آخرین شاگرد کمال الملک به دبا گفت: ارمغان استاد نوآوری برای هنر ایران بود

1392/4/8 ۱۳:۱۱

هادی سیف پژوهش‌گر هنری كه كتب مختلفی در زمینه معرفی شاگردان كمال الملك منتشر كرده، در رابطه با بنیان گذاشتن مدرسه صنایع مستظرفه به دست کمال الملک می گوید « در آن زمان نگارگری ایرانی در دوران رخوت به سر می برد.

هادی سیف پژوهش‌گر هنری كه كتب مختلفی در زمینه معرفی شاگردان كمال الملك منتشر كرده، در رابطه با بنیان گذاشتن مدرسه صنایع مستظرفه به دست کمال الملک می گوید « در آن زمان نگارگری ایرانی در دوران رخوت به سر می برد. نگارگران عصر ناصری در رفت و آمدی كه به فرنگ داشتند تحت تاثیر نقاشی غرب قرار گرفتند و عملا نتوانستند چیزی برای عرضه در هنر نگارگری ارائه دهند. كمال الملك در این دوران زمینه تحول عظیمی را در نقاشی ایرانی بنا نهاد و توانست بر خلاف دیگر هنرمندان هم عصرش از فرهنگ ملی ایران الهام بگیرد و با تركیب و اصول نقطه نظر نقاشان عصر كلاسیك، هنری برای علاقمندان ایرانی ارائه دهد.»

از نظر وی كمال‌الملك توانست پل ارتباطی محكمی میان نگارگری ایرانی و تعلیمات هنری غرب بزند و همین مسئله را در مدرسه صنایع مستظرفه اشاعه داد.

هادی سیف به خبرنگار دبا سایت مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی گفت: مهمترین ویژگی کمال الملک نوع نگاهش به گرایش ملی بود كه این موضوع را به شاگردانش نیز منتقل كرد؛ به طور مثال تابلو «كربلای معلای» استاد، «هفت سین» حسین شیخ، «بیت حافظ» اسماعیل آشتیانی و.... از جمله نگرش ملی گرایانه‌ای بود كه كمال الملك به شاگردانش آموخت.

سیف با اشاره به تاسیس موزه مكتب كمال الملك اظهار داشت: استاد همواره تمایل به اعتلای هنر نگارگری داشت كه متاسفانه مكتبی كه او پا نهاد به خاطر تحولات سیاسی و فرهنگی و به خصوص برخی از نوآوری های بی منطق هنر نقاشی به سرعت قدرتش را از دست داد و ناشناخته ماند. امروزه بنا كردن موزه ای برای دستاوردهای مكتب كمال الملك در حقیقت غبارروبی و تجلیل از مردی است كه تحولات نگارگری ایرانی را رقم زد.

این پژوهشگر با اشاره به انتقادات وارده بر كمال الملك در زمینه آموخته هایی كه از هنر غرب برای ایران به ارمغان آورد، توضیح داد: «متاسفانه جایگاه نقد در كشور ما مشخص نیست و ما بیشتر در پی بالا بردن و یا پایین كشیدن افراد هستیم. كمال الملك در زمان خود نوآوری را برای هنر ایران به ارمغان آورد كه بر اساس شرایط خاص زمان خود بود. برخی استاد را متهم می كنند چرا دستاوردهای هنر مدرن را وارد هنر ایران نكرد، اما همین افراد مسئله زمان و دوران زندگی كمال الملك را در نظر نمی گیرند. استاد زمانی هنر غرب را وارد كشور كرد كه هنوز هنر سنتی حیات داشت و تغییر دادن یك فضا آن هم در آن زمان بدعت هایی را بنا می گذاشت كه شاید به افول هنر منتج می شد. اما او نقاشی بود كه به طبیعت علاقمند بود و بر ساخت و ساز اثر اعتقاد داشت، رویكرد نوینی را وارد عرصه هنر كرد كه سپس از سوی هنرمندان دیگر به آشنایی هنر مدرن منتهی شد.»

این نویسنده در مورد انتخاب باغ نگارستان به عنوان محل تاسیس موزه مكتب كمال الملك توسط سازمان زیباسازی شهرداری تهران نیز گفت: بهترین انتخاب برای تاسیس این موزه همان فضای قدیمی مدرسه صنایع مستظرفه است كه هوایش همچنان آغشته به خاطراتی است كه از قدیم باقی مانده است. من در چهار جلد كتابی كه بر شاگردان مكتب كمال الملك نوشتم تحت تاثیر همین فضای باغ نگارستان بودم و فكر می كنم اگر این موزه در مكانی دیگر برپا می شد، آنچنان مخاطبان نمی توانستند از عطر خاطره انگیز این آثار و یاد خاطره ای كه به همراه دارد بهرمند شوند.

سیف در رابطه با ایجاد موزه مكتب كمال الملك گفت: اعتقاد دارم اگر تا دو دهه دیگر این موزه تاسیس نمی شد مكتب كمال الملك از خاطره ها پاك و آن وقت فرصت بررسی از دست می رفت. امروز با تاسیس این موزه فضایی فراهم آمده تا دانشجویان از تاریخ هنر خود و پژوهشگران فرصتی برای بررسی دستاوردهای هنری كشور داشته باشند. متاسفانه در كشور ما هنوز جایگاه موزه مورد ستایش قرار نگرفته است. موزه ها یك دانشگاه فعال هنری هستند كه در زمانی كه به آن ورود پیدا می كنید گویی بر سر یك كلاس درس حاضر شده اید.