گزارشی از برگزاری مراسم کومسای در هورامان تخت

1394/2/14 ۱۴:۰۶

به گزارش دبا روز جمعه 11 اردیبهشت ماه مراسم تاریخی روز کومسای با حضور هزاران نفر از شهرهای دور و نزدیک سراسر کشور درشهر هورامان تخت در 65 کیلومتری مریوان از توابع استان کردستان برگزار شد.

 به گزارش دبا روز جمعه 11 اردیبهشت ماه  مراسم تاریخی روز کومسای با حضور هزاران نفر از شهرهای دور و نزدیک سراسر کشور درشهر هورامان تخت در 65 کیلومتری مریوان از توابع استان کردستان برگزار شد.مراسم  امسال که پس از وقفه ای که در چند سال گذشته در برگزاری آن ایجاد شده بود  با رنگ و بوی متفاوت تری به ویژه با حضور گسترده زنان برگزار گردید و تعدادی مهمان ویژه هم داشت، مهمانانی از جمله دكتر ميثاقيان مدير كل دفتر حفظ و احياء سازمان ميراث فرهنگي که به منظور بررسی شرایط ثبت هورامان در فهرست آثار جهانی یونسکو راه پرپیچ و خم این منطقه را پیمودند تا نظاره گر نحوه برگزاری این مراسم باشند. همچنین شماری از گردشگران خارجی هم در این مراسم حضور داشتند. پس از  خوشامد گویی وسخنرانی مسئولین  محلی و امام جمعه شهر هورامان ، دکتر اسماعیل شمس مدیر بخش پژوهشهای کردی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی  که به عنوان مهمان ویژه همایش ملی "هورامان ، انسان ، طبیعت و زندگی" ، به این مراسم دعوت شده بود ،برای حاضران سخنرانی کرد. ایشان در ابتدا با اشاره به سنت شکستن سنگ کومسای اظهار داشت که از گذشته های دور مردم هورامان  پس از شکستن سنگ ،سنگریزه های آن را با خود برده و آن را عامل  افزایش محصولات خود  می دانستند. به عنوان مثال زنان دامدار ، هنگام مشک زنی ، یک سنگ ریزه را داخل مشک می انداختند و بر این باور بودند که سبب افزایش  کره آن می شود.  هرچند امروزه این باور با مبانی دینی و اندیشه های علمی سازگار نیست ولی مردمان محلی باز آن را انجام می دهندو همچون یادگاری از باورهای کهن اجداد خویش از آن محافظت می نمایند.  دکتر شمس در ادامه با اشاره به این که سنگ کومسای در کنار زیارتگاه مقدس پیر شالیار قرار دارد ، این دو را نماد تداوم اندیشه های کهن مردمان بومی و آریایی این سرزمین  دانست و ادامه داد برخی از مادشناسان بر این باورند که زبان هورامی  به عنوان زبان کهن مردمان نواحی کردنشین ،بازمانده زبانهای مادی است  ، بنابراین  برخی ویژگیهای  فرهنگی هورامان هم شباهت زیادی به دوره ماد و پیش از آن دارد . شاید بتوان با استناد به عبارت پیر مغان  و دیگر اصطلاحات مرتبط با پیر که در ادبیات فارسی و به ویژه در اشعار حافظ به کار رفته و معنای مرشد ، رهبر دینی ، راهنما و ... را دارد،  آیین های مربوط به پیرشالیار و  شکستن سنگ کومسای را بازمانده مذهب مغان دانست که در عصر ماد و پیش از آن رواج داشته  و در ادوار بعدی  هم ضمن تأثیر پذیری از فرهنگ اسلامی باقی  مانده است . دکتر شمس سپس با اشاره به کوههایی که چهار طرف هورامان تخت  و سراسر ناحیه هورامان را  همچون جزیره ای احاطه کرده  و به قول منابع کهن  این ناحیه را به "حصن حصین  خدا آفرین " تبدیل کرده اند، راز ماندگاری این آیین کهن در منطقه را  وجود همین کوهها دانست  و با لحنی احساسی تأکید کرد که این کوهها در طول تاریخ  سبب شده اندکه  هورامان از لشکرکشی های بزرگ و  منظم  و  تاخت و تاز ارابه های جنگی جهانگشایان مصون بماند..  ایشان با اشاره به   برخی اقداماتی که در جهت تخریب جغرافیا ، محیط زیست و حتی فرهنگ هورامان صورت می گیرد ، این  بیت شعر فردوسی  را برای حاضران قرائت کرد که " دریغ است ایران که ویران شود -کنام  پلنگان و شیران شود " و ادامه داد برخی پژوهشگران معتقدند که شود در مصراع دوم با شود در مصراع اول  جناس تام داشته ولی معنایش متفاوت و به مفهوم  از بین رفتن است زیرا شیر در فرهنگ کهن نماد دلیری و پهلوانی  و پلنگ نماد غرور و چالاکی و قدرت است. در واقع فردوسی بیان می دارد که دریغ است ایران یا آشیانه مردان شجاع و دلیری همچون رستم (بسان شیر و پلنگ) از دست برود  و ویران شود. و به همین قیاس من هم می گویم دریغ است که  هورامان با کوهها و قله های مغرور و سرفرازش که کنام یا آشیانه مدافعان قدرتمند و دلیر زبان ،فرهنگ ، انسان  و حتی طبیعت کهن هورامان و کردستان کنونی و  بالاتر از آن آریایی و ایرانی در طول تاریخ بوده ،از بین برود. او با اشاره به این که امروزه در کردستان عراق  ، داعش با نام دین اقدام به از بین بردن  اماکن مقدس می کند ، از اینکه علمای دینی در کشور ما از بقای این زیارتگاهها حمایت کرده ،ابراز خوشحالی نمود و ابراز امیدواری کرد که پس از این راهکارهایی برای احیا و گسترش میراث فرهنگی و تاریخی هورامان اندیشیده شود .پس از پایان سخنرانی دکتر شمس  حاضران به سمت  سنگ کومسای رفتند  . این مراسم با شکستن  این سنگ بزرگ و پخش کردن سنگریزه هایش در  میان مردم  به اتمام رسید .گفتنی است که مردم محلی  معتقدند این سنگ بعد از شکسته شدن تا سال آینده دوباره رشد خواهد کرد و همین اعتقاد هم باعث شده که مردم از جاهای دور و نزدیک در این مراسم شرکت کنند و تکه ای از آن را به عنوان تبرک با خود ببرند. همچنین در روز 10 اردیبهشت دکتر اسماعیل شمس در مراسم افتتاحیه همایش ملی "هورامان ، انسان ، طبیعت و زندگی" که به همت اداره میراث فرهنگی استان کردستان و شمار دیگری از نهادهای استانی در دانشگاه کردستان برگزار شده بود  ،سخنرانی کرده  و از تابلوی  ثبت روستای تاریخی پالنگان  در منطقه هورامان رونمایی کرد.