1392/4/30 ۱۱:۵۷
شمارش معکوس برای خداحافظی وزیر ارشاد از صندلیش آغاز شده است، اما او در آخرین روزهای کاریش هم همچنان به اظهارنظر درباره حوزه خبر ساز اعطای مجور می‌پردازد. سیدمحمد حسینی چند ماه پیش در یک گفت‌وگوی تلویزیونی بحثی را مطرح کرد که حیرت ناشران بخش خصوصی و حوزه علوم انسانی را برانگیخت. او در برنامه تلویزیونی تهران20 با صراحت اعلام کرد: «50درصد از کتاب‌هایی که به ارشاد می‌رسند بدون معطلی و در عرض چند ساعت مجوز میگیرند. 50درصد باقیمانده نیز 35درصد بدون بررسی و کمتر از یک روز مجوز دریافت می‌کنند و تنها 15درصد از کتاب‌ها برای مجوز معطلی دارند که شامل کتاب‌های دایره‌المعارف، کتاب‌های مذهبی و دینی، کتاب‌های اخلاقی می‌شود.»
وزیر ارشاد البته همه آمارهای موجود را هم نقض کرده و گفته بود: «هیچ کتابی سال‌ها در ارشاد منتظر مجوز نمانده است، بلکه ردشدن آن به اطلاع نویسنده و ناشر رسیده است.»
اما هزارتوی پرپیچ‌وخم مجوز در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هنوز پابرجاست؛ آن‌چنان که نویسندگان و ناشران بسیاری در این چند سال معتقد بودند روند کنونی صنعت نشر را به بن‌بست می‌رساند. بااین‌حال وزیر ارشاد حتی در آخرین روزهای حضورش بر مسند وزارت بر موضع قبلیش پافشاری می‌کند، او در آخرین مراسم افطاری که در وزارت ارشاد میزبانی کرد گفت: «کتاب‌های بلاتکلیف‌مانده در اداره کتاب در روزهای باقیمانده از دولت دهم تعیین‌تکلیف می‌شوند.»
به‌نظر وزیر ارشاد در چند سال اخیر صدای اعتراض و انتقاد هیچ‌یک از نویسندگان و مترجمان ایرانی را نشنیده است، طیف وسیعی از نویسندگان ایرانی از دکتر جواد مجابی تا سیدمهدی شجاعی به روند اعطای مجوزها در این سال‌ها اعتراض کرده‌اند و هرگز این اعتراض‌ها از سوی وزیر ارشاد جوابی دریافت نکرده‌اند؛ در عوض سیدمحمد حسینی سر میز شام افطارش گفت: «در بحث صدور مجوز باید این‌گونه باشد که کتاب‌ها در یک روز، درنهایت یک هفته و حداکثر 45روز تعیین‌تکلیف شوند که این موضوع کمک ناشران و نویسندگان را نیز می‌طلبد.» و درعین‌حال جواد مجابی در یکی از مصاحبه‌های اخیرش گفته است حدود شش‌هزار صفحه از کتاب‌هایش در انتظار دریافت مجوز از وزارت ارشاد است و دیگر رغبتی به بازگویی مشکلات ناشی از سانسور ندارد. مجابی گفته است کتاب‌هایش بین یک تا سه سال هستند که در وزارت ارشاد معطل مانده‌اند.
البته سیدمحمد حسینی بدون توجه به این‌که دیگر فرصت چندانی برای اشاعه مرزهای عقیدتی مورد نظرش باقی نمانده است، تاکید کرد: «در بحث صدور مجوز کتاب نمی‌توانیم مرزهای اعتقادی، اخلاقی و منافع ملی را نادیده بگیریم؛ چون گاهی حتی یک جمله و جابه‌جایی یک کلمه می‌تواند تبعات زیادی ایجاد کند؛ بنابراین باید حساسیت‌ها را در نظر گرفت. آزادی بیان در جای خود، اما باید حرمت اقشار مختلف جامعه را مدنظر داشته باشیم.»
وزیر ارشاد وعده داده است که هیچ کتابی را روی زمین باقی نمی‌گذارند و پیش از تحویل وزارتخانه تکلیف همه کتاب‌ها را روشن می‌کنند؛ به نظر می‌رسد در این تعیین‌تکلیف‌ها شانس کتاب‌هایی که بتوانند مجوز نشر دریافت کنند بسیار کم است.
داوود غفارزادگان یکی از نویسنده‌هایی است که اثری به نام کتاب «بی‌نام اعترافات»اش تقریبا یک‌سال‌ونیم برای دریافت مجوز تجدیدچاپ معطل مانده بود. او درباره روندی که وزارت ارشاد در این سال‌ها در پیش گرفته بود، می‌گوید: «با توجه به وضعیتی که وزارت ارشاد برای اعطای مجوز به کتب پیش آورده است می‌توان گفت حوزه نشر کتاب به تعطیلی نزدیک می‌شود. متاسفانه یک اثر برای تجدیدچاپ، گاهی یک سال در ممیزی ارشاد می‌ماند که این اتفاق ظاهرا گسترده و بدترین اتفاق حوزه نشر است. این وضعیتی که ارشاد ساخته باعث ایجاد فضای عدم اعتماد و ناامیدی شده است.»
پیش از این، در سال ۱۳۸۹، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای را با عنوان «مصوبه اصلاحی اهداف، سیاست‌ها و ضوابط نشر کتاب» به‌تصویب رساند که در تبصره یک ماده نهم آن آمده است: کمیته‌های داوری باید «حداکثر ظرف مدت یک ماه» نسبت به بررسی و ارزیابی آثار و کتب مورد تقاضا برای نشر اقدام کنند. همچنین تبصره دوم این ماده اضافه می‌کند که درباره «کتاب‌های خاص» هیات نظارت می‌تواند با تایید وزیر ارشاد اسلامی مدت یک ماه را حداکثر برای «یک ماه دیگر» تمدید کند.
اما ممیزی‌ها و معطلی‌های وزارت ارشاد حتی فریاد نویسنده‌ای را مانند سیدمهدی شجاعی هم درآورد که کمتر به سیاست‌گذاری‌های فرهنگی این سال‌ها اعتراض داشت. شجاعی چندی پیش در گفت‌وگویی جنجالی گفته بود: «این‌که بگویند در این دوره مذهبی‌ها سر کار بوده‌اند این اتفاقا حرفی است که علیه خودشان است. شما تمام دغدغه‌تان این بوده که می‌گفتید آن‌ها دارند خراب می‌کنند، خب شما که آمدید واقعا چه کردید؟ جز این‌که آدم‌های آن‌ها را بیرون کردید و دور‌و‌بری‌های خودتان را سرکار آوردید؟ باید بپرسیم که در این دوره چرا آدم‌های نازلی که شاخص‌های اولیه مدیریت فرهنگی هم در وجودشان نیست، سر کار آمدند؟ قبلی‌ها برنامه داشتند و ما به برنامه‌شان اشکال می‌گرفتیم و می‌گفتیم که این دیکته چهار جایش غلط است، اما الان دیکته‌ای نوشته نمی‌شود که ما غلط بگیریم؛ یعنی سیاست حذف و فقدان برنامه است.»
بااین‌حال، مسئولان فرهنگی ایران همواره از ممیزی کتاب دفاع کرده‌اند و آن را برای جامعه ضروری دانسته‌اند، اما سیدمهدی شجاعی در پاسخ به این دفاع‌ها گفته بود: ««من فقط در بحث کتاب دوست دارم شما مواردی که در کتاب‌های نیستان ممیزی شده را ملاحظه کنید. ببینید این ممیزی‌ها از کمترین درک و شعور برخوردار نیستند. کسانی که آنجا دارند این ممیزی را انجام می‌دهند، چه کسانی هستند؟»
مسئله تاخیر در اعطای مجوزها دردسری بود که با آغاز به کار دولت محمود احمدی‌نژاد آغاز شد و بعد از سال 89 به اوج خودش رسید. هشت‌سال پیش، وقتی محمدحسین صفارهرندی به‌عنوان اولین وزیر ارشاد پس از دوران اصلاحات انتخاب شد گفت تمامی کتاب‌ها، حتی کتاب‌های چاپ مجدد، باید مورد بررسی قرار بگیرد. تاخیر بی‌سابقه در صدور مجوز و اعلام وصول کتاب‌ها، بحران تازه‌ای در صنعت نشر ایجاد کرد و حالا آخرین وزیر ارشاد در آخرین روزهای کاریش وعده داده است که تکلیف همه کتاب‌ها را یک‌سره می‌کند. باید ماند و دید در این سی‌واندی روز چه خبرهایی از وزارتخانه خیابان بهارستان بیرون می‌آید.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید