ابراهیم فیاض: حکومت صفویه بر اساس اندیشه های حماسی فردوسی شکل گرفت!

1392/3/13 ۱۱:۲۵

ابراهیم فیاض استاد دانشگاه تهران و از اصولگرایانی که به مباحث تئوریک علاقه نشان می دهد، در گفتگوی که با خبرگزاری فارس داشت، مدعی شد که حکومت صفویه بر اساس اندیشه های حماسی فردوسی شکل گرفته است.

ابراهیم فیاض استاد دانشگاه تهران و از اصولگرایانی که به مباحث تئوریک علاقه نشان می دهد، در گفتگوی که با خبرگزاری فارس داشت، مدعی شد که حکومت صفویه بر اساس اندیشه های حماسی فردوسی شکل گرفته است.
فیاض با بیان اینکه «حماسه یک بحث بنیادی است که بر اساس یک نوع ساختار داستانی، یک نوع ساختار هیجانی و نیروزا، تفکر جدید را در بعد اجتماعی همه‌گیر و همه‌شنود می‌کند» گفت:  حماسه باعث می‌شود در یک جامعه نیروی بزرگ انقلابی برای تحولات عظیم، بنیادی و جهشی به وجود آید.

به گفته او فردوسی با ایجاد حماسه، هویت ایرانی را در قالب یک فلسفه متجلی کرد که ما عنوان «فلسفه اشراق» را بر آن می‌نهیم. این نوع فلسفه مجموعه‌ای است از اسلام، فلسفه ایرانی ماقبل از اسلام و فرهنگ شرقی-عرفانی که همان اشراقی است. در مرحله بعد، فردوسی زمینه ظهور شیخ اشراق را پدید می‌آورد که آن هویت‌ساز فلسفه و فرهنگ ایرانی است و شاهد هستیم که شیخ اشراق در دوران صفویه به ملاصدرا بازتولید می‌شود و ایران جدید را بنیان می‌گذارد.

 فیاض می گوید: برای تبدیل حماسه به فلسفه و فلسفه به یک نوع فرهنگ عمومی، نیاز به زمان درازی احساس می‌شود. این زمان در دوره فردوسی هشت قرن به طول انجامید. کما اینکه می‌بینیم جامعه قرن 11 و 12، تفکرات فردوسی را درک می‌کند و در دوره صفویه است که این حماسه به ثمر می‌نشیند و ساختاری می‌شود. از همین روی حکومت صفویه بر اساس اندیشه‌های فردوسی شکل می‌گیرد و با توجه به آنکه فردوسی نیز شیعه بود، یک نوع فرهنگ شیعی در جامعه آن زمان به وجود می‌آید. این موضوع با مطالعه تاریخ صفویه کاملاً نمود پیدا می‌کند.

در آن دوره با توجه به آنکه تصویر برای مردم بیشتر قابل هضم بود، برای عمومی‌تر شدن شاهنامه، این مجموعه به شدت تصویری می‌شود از همین روی نقاشی اوج می‌گیرد، مینیاتورهایی که امروز به شاه طهماسب مشهور است، محصول همان داستان‌های شاهنامه است که سبب ایجاد هویت ملی نیز ‌شد. حتی فردوسی کاملاً بحث میان فرهنگی را در ایران آشکار می‌کند، این بحث که پویایی فرهنگی ایران با چه نوع ساختاری باید شکل بگیرد در دوره فردوسی ترسیم می‌شود.