دیداری که می تواند سرنوشت جهان را تغییر دهد / فرید زکریا

1392/4/1 ۱۱:۵۵

زمانی که ما درگیر بحران های فعلی بودیم ( شورش های ترکیه، جاسوسی NSA و «رسوایی» واشنگتن) در 7 یا 8 ژوئن اتفاقی افتاد که اهمیت نسبتا مهمی داشت. روسای جمهور امریکا و چین مهمترین و موفق ترین دیدار خود در دهه ها را برگزار کردند.

ترجمه: محمد حسین باقی : زمانی که ما درگیر بحران های فعلی بودیم ( شورش های ترکیه، جاسوسی NSA و «رسوایی» واشنگتن) در 7 یا 8 ژوئن اتفاقی افتاد که اهمیت نسبتا مهمی داشت. روسای جمهور امریکا و چین مهمترین و موفق ترین دیدار خود در دهه ها را برگزار کردند. این گامی مهم به جلو در روابطِ بس مهمی بود (میان ابرقدرت جهانی و سریع ترین قدرت در حال ظهور جهان) که قرن 21 را شکل خواهد داد. این اجلاس در «سانی لندزِ» کالیفرنیا نتیجه ماه ها تدارک و برنامه ریزی بود که از سوی طرف امریکایی با همت مشاور امنیت ملی «توماس دونیلون» ترتیب داده شده بود. او برای من توضیح داد که دو طرف به قالب جدیدی رسیدند که گسستی واقعی از گذشته بود: «معمولا در چنین جلساتی، هر کدام از رهبران مجموعه ای از نکات برای بحث را به دنبال خود می آورند. این موجب شکل گیری قالبی می شود که مشکلات را برجسته تر می سازد. این بار متفاوت بود. ما با مجموعه ای از گله ها و شکایت ها با هم روبرو نشدیم. رهبران با ایده هایی در خصوص فرصت ها با یکدیگر دیدار کردند. همین مساله موجب بحث هایی متفاوت و تحرک کاملا متفاوتی در مباحث شد»

دو طرف 8 ساعت جلسه داشتند که از این میان 50 دقیقه مذاکرات چهره به چهره میان دو رییس جمهور بود که در آن جلسه هیچ یک از اطرافیان و مشاوران شان غیر از مترجم ها حضور نداشتند. جلسه اول به اولویت های هر دو رهبر اختصاص داده شد. سخنرانی «شی جین پینگ» نشان داد که مهمترین نقطه تمرکز و دستور کار او مسائل داخلی است. او به طور مفصل توضیح داد که منظور او از «رویای چینی» و شعارهای دولت وی چیست و اینکه اهدافی که او دوست دارد دنبال کند تا به این اهداف برسد چیست. او به سبک چینی ها اهداف بلند مدت خود برای کشورش، برای سال 2020 و 2050 را برشمرد. پرزیدنت اوباما هم دستاوردهای دولت اول خود را بیان کرد و آرزوهای خود برای دولت دوم خود را نیز برشمرد. هر دو طرف سپس عرصه بین المللی را مورد بحث قرار داده و چالش ها و فرصت هایی که صحنه بین المللی به ارمغان می آورد را به بحث گذاشتند.

این مکالمات بیش از حد معمول غیر رسمی بود؛ می توان گفت حتا مکالماتی شخصی بود. هنگام صحبت از فقر، «شی» به سال های سخت خود در طی انقلاب فرهنگی اشاره کرد. اوباما هم به دوران 4 ساله حضور خود در دوران کودکی در اندونزی اشاره کرد که این کشور هنوز فقیر و روستایی بود. در وسطِ شامِ شبِ اول، تیم چینی میزبان خود را با آوردن مشروبی به نام « Moutai» بسیار متعجب ساخت. شاید آنها فکر می کردند این مشروب می تواند به مثابه روغن کاری چارچوب های این اجلاس باشد تا همه چیز آرام پیش رود. گفته می شود که هنری کیسینجر به «دنگ شیائو پینگ» رهبر سابق چین گفته بود:«فکر می کنم به قدر کافی  Moutaiنوشیده ایم. می توانیم همه چیز را حل و فصل کنیم».

در حالی که هدف از این نشست به جای ایجاد مجموعه ای از نتایج، ایجاد اعتماد میان طرفین بود اما در موضوعات خاصی هم پیشرفت هایی به دست آمد. چینی ها از قبل تغییراتی در سیاست و خط مشی خود داده بودند و این چیزی بود که امریکایی ها (حتا پیش از اینکه چینی ها به کالیفرنیا بیایند) مدت ها به دنبال آن بودند. یک هفته پیش از این دیدار، «شی» به نماینده ی کره شمالی گفته بود که کشورش باید در فرایند دیپلماتیکی که هدفش عاری ساختن پیونگ یانگ از سلاح هسته ای است وارد همکاری دوباره شود. دونیلون با انعکاس این مذاکرات در سانی لندز به من گفت:«در مورد کره شمالی، چین اکنون به دنبال کره شمالی ای خلع سلاح شده و عاری از سلاح هسته ای است و این هدف اصلی چینی هاست».

در بحث هایی که در خصوص اقتصاد صورت گرفت، مسائل چالش برانگیزی مثل حملات سایبری مطرح شد و دو طرف دلایل خود را مطرح کردند اما حتا در این بحث هم هر دو به دنبال برقراری فرصت هایی برای افزایش همکاری بودند. اوباما به شی گفت که منابع عظیم سنگ های نفتی در چین و فناوری پیشگام و استخراجی امریکا در این زمینه فرصتی برای همکاری اقتصادی به وجود می آورد که به نفع هر دو طرف است. شی هم فهرست خود از فرصت هایی مانند سرمایه گذاری برای تامین مالی پروژه های زیر ساختی ایالات متحده را مطرح کرد.

حوزه های تنش هم مورد بحث قرار گرفت. حوزه هایی مثل رابطه چین با ژاپن که مساله ای است که چینی ها را به هیجان می آورد. اما این بار هم فضا متفاوت بود. در گذشته، استدلال پکن این بود که «چرخش» دولت اوباما به سوی آسیا در نظر چین یعنی مهار و محدود ساختن این کشور. در این دیدار اما دونیلون می گوید:«رهبران چین روشن ساختند که آنها نقش تاریخی امریکا در آسیا در جهت برقراری ثبات را می فهمند و آن را قدر می نهند». دونیلون تصریح می کند که «آزمون راستین این نشست دو، سه یا پنج سال طول خواهد کشید آن هم زمانی که این اقدامات خاص و حرف های قشنگ از سوی هر دو طرف به مرحله عمل در آید» آشکار است که هر دو طرف در سال های پیش رو باید اقداماتی اتخاذ کنند.

اما این دستاوردی مهم است که حسن نیت و اعتماد میان دو کشوری برقرار شود که در بسیاری از حوزه ها با یکدیگر متفاوت بوده و به راحتی می توانند به دشمن یکدیگر تبدیل شوند. در زمانی که مورخان در مورد رنسانس چین و نقش امریکا در تضمین ظهور صلح آمیز این کشور می نویسند، دیدارهای میان ریچارد نیکسون و چوئن لای در سال 1972 و میان جیمی کارتر و دنگ شیائو پینگ در سال 1979 را برجسته می سازند. اگر اوضاع و احوال خوب پیش رود شاید این مورخان به فهرست خود دیدار میان اوباما و شی در صحرای کالیفرنیا را هم بیفزایند.

منبع: تایم
24 ژوئن 2013