايي كه بوي تفرقه و واگرايي دارد، پرهيز كنند و اگر صحبت‌هايي داشته باشند كه بوي تفرقه و واگرايي داشته باشد و از طرف ديگر ادعا كنند در خط ولايت فقيه حركت مي‌كنند اين نتيجه حاصل مي‌شود كه آنها عملكردشان با حرف‌شان يكي نيست و هم‌خواني ندارد.» (ايسنا 12 مهر 1388)
رويارويي با تخريب‌كنندگان و هتاكان
يكي از دغدغه‌ها و دل نگراني‌هاي علوي در سالهاي گذشته، تهمت‌زني، حمله و تخريب عليه چهره‌هاي اصيل انقلابي بود كه به دليل نگاه منتقدانه‌شان مورد بي‌مهري قرار گرفته‌اند. وي در مصاحبه‌ها و گفت‌و‌گوهاي متعددي از اين افراد دفاع كرده و رفتار «به ظاهرانقلابي‌هاي دوآتشه» را مورد انتقاد قرار داده است: «جامعه اسلامي به‌كارگيري الفاظ نازيبا و بازي با حرمت و حيثيت افراد را نمي‌پسندد و انتظار دارد افراد با ادبيات و گفتمان اسلامي كه همان گفتمان اخلاق و انسانيت است با يكديگر صحبت كنند... برخي جوانان مي‌گويند ما يك تكليف داريم و مقام معظم رهبري نيز تكليف ديگري دارند. آنها مي‌گويند تكليف ما اين بود كه در حرم امام(ره) آن حركت را انجام دهيم و تكليف مقام معظم رهبري نيز اين بود كه صورت نوه امام خميني(ره) را ببوسند ولي اين توجيه به معني تئوريزه كردن بداخلاقي‌هاست و يك تئوري غلط است.» (ايسنا 14 اسفند 1391)
همسو با هاشمي، همراه با طبقه متوسط؟
در بررسي دغدغه‌هاي حجت‌الاسلام علوي طي سالهاي گذشته مشخص مي‌شود كه وي ازلحاظ گفتماني، ملاحظه‌اي همچون هاشمي رفسنجاني داشته و از ايده وحدت ملي قاطعانه دفاع مي‌كند. وي همواره نگران دودستگي و اختلاف ميان جريان‌هاي سياسي بوده و معتقد است راه عبور كشور از مشكلات، وحدت و كنار گذاشتن اختلافات است: «هر انساني كه به منافع ملي كشور فكر مي‌كند بايد به وحدت ملت، آرامش فضاي كشور و پرهيز از مشوش كردن ذهنيت افراد جامعه در ارتباط با مسوولان كشور اهتمام داشته باشد.» شايد براي اصلاح‌طلباني كه انتظار داشتند علي يونسي وزير اطلاعات دولت روحاني باشد انتخاب سيدمحمود علوي غيرمنتظره جلوه كند. با اين حال مجموعه رفتار و انديشه‌هايي كه سيدمحمود علوي دارد اين اميدواري را ايجاد مي‌كند كه اگر او بخواهد در چارچوب همان منظومه‌اي عمل كند كه ابعاد و زوايايش را طي سالهاي گذشته در سخنراني‌ها و مصاحبه‌هايش بروز داده بود وزير شايسته‌اي در كابينه اعتدالي حسن روحاني بوده و خواهد توانست دوران درخشاني را در وزارت اطلاعات سپري كند؛ چه اينكه گرچه ساختارها در روند فعاليت وزرا نقش تعيين‌كننده‌اي دارند اما كسي كه با پيشينه‌اي از ميانه‌روي، نسبت به نگاه افكارعمومي توجه ويژه‌اي دارد، نسبت به قضاوت تاريخ حساس است، رابطه خوبي با اهالي رسانه دارد و سابقه‌اش نشان مي‌دهد نگاه فرهنگي -اجتماعي به آسيب‌هاي كشور دارد نمي‌تواند نسبت به ملاحظات و انتظارات ويژه‌اي كه طبقه متوسطِ تحول خواه دارند بي‌تفاوتي نشان دهد؛ ولو آنكه راه وزارتخانه صعب‌العبورتر از دربند و دركه باشد.
منبع: هفته نامه آسمان/ شماره
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید