يحيي باغچقي، آخرين ني چي شمال خراسان درگذشت

1392/2/14 ۱۰:۴۹

علي مغازه يي : پنجشنبه دوازدهم ارديبهشت ماه موسيقي و فرهنگ ايران آخرين نوازنده ني- ني چي به گويش شمال خراسان- را كه از تبار كردهاي كرمانج خراسان بود، از دست داد.

علي مغازه يي : پنجشنبه دوازدهم ارديبهشت ماه موسيقي و فرهنگ ايران آخرين نوازنده ني- ني چي به گويش شمال خراسان- را كه از تبار كردهاي كرمانج خراسان بود، از دست داد. يحيي باغچقي كه بيش از شش دهه دردهاي مردم كرمانج خراسان را با نواي ني بازگويي مي كرد در سن 76 سالگي روي در نقاب خاك كشيد. يحيي در هفت سالگي نواختن ني را آغاز كرده بود و تا روز مرگ راوي آوازهاي تبار و قوم خود بود.

باغچق يكي از روستاهاي اطراف شمال بجنورد در دامنه كوهستان هاي شمال خراسان است و مردم آن حوالي بيشتر به كار گله داري و كشاورزي مشغول هستند و طبيعت اين منطقه شباهت هاي زيادي با طبيعت كردستان دارد. يحيي نيز از اوان نوجواني به كار چوپاني مي پرداخت و نواي ني خود را در ميان چشمه ها و مراتع و طبيعت بكر كوه هاي منطقه و دامنه شاه جهان جاري مي كرد. همچنين حميدرضا اردلان در فيلم كوتاهي كه از اجرا و هنر استاد باغچقي ساخته است از او مي پرسد: «استاد اين ني ات را به چند مي فروشي؟» چرا كه مي دانست ني باغچقي از تبار نياكانش بود و مشخص نبود از چند نسل پيش برايش به يادگار مانده بود!باغچقي در پاسخ مي گويد: «اين ني زندگي من است و قيمتش هم به بهاي زندگي من است.»

كردهاي شمال خراسان از دوره صفويه به لطايف الحيل براي مبارزه و مقابله با تركمان ها كه دولت مركزي توان مبارزه با آنان را نداشتند به تدريج كوچانده و ابتدا به دشت هاي ري و سپس به شمال خراسان كشانده شدند. با كوچ اجباري و فراخوانده شدن كردان به شمال خراسان جنگ و خونريزي بي فرجامي به مدت 400 سال در منطقه جريان داشت كه عسرت، ويراني، ناملايمات و حماسه هاي قومي آن دوران تم و مضمون بسياري از آهنگ ها و ترانه هاي مردمان آن دو ديار را به خود اختصاص داده است. آهنگ هايي از ساربانان شمال خراسان وجود دارد با مضمون تركمان ها براي غارت ما آمده اند. در همين حال در آن سوي اين ميدان نيز ني نوازاني در دشت هاي تركمن همان مفاهيم را خطاب به نيروي مقابل ساخته و پرداخته اند كه براساس آن، كردها براي غارت آنان به منطقه آمده اند و مي بينيم سياست تفرقه و دشمن تراشي غارتگران در فرهنگ دو قوم مظلوم چگونه نفوذ و رسوخ كرده است.

محمد رضا درويشي، موسيقيدان و قوم موسيقي پژوه ايران، كسي است كه بسياري از اشعار و حماسه هاي آن ناحيه و همچنين اجراهاي زيبايي از استاد باغچقي را ضبط و ثبت كرده است.

استاد يحيي باغچقي در جشنواره هاي ني نوازان در سال 1370، آيينه و آواز 1373، موسيقي حماسي 1376 شركت داشت كه خوشبختانه كليه اجراهاي اين جشنواره ها ضبط و منتشر شده است.