گفتگو با موسي غني‌نژاد:کمپین علیه تحریم

1392/5/4 ۰۹:۲۸

مینا یوسفی: همچنان كه اميد به بهبود روابط خارجي و افزايش آزادي‌هاي مدني در داخل به دنبال روي كارآمدن دولتي با شعار «اعتدال» بيشتر مي‌شود، تحركات و مقدمه‌چيني‌ها براي افزايش نقش نهادهاي غيردولتي نيز بيشتر مي‌شود. فعالان مدني، چهره‌هاي دانشگاهي و كارشناسان اميدوارند در فضاي تازه گشايش يافته از يك سو نقش مردم در تصميم‌سازي‌ها بيشتر شود و از سوي ديگر كشورهاي خارجي قدري ...

 مینا یوسفی: همچنان كه اميد به بهبود روابط خارجي و افزايش آزادي‌هاي مدني در داخل به دنبال روي كارآمدن دولتي با شعار «اعتدال» بيشتر مي‌شود، تحركات و مقدمه‌چيني‌ها براي افزايش نقش نهادهاي غيردولتي نيز بيشتر مي‌شود. فعالان مدني، چهره‌هاي دانشگاهي و كارشناسان اميدوارند در فضاي تازه گشايش يافته از يك سو نقش مردم در تصميم‌سازي‌ها بيشتر شود و از سوي ديگر كشورهاي خارجي قدري از سختگيري‌هاي كنوني كم كنند. به تازگي نيز موسي غني‌نژاد، اقتصاددان، پيشنهادي را مطرح كرده است تا به اين ترتيب فشار تحريم‌ها بر ايران كاهش يابد. «كمپين عليه تحريم» راه حلي است كه به اعتقاد اين استاد دانشگاه مي‌تواند نه تنها موجب كاهش تحريم‌ها عليه ايران شود بلكه در صورت گسترش صلح بين مردم و ملت‌ها را نيز افزايش دهد. در مورد جزييات اين نگرش و سازوكار عملكرد آن با دكتر غني‌نژاد گفت‌و‌گويي كوتاه انجام داديم كه در پي مي‌خوانيد:

****

آقاي دكتر غني نژاد شما به تازگي طرح راه اندازي كمپيني عليه تحريم ها را عنوان كرده ايد. لطفا كمي در مورد اين طرح توضيح دهيد و بگوييد كه منظور شما دقيقا چيست؟

من به عنوان يك فعال جامعه مدني، يك اهل قلم، روزنامه نگار و نويسنده اقتصادي از همكاران خود و ديگر افراد جامعه مدني، نويسندگان در زمينه هاي گوناگون و حتي هنرمندان دعوت ميكنم تا به تحريم هاي اقتصادي عليه ايران اعتراض كنند. در واقع اگر هدف كشورهاي تحريم كننده اين است كه جلوي گسترش سلاحهاي هسته اي و خطر احتمالي جنگ را بگيرند، نبايد از روش تحريم كه عملي خصومت آميز است استفاده كنند. در واقع راه صلح آميز براي بهبود روابط ملت ها گسترش تجارت آزاد است.

خب، شما به راهكار گسترش تجارت آزاد براي برقراري صلح بين ملتها اشاره كرديد، در اين شرايط به نظر ميرسد كه نقش دولت ها براي تحقق تجارت آزاد پررنگ تر باشد. آيا اين ايده شما ظرفيت هاي جامعه مدني را نفي نميكند؟

برعكس، به نظر من تجارت آزاد بارزترين مصداق جامعه مدني است، يعني انسان هايي كه آزادانه و داوطلبانه با هم در ارتباط هستند. اين دولت ها هستند كه با مداخله در روند تجارت، جامعه مدني را زيرپا مي گذارند و مانع ارتباط آزادانه آنها با همديگر ميشوند. علم و تجربه نشان داده است كه اگر تجارت آزاد گسترش يابد ارتباط و تفاهم ميان انسانها بر اثر وابستگي متقابل آنها بيشتر شده و روابط صلح آميزتر ميگردد؛ و بر عكس، هرگونه مانع تراشي بر سر تجارت آزاد نوعي عمل خصومت آميز و خطرناك براي صلح است. ايراد و انتقاد ما به سياست كشورهاي غربي به ويژه آمريكا اين است كه چرا در روابط ميان انسان هاي آزاد كه ربطي به سياست ندارد مداخله مي كنند. تجارت يك تاجر ايراني و آمريكايي بايد به دور از دخالت دولت ها انجام شود. بنابراين سياست تحريم براي كساني كه مدعي آزادي و صلح اند نوعي نقض غرض است.

با اين توضيح، مخاطب كمپين شما آيا دولتهاي تحريم كننده هستند؟

مخاطب ما افكار عمومي آمريكايي، اروپاييها و جامعه مدني همه كشورهاست. در واقع، جامعه مدني همه كشورها اصولا با تحريم مخالفند. تحريم نوعي محاصره است و محاصره نيز روشي جنگي است. بنابراين غربي ها نميتوانند ادعا كنند كه با اين روش جنگي مي توانند صلح را در جهان برقرار كنند.

اما تكيه شما بر تجارت آزاد در حالي است كه نميتوانيم نقش دولت ها را در مبادلات اقتصادي جهاني ناديده بگيريم. در اين شرايط راهكار كمپين مورد نظر شما براي مبارزه با تحريم ها چيست؟

همانطور كه گفتم مخاطب ما مردم هستند. در واقع مي خواهيم مردم دولت ها را تحت فشار قرار دهند. گسترش تحريم با روح برقراري صلح كه هدف سازمان هايي همچون سازمان ملل است و كشورهاي تحري مكننده همه عضو آن هستند در تضاد است. ما مي خواهيم اين تضاد را در معرض ديد افكار عمومي كشورها قرار دهيم و با اين كار موجب بروز فشارهاي مدني عليه تحريم ها شويم.

پيش از اين شما در تشريح ايده خود به نقش تشكل ها و نهادهاي اقتصادي در راه اندازي كمپين اشاره كرده بوديد. در طرح شما بيشتر توجه به اين نهادهاي سازمان يافته مدني است يا ظرفيت هاي عمومي را در نظر داريد؟

سنديكاها و تشكل هايی در كشورهاي تحريم كننده تاكنون بارها به تحريم ها اعتراض كرده اند اما حرفشان به جايي نرسيده است. البته انتقاد ما به اين نهادها اين است كه شايد تاكنون در اعتراض هاي خود خيلي پافشاري نكرده اند. همچنان كه برخي از اتاق هاي بازرگاني در غرب مخالف تحريم ها هستند اما تاكنون موفق به متقاعد كردن دولتها به لغو تحريمها نشدهاند. بنابراين بايد روي افكار عمومي كار كنيم تا اقدام هاي گسترده تري شكل بگيرد. بايد توجه كرد چشم انداز اين اقدام بسيار فراتر از مسائل اقتصادي است، موضوع اصلي رساندن پيام صلح است.

سازوكار شما براي راهاندازي كمپين عليه تحريم چيست؟

ما هنوز در ابتداي كار هستيم و ساز و كار دقيقي طراحي نكرده ايم. تاكنون تنها به ارائه ايده بسنده كرده ايم تا بازخوردها را بررسي كنيم. در گام بعدي سازوكار ما ميتواند تنظيم يك بيانيه با چندين امضاء يا چندين بيانيه گوناگون يا شكل هاي ديگري از پيام رساني باشد.

طبيعي است كه در اين طرحي كه داريد مردم نميتوانند پاي بيانيه را امضا كنند و بايد سازوكار ديگري براي حركت مردمي طراحي شود.....

بله همينطور است. مردم اگر قانع شوند كه اين حركت درست است مي توانند به شكلهاي گوناگون از خود واكنش نشان دهند. ازجمله اعتراض از طريق نوشتن مقالات، برگزاري همايش ها، تجمع ها و حتي راهپيماييه ا و مانند آن.

به طور مثال در جنگ ويتنام فشار افكار عمومي كه از دانشگاهها و روشنفكران شروع شد تاثير زيادي روي تعديل سياست جنگ طلبانه آمريكا گذاشت. در مورد جنبش هاي دفاع از سياهپوستان، اقليت ها و... هم مثال هاي زيادي وجود دارد.

آقاي دكتر غني نژاد! شما در  طول سالهاي گذشته با چهرههاي اقتصادي جهاني، بسياري از برندگان جايزه نوبل و دانشگاهيان در ارتباط بوده ايد. با توجه به تاكيد شما روي تاثير جامعه مدني كشورهاي تحريمكننده آيا برنامه اي براي همگام كردن چهره هاي شاخص جهاني با كمپين عليه تحريم داريد؟

البته من شخصا چنين ارتباطاتي ندارم بلكه مطبوعاتي كه با آنها كار ميكنم چنين ارتباطاتي دارند. بله به طور قطع ما به پشتيباني آنها اميدواريم و در گامهاي بعدي احتمالا برنامه هايي را براي همگام كردن اين افراد خواهيم داشت. البته هنوز برنامه اي در اين زمينه تدوين نكرده ايم.