زادروز پير احمدآبادي / حسین شاه‌حسینی

1392/2/29 ۱۳:۵۶

بارزترین ویژگی راه مصدق، در اندیشه‌های او و روش سیاسی او نهفته است‌که باعث شده در گذر سالیان دراز، راه او هنوز به‌عنوان یک راه معتبر برای نسل‌های بعدی مطرح باشد.

بارزترین ویژگی راه مصدق، در اندیشه‌های او و روش سیاسی او نهفته است‌که باعث شده در گذر سالیان دراز، راه او هنوز به‌عنوان یک راه معتبر برای نسل‌های بعدی مطرح باشد. من این اندیشه را در شخصیت ایشان با صفت‌های فراوانی موصوف می‌بینم. اصلی‌ترین آنها اما دور بودن از حب جاه و مقام بود. دکتر مصدق در تمام طول عمر سیاسی خود به هیچ عنوان خود را محدود و مقید به کسب جایگاهی در حوزه‌های مختلف نکرد و بیش از هر چیزی، نظر و اندیشه مردم بود که خود را مقید به رعایت آن می‌دانست. این نوع نگاه به موضوعات سیاسی و منش کشورداری، یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های اندیشه و عمل او بود که اکنون نه‌تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان به‌عنوان یک روش سیاسی طرفداران فراوانی پیدا کرده است.

در اصیل بودن این نوع نگاه در کشور خودمان، تاکنون سخن بسیار رفته است اما برای کشف آن می‌توانید به جامعه امروز ایران نگاهی بیندازید و دریابید که حتی در شرایط فعلی نیز بسیاری از دیدگاه‌های مصدق در حال تحقق است یا لااقل به‌عنوان یک شعار یا ایده مطرح می‌شود. طرح اقتصاد بدون نفت قطعا یکی از همین شعارهاست که نشان می‌دهد طراحان آن لااقل در گفتار خود بر اندیشه‌های دکتر مصدق پایبندند. مرحوم مصدق اما ویژگی‌های شخصیتی دیگری هم داشت که او را به یک الگوی معاصر در حوزه سیاست بدل می‌کرد. آزادمنشی یکی از این خصایص بود. منظور نظر مصدق از آزادی، خدمت به مردم بود و اعتقاد داشت که احترام به آنچه که مردم می‌خواهند می‌تواند از یک نظام، نظامی کارآمد و مردمی بسازد تا جایی که مردم همیشه حامی آن باشند. شاید به همین دلیل است که اکنون نظریات مصدق در این حوزه به‌عنوان یک اصل مسلم جهانی، طرفداران خود را پیدا کرده و خاستگاه بسیاری از آزادیخواهان جهان شده است.

با وجود همه مشکلاتی که در بازخوانی اندیشه‌های دکتر مصدق وجود دارد و دست‌اندازهایی که در این مسیر هست، نسل امروز از میان خیل انبوه نخست‌وزیرانی که این مرز پرگوهر به خود دیده، پی‌جوی اندیشه‌های دکتر مصدق هستند. این موضوع را می‌توان حتی در مورد دشمن شماره یک ایشان یعنی محمدرضا پهلوی هم دریافت. اگر در سخنانی که شاه بعد از کودتای 28مرداد انجام داده دقت شود می‌بینیم که او شدیدترین حملات را به شخصیت مصدق داشته اما هیچ‌گاه راه و روش و منش و اندیشه او را نقد نکرده و حتی در مواردی خود از اجراکنندگان این نظریات بوده است.