رسول جعفریان: خاطره نویسی را از خاطرات هوشنگ ابتهاج یاد بگیریم

1392/2/2 ۱۴:۲۰

رسول جعفریان : تاریخ شفاهی ایران را نبایدبا قصه گویی اشتباه گرفت و در بیان خاطرات به این سو حرکت کرد.

رسول جعفریان معتقد است که تاریخ شفاهی ایران را نبایدبا قصه گویی اشتباه گرفت و در بیان خاطرات به این سو حرکت کرد.
جعفریان محقق و پژوهشگر اسلامی که در مراسم رونمایی از کتاب «سال های بی قراری» خاطرات جواد منصوری درحوزه هنریسخن می گفت، از خاطرات هوشنگ ابتهاج ( ه . ا . سایه ) کهبه تازگی منتشر شده است به عنوان کتابی درخور توجه یاد کرد و گفت:  کتاب خاطرات هوشنگ ابتهاج از لحاظ نوع خاطره نویسی قابل توجه و یادگیری است. در این کتاب لحن مصاحبه شوند در متن (داخل پرانتز) آورده شده است که باعث جذابیت بیشتر اثر و ارتباط برقرار کردن مخاطب با راوی اثر می شود.
جعفریان با بیان اینکه باید به تاریخ شفاهی به عنوان علم و دانش نگاه کنیم، گفت: تاریخ نگاری های ما پر از بخش هایی است که به سمت قصه می رود و در تاریخ شفاهی نباید به سمت قصه گویی برویم.
حجت الاسلام جعفریان استاد تاریخ با بیان این که طی سال های گذشته از مشتریان دائمی آثار تاریخ شفاهی بوده است، عنوان کرد: در طول دو دهه گذشته شاهد شکل گیری دانش جدیدی بوده ایم که با عنوان تاریخ شفاهی مطرح شده است. بعد از آن که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، داستان ها و خاطرات آن دوران برای مردم جذابیت پیدا کرد. در علم تاریخ تا امروز شاهد شکل گرفتن علم جدیدی بوده ایم که به آن تاریخ نگاری می گوییم و علمی که امروز در اختیار ما است در گذشته از کشورهای دیگر وارد کشورمان شده است و آن را آگاهانه تاسیس نکردیم.
این محقق و پژوهشگر با تاکید بر این که باید سعی شود تا پایه های تاریخ شفاهی به درستی بنا شود، عنوان کرد: باید به تاریخ شفاهی به عنوان علم و دانش نگاه کنیم و هدفمان از آن علمی باشد چرا که علم نور است و اطرافش را هم روشن می کند.
جعفریان با بیان این که باید به جنبه علمی تاریخ شفاهی متعهد باشیم، تصریح کرد: بخش عمده ایی از عقب ماندگی کشورمان به دلیل این است که علوممان را از جنبه علمی نگاه نمی کنیم و تصور می کنیم که تنها علم باید در خدمت ما باشد.
وی افزود: تاریخ نگاری های ما پر از بخش هایی است که به سمت قصه می رود و در تاریخ شفاهی نباید به سمت قصه گویی برویم و از بحث اصلی خارج شویم. برخی خاطراتی که در حال حاضر از برخی علمای قم نقل و منتشر می شود مستند نیست و خود علما هم آن ها را تکذیب می کنند. اگر آثاری که امروز منتشر می کنیم را درست و علمی به دست آیندگانمان برسانیم از ما ممنون خواهند بود.
وی تصریح کرد: اگر گردآورندگان آثار مصلحت می دانند برخی بخش های اثر و خاطره منتشر نشود بهتر است آن بخش ها را در موسسه ایی نگهداری کنند تا برای محققان و پژوهشگران و آیندگان باقی بماند. همچنین کار سیاسی با کار علمی و پژوهشی متفاوت است و نباید توجه اول به مسائل سیاسی باشد ، بلکه خاطرات شفاهی باید تا حدی که می شود از سیاست دور باشد.
جعفریان با اشاره به این که جواد منصوری دوره های مختلفی را تا پیروزی انقلاب اسلامی تجربه کرده است، ادامه داد: وی توانایی قدرت بیان صحیح و دقیق خاطراتش را دارد و از لحاظ شخصی هم نگاه معتدلی دارد و جزء در یک یا دو مورد که احساس کردم با عشق و علاقه برخی مسائل را مطرح می کند در کل نگاه معتدلی داشته است.
وی با بیان این که محسن کاظمی نیز در نگارش خاطرات شفاهی فردی حرفه ایی است، عنوان کرد: کاظمی در نگارش خاطرات از آدم های دانشگاهی استفاده می کند و در عین حال البته کار نگارش را به طور شخصی انجام می دهد.
این محقق و پژوهشگر همچنین در نقد کتاب "سال های بی قراری" گفت: یکی از بهترین بخش های کتاب حواشی آن است که در پایان هر بخش نوشته شده و البته دوست داشتم که تمام حواشی فهرست وار در پایان کتاب گنجانده شوند. همچنین ارادت جواد منصوری به دکتر علی شریعتی بیش از حد در کتاب نمایان است و باعث شده در قسمت هایی به مخالفان و منتقدان شریعتی توهین شود. از خاطره گو انتظار می رود خاطراتش را بگوید نه این که تحلیل هایش را نیز ذکر کند.