گفتگو با صادق خرازی: روحانی، برجسته‌ترین دیپلمات‌ایرانی است

1392/5/14 ۱۰:۵۴

برای بررسی آینده سیاست خارجی ایران و وزیر جدید امور خارجی کشور، نمی‌توان شخصی مناسب‌تر از محمدصادق خرازی، عضو شورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی یافت. او سفیر ایران در سازمان ملل متحد، سفیر ایران در فرانسه و مشاورارشد سیدمحمد خاتمی در دوران ریاست‌جمهوری بوده و بهتر از هرکسی ضعف‌های سیاست خارجی ایران را در هشت سال گذشته می‌شناسد و می‌تواند برای آینده این وزارتخانه طرح و برنامه ارائه دهد اما ترجیح می‌دهد به رای و نظر منتخب ملت احترام بگذارد و از مردم می‌خواهد به سیاست‌های حسن روحانی اعتماد کنند؛ سیاست‌هایی که معتقد است به‌زودی می‌توان شاهد نتایج خوب آن بود

برای بررسی آینده سیاست خارجی ایران و وزیر جدید امور خارجی کشور، نمی‌توان شخصی مناسب‌تر از محمدصادق خرازی، عضو شورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی یافت. او سفیر ایران در سازمان ملل متحد، سفیر ایران در فرانسه و مشاورارشد سیدمحمد خاتمی در دوران ریاست‌جمهوری بوده و بهتر از هرکسی ضعف‌های سیاست خارجی ایران را در هشت سال گذشته می‌شناسد و می‌تواند برای آینده این وزارتخانه طرح و برنامه ارائه دهد اما ترجیح می‌دهد به رای و نظر منتخب ملت احترام بگذارد و از مردم می‌خواهد به سیاست‌های حسن روحانی اعتماد کنند؛ سیاست‌هایی که معتقد است به‌زودی می‌توان شاهد نتایج خوب آن بود. صادق خرازی در گفت‌وگویی تاکید می‌کند محمدجواد ظریف بهترین گزینه موجود برای وزارت امورخارجه است. صادق خرازی، محمدجواد ظریف را فردی توانا و مورد اعتماد رهبری می‌داند؛ فردی که با تکیه بر این دو اصل می‌تواند سیاست خارجی ایران را از سیاستی پرتنش به سیاستی تنش‌زدا سوق دهد.

با توجه به شناختی که از محمدجواد ظریف دارید آیا او می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی برای وزارت امور خارجه ایران ایجاد کند؟
آقای دکتر ظریف یکی از شخصیت‌های شناخته‌شده در امر سیاست خارجی در جمهوری‌اسلامی و چهره شناخته‌شده‌ای در عرصه بین‌المللی است. او یکی از دیپلمات‌های برجسته ایرانی است. حتی می‌توانم به قوت بگویم در حال حاضر دیپلماتی برجسته‌تر از او برای تصدی این پست وجود ندارد. امروز در دستگاه دیپلماسی، دیپلماتی قوی‌تر و آشنا‌تر از او به مسائل بین‌المللی نداریم. دکتر ظریف تجربه دو دوره معاونت وزارت امور خارجه، دو دوره نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل و مسئولیت‌های دیگری را در این حوزه دارد. آقای ظریف فردی قوی برای نمایندگی ایران در مذاکرات بین‌المللی است. سال‌ها تجربه در عرصه دیپلماسی از او فردی مسلط بر مبانی حقوقی و روابط بین‌الملل ساخته است. یکی‌دیگر از نقاطی که دکتر ظریف را برای تصدی پست وزارت امور خارجه بهترین گزینه می‌کند، چهره بین‌المللی اوست. دکتر ظریف در محافل بین‌المللی اعم از سازمان ملل، کنفرانس سران کشور‌های اسلامی، یونسکو و جنبش عدم تعهد چهره شناخته‌شده‌ای است. او به معنای واقعی در حوزه دیپلماسی ظرفیت‌هایی دارد که با اتکا بر آن می‌تواند با روسای سازمان‌های بین‌المللی و شخصیت‌های سیاسی کشور‌های خارجی وارد تعامل شود. انتخاب او به عنوان وزیر امور خارجه کشور فرصت مغتنمی برای کشور، نظام جمهوری‌اسلامی و دولت منتخب است. اما مهم‌ترین نکته درباره دکتر ظریف، این گزاره است که مقام رهبری به شخص او اعتماد کامل دارد. ظریف امتحانش را در طول مذاکرات قطعنامه 598 و مذاکرات هسته‌ای ایران پس داده است.

آیا اعتماد نظام به دکتر ظریف می‌تواند این امیدواری را ایجاد کند که بتواند وضعیت سیاست خارجه ایران را از این شرایط پراز سوءظن و پراز تنش به سمت سیاست‌های تنش‌زدا سوق دهد؟
سیاست خارجی جمهوری ‌اسلامی، برخلاف سیاست‌های داخلی، اقتصادی و فرهنگی‌اش، سیاستی متمرکز است. امکان ندارد در سیاست خارجی بدون اذن و تایید رهبری نظام تحرکی صورت بگیرد. همواره سیاست‌گذاری‌ها در امر روابط بین‌الملل نیازمند تایید رهبری بوده و هست. در یک کلام بگویم اگر رییس دستگاه سیاست خارجی و سیاست‌های این دستگاه مورد اعتماد رهبری باشد، کارهای این دستگاه پیش می‌رود در غیراین صورت هیچ کاری جلو نمی‌رود. اگر شخصیتی مورد تایید رهبری باشد سیاست خارجی ایران را نمایندگی کند، می‌توان امیدوار بود که سیاست‌های این حوزه قرین موفقیت باشد.

با توجه به توانایی‌ها و ظرفیت‌هایی که برای وزیر امور خارجه جدید ایران برشمردید، می‌توانید پیش‌بینی کنید که با انتخاب او برای پست وزارت امور خارجه، سطح مذاکرات ایران با کشورهای 1+5، از سطح فعلی به سطوح بالاتر و احتمالا به سطح وزرا ارتقا پیدا کند؟
این موضوع به رای و نظر شخص رییس‌جمهوری منتخب بستگی دارد. توجه داشته باشید که آقای دکتر حسن روحانی، یکی از برجسته‌ترین دیپلمات‌های ایرانی است. باید به تصمیمات و تجربه‌های او در این حوزه اعتماد کرد. طبق قانون، تنها رییس‌جمهوری ایران است که باید درباره سطح مذاکرات تصمیم بگیرد.
بحث سیاست خارجی، مقوله‌ای پیچیده است. سیاست خارجی ایران، امروز درهم‌تنیده با سیاست‌های داخلی و مسائل اقتصادی است. این موضوع سیاست خارجی را که به خودی خود، امری پیچیده است، پیچیده‌تر هم می‌کند. سیاست‌های خارجی ایران بر تمام شئون اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور تاثیر دارد. بنابراین از رییس‌جمهور با شناختی که از تحولات جهانی دارد، می‌تواند و باید دکترینی در حوزه سیاست خارجی عرضه کند که درنهایت با موفقیت قرین شود.

با توجه به این‌که گزینه جدید دبیری شورای‌عالی امنیت ملی، محمد فروزنده، تجربه چندانی در حوزه دیپلماسی ندارد، آیا می‌توان این گمانه را مطرح کرد که وزارت امور خارجه ایران به جایگاهی که در قانون برایش پیش‌بینی شده است بازمی‌گردد و نقش فعال‌تری در جریان مذاکرات با کشور‌های 1+5 ایفا کند؟
برداشت من این است که آقای روحانی در حوزه بین‌المللی تصمیمات خوبی خواهد گرفت. منتظر باشید نتیجه سیاست‌های دولت یازدهم را در عرصه بین‌المللی ببینید.

ارزیابی شما از شرایط ایران و کشور‌های غربی، پس از تشکیل دولت جدید، برای آغاز دور جدیدی از مذاکرات چیست؟
ایران همواره برای حل‌وفصل مناقشات آماده بوده است. اگر غربی‌ها از نگاه صرف سیاسی خود درباره ایران و حق دستیابی این کشور به صنایع هسته‌ای دست بردارند، می‌توان به آینده سیاست خارجی ایران در حل مشکلات پیش‌رو امیدوار بود. تنها در صورتی که غرب نگاهی برابر و غیرامنیتی به ایران داشته باشد می‌توان منتظر بود مذاکرات ایران و دنیا به نتیجه مقبول برسد.

غرب ممکن است پای میز مذاکرات برد-برد، بنشیند؟
خرد جمعی کشورهای غربی برپایه سیاست‌های منفعت‌محور تبیین شده است. عمل‌گرایی ملت‌های غربی به سیاستمداران این کشور‌ها، برای اجرای سیاست‌های منفعت‌طلبانه فشار وارد می‌کند. در طول تاریخ کمتر پیش‌آمده کشورهای غربی در مقابل مشکلات حاضر شوند از دسترسی ساده و آسان به زندگی راحت بگذرند. از سوی دیگر وجود شخص آقای روحانی به عنوان رییس‌جمهوری و تغییر دولت در ایران یک فرصت استثنایی در اختیار غرب و اروپا قرار داده است. کشورهای غربی اگر بخواهند منطقی عمل کنند به این جمع‌بندی می‌رسند که از این فرصت استفاده کنند تا نتیجه‌ای مثبت برای هر دوطرف مذاکره کننده حاصل شود؛ اما اگر این کشورها بخواهند بر رفتارهای گذشته خود پافشاری کنند، مسلما تعامل ایران و دنیا با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهد بود.