جشن 70 سالگی دکتر پورجوادی در مرکز دایره المعارف بزگ اسلامی

1392/5/5 ۱۲:۱۶

سومین برنامه از مجموعه برنامه های انجمن پژوهشگران تاریخ که به همت دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد اختصاص داشت به بزرگداشت هفتادمین سالگرد دکتر نصرالله پورجوادی.این مراسم غروب روز پنج شنبه، سوم مرداد در تالار امیرالمومنین مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با حضور جمعی از شخصیت های علمی، ادبی و دانشگاهی برگزار شد.

زهرا سلیمانی : سومین برنامه از مجموعه برنامه های انجمن پژوهشگران تاریخ که به همت دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد اختصاص داشت به بزرگداشت هفتادمین سالگرد دکتر نصرالله پورجوادی.این مراسم غروب روز پنج شنبه، سوم مرداد در تالار امیرالمومنین مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با حضور جمعی از شخصیت های علمی، ادبی و دانشگاهی برگزار شد.

کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اولین سخنران این مجلس بود. وی با تاکید به اهمیت فعالیت های عرفانی دکتر نصرالله پورجوادی گفت «تصوف ایران بسیار گسترده و پر پیچ و خم است و اینکه نویسنده ای بتواند سراسر تصوف ایران را در صفحاتی اندک به صورتی کامل به تصویر بکشد کاری بسیار هنرمندانه است که ما آن را از دکتر پورجوادی شاهد بودیم.»

وی با شاره به همکاری دکتر پورجوادی با دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و نوشتن مقالات ارزشمند بسیاری گفت «ایشان مقاله ای با عنوان «حسن» برای دائرةالمعارف نوشته بودند. حسن در عرفان و تصوف ایران کلمه ای ارزشمند است که هیچ کس به غیر از دکتر پورجوادی نمی توانست به این زیبایی درباره این کلمه بنویسد.»
وی با ابراز امیدواری از تاثیر پذیری جوانان از بزرگانی همچون نصرالله پورجوادی، اتکا به ایشان را همیشگی دانست و تاکید کرد« جوانان باید بتوانند جای این ستارگانی را که دیر یا زود خاموش می شوند بگیرند گرچه می دانم اصلا کار ساده ای نیست. متاسفانه ما هنوز جای آن ده نفری را که از دست دادیم نتوانستیم پر کنیم.»
در ادامه کاظم موسوی بجنوردی با اشاره به اهمیت شکل گیری مرکزی همچون دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به شرح دلائل این این اهمیت پرداخت و گفت «هر پدیده ای در شرایط خاصی به وجود می آید و دلائل مختلفی دست به دست هم می دهند تا آن پدیده شکل گیرد. مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی هم چنین پدیده ای است. امروز در این مرکز 10 دائرةالمعارف بزرگ و مهم در دست تدوین است. مثلا دائرةالمعارف خلیج فارسی یکی از آنها است که یک کار ارزشمند ملی محسوب می شود یا تاریخ جامع ایران که قرار است در 15 جلد و یکجا در سال جاری منتشر شود. یکی از نویسندگان تاریخ جامع ایران دکتر نصرالله پورجوادی است. البته 200 نویسنده نیز از سراسر دنیا در نگارش تاریخ جامع ایران شریک بوده اند.»

تفرشی: آشنایی 25 ساله

مجید تفرشی بانی اصلی برگزاری مراسم بزرگداشت هفتادمین سالگرد دکتر پورجوادی را یکی از دغدغه هایش عنوان کرد و تصریح کرد: «از سال ها قبل در فکر چنین کاری بودم. آشنایی من با ایشان اگرچه محدود ولی به 25 سال پیش باز می گردد. بر خلاف اینکه حوزه مطالعاتی من با دکتر پورجوادی یکی نیست ولی احترام و ارادت من به ایشان از اولین سالهایی که من وارد حوزه علوم انسانی شدم به ایشان برقرار بوده است.»

دکتر مجید تفرشی با اشاره به فعالیت های انجمن پژوهشگران تاریخ گفت: «پیش از این انجمن پژوهشگران تاریخ دو جلسه دیگر با عناوین 40 سال حاکمیت ایران به خلیج فارس و مروز تاریخ روابط ایران با اتحاد جماهیر شوروی را برگزار کرده است. واین مراسم بزرگداشت، سومین جلسه از مجموع این جلسات است.»

*دکتر معصومی :پورجوادی به شورای انقلاب فرهنگی رنگ می داد اما از آن رنگ نگرفت
دکتر معصومی همدانی مدیر بخش علوم مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی که از دوستان  دکتر پورجوادی و همکار وی در مرکز نشر دانشگاهی بود، با اشاره به دوستی و محبت وی گفت «برای من صحبت کردن از پورجوادی خیلی راحت نیست چراکه یاد خاطرات خوش زندگی ام می افتم و وقتی به این فکر می کنم که هیچ وقت نمی توانم به گذشته بازگردم من را ناراحت می کند.»
او با اشاره به جمله ای که دکتر پورجوادی در گذشته نقل می کرده است مبنی بر اینکه وصال از فرط قرب به دست نیاید به رابطه نزدیک خود با دکتر پورجوادی در مرکز نشر دانشگاهی اشاره کرد و گفت «من در زمان کار در مرکز به دکتر بسیار نزدیک بودم اما این نزدیکی بیشتر به خاطر رابطه کاری بود و من متوجه آن نبودم تا وقتی که این رابطه قطع شد و من فاصله مناسب را بدست آوردم و توانستم رابطه ام با ایشان را جمع بندی کنم.»

دکتر معصومی با تاکید بر این امر که همیشه جزو اولین خوانندگان نوشته های دکتر پورجوادی بوده است گفت«قبل از دکتر پورجوادی هرچه درباره عرفان اسلامی و ایرانی نوشته می شد یا نگاه تخطئه آمیز داشته است یا اینکه وجهه تاریخی به عرفان داشته است. پیش از نوشته ها و مقالات دکتر پورجوادی ما هیچ کتاب مفهومی درباره عرفان نداشتیم. اولین کسی که در ایران سعی کرد خارج از دید تاریخی نگاهی مفهومی به عرفان داشته باشد دکتر پورجوادی بوده است.»

وی حوزه عرفان را یک حوزه گریز پا از تحقیق و پژوهش توصیف کرد و کارهایی که پیش از فعالیت های پورجوادی در این حوزه انجام شده است غیر مفهومی وعمدتاً تاریخی دانست. در ادامه دکتر حسین معصومی با اشاره به نقش عرفان در زندگی دکتر پورجوادی، شخصیت اصلی ایشان را شکل گرفته در این موضوع دانست و باقی فعالیت های علمی ایشان را مثل تاسیس مرکز نشر دانشگاهی و مدیریت آن را عوارض وجودی ایشان نامید.
دکتر معصومی همدانی با تاکید به اهمیت تاسیس نشر دانشگاهی در آن زمان گفت «در فضای سیاسی بعد از انقلاب که عده ای شرمنده بودند از اینکه کارشان نوشتن و تحقیق است و مراکز اندکی بودند که کار فرهنگی انجام می دادند، در این وضعیت دکتر پورجوادی مرکز نشر دانشگاهی را راه اندازی می کند و در کنار آن انجمن فیزیک ایران تاسیس شد و نقش موثری در ایجاد انجمن ریاضی ایفا کرد. اما متاسفانه در کشور ما هر دستگاهی که به خوبی می چرخد حوس انگیز می شود خدا یار پورجوادی بود و آن مسئولیت سنگین را از دوش ایشان برداشت.»

وی همچنین با  اشاره به عضویت دکتر پورجوادی در شورای انقلاب فرهنگی تعریف کرد «یک روز دکتر پورجوادی من را صدا کرد و گفت که من را برای عضویت در شورای انقلاب فرهنگی دعوت کرده اند. به نظر شما من چه کنم؟ من هم به ایشان گفتم که شما قبول کنید چرا که این شما هستید که به این شورا رنگ می دهید ولی از این شورا رنگ نمی گیرید.»

* جمشید کیانفر:مرکز نشر دانشگاهی اتفاقی بود در عصر بی دانشی
دکتر جمشید کیانفر با تعریف داستانی به تعریف رابطه خود با دکتر پورجوادی پرداخت و گفت «دکتر جوادی را بسیاری با فلسفه و منطق می شناسند و بسیاری دیگر با عرفان و ادب اما من نه ادب می دانم، نه منطق دارم که بتوانم درباره دانش های ناب ایشان صحبت کنم از این رو به فعالیت های اجرایی ایشان می پردازم. در اوایل انقلاب کسانی که در دانشگاه ها، کتابخانه ها و مراکز فرهنگی کار می کردند به خاطر وجود مشکلات ارز با مشکل وارد کردن کتاب مواجه بودند. از این رو مدت ها بود که هیچ کتاب و مجله علمی و ادبی به دانشگاه ها وارد نمی شد. اما در همین زمان تنها کسی که اقدام کرد به وارد کردن کتاب دکتر پورجوادی بود.»
وی با مهم دانستن تاسیس نشر دانشگاهی گفت «واقعیت این است که مرکز نشر دانشگاهی در عصر بی دانشی اتفاق نابی بود. در آن زمان موسسه های بسیار اندکی وجود داشتند و تاسیس مرکز نشر دانشگاهی در واقع جوابی بود به عطشی که در آن دوره وجود داشت.
جمشید کیانفر بیان داشت که برای اولین بار مسئله نقد کتاب، در مرکز نشر دانشگاهی ایجاد شد و موفقیت های این مرکز را نشانه مدیریت و درایت دکتر پورجوادی می دانست.
وی در ادامه گفت «پیش از این، زبان فارسی را همه زبان شعر و قصه می دانستند و هیچ کس فکر نمی کرد زبان فارسی توان تبدیل شدن به زبان علم را هم داشته باشد اما دکتر پورجوادی در مرکز نشر دانشگاهی این کار را انجام دادند.»
همچنین جمشید کیانفر معتقد بود که مرکز نشر دانشگاهی حکم فرزند دکتر پورجوادی را داشت و در مدتی که تعطیل شد کمتر کسی بود که با دیدن وی سراغ این نشر را از او نگیرد.

*نصرالله پورجوادی:مرکز نشر دانشگاهی جزء الحاقی وجود من بود
در انتهای برنامه دکتر نصرالله پورجوادی با تشکر از حضار و مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برای برگزری این مراسم سخنرانی کوتاهی کرد.
وی با بیان اینکه هیچ گاه به تولد هفتاد سالگی اش فکر نکرده است و برگزاری این جور مراسم ها را مخصوص به فرهنگی ها می دانسته به دوستی خودش با دکتر معصومی اشاره کرد و گفت «معصومی در مرکز نشر دانشگاهی یکی از نزدیکترین اشخاص به من بود. مرکز نشر دانشگاهیی اتفاقی بود که افتاد و آقای معصومی در این اتفاق از همه موثرتر بود. ایشان طرح اولیه را ارائه داد و پابه پای ما، همراه ما بود.»
دکتر پورجوادی با طرح این سوال که چرا برای یادبود افراد، تاریخ فوت آنها را ذکر می کنند نه تاریخ تولد را گفت «امروز با این مراسم این مسئله ذهن من را مشغول کرد. تولد هر یک از ما در هر روز و ساعتی که شکل گرفته درواقع بزرگترین اتفاق کائنات رخ داده است. واقعا یک معجزه با تولد هر یک از ما رخ می دهد، گل وجود باید بشکفد و آن سرالله باید بیاید به کسوت موجودیت این فرد در عالم درآید. زمانی که دفتر عمر ما بسته می شود و وقتی که ما می میریم هر آنچه داریم برای آیندگان می ماند و آنها هستند که از این به بعد را باید ثبت کنند. پس آنچه برای آیندگان مهم است تاریخ فوت انسان ها است.»
وی با اشاره به تاسیس مرکز نشر دانشگاهی گفت: «بعد از انقلاب هر کسی فکری داشت. مثلا عده ای می¬خواستند بروند خارج و آنجا ادامه دهند. ما هم به این فکر افتادیم که بمانیم و کاری انجام بدهیم. در آن زمان اصلا فکر نمی کردیم که داریم کار مهمی انجام می دهیم. اما وقتی به پشت سر خود نگاه می کنیم می بینیم کار بزرگی انجام شده. مرکز نشر دانشگاهی اکستنشن وجود من بود و من با بهترین آدمها در آنجا کار کردم. هر روز که به مرکز می رفتم دوست داشتم دکتر معصومی را آنجا ببینم.»
وی در انتها با تاکید به این امر که هرگز فرد سیاسی نبوده است گفت «حضور من در شورای انقلاب فرهنگی بیشتر به خاطر مرکز نشر دانشگاهی بود چون می دانستم اگر نپذیرم ممکن است برای نشر مشکلی پیش بیاید، اتفاقی که در نهایت هم افتاد.
در ادامه مراسم  بزرگداشت، بعد از صرف افطاری دکتر نصرالله پورجوادی کیک بزرگداشت هفتادمین سالگرد تولد خود را برید.