«جامع التمثیل» با ترجمه حسن ذوالفقاری

1402/12/13 ۱۱:۱۸

کتاب «جامع التمثیل» نوشته محمدعلی حبله‌رودی با ترجمه حسن ذوالفقاری راهی بازار نشر شد.

«جامع التمثیل» کتابی درباره تمثیل‌ها و حکایت‌ها به‌ویژه حکایت‌های امثال به فارسی است. مثل‌ها در شمار دارایی‌ها و افتخارات عمومی و معنوی یک ملت به شمار می‌روند و وجود و فراوانی آنها به زبان هر ملتی نشانه خردمندی عامه آن ملت است، زیرا توانمندی و ذوق و تجربه و حکمت یک ملت معمولاً با زبده‌ترین کلام‌ها و موجزترین عبارات و روشن‌ترین و زیباترین صورت ترکیبی بروز می‌یابد و همین شکل و تعبیر می‌تواند عام‌ترین تعریف از «مثل» باشد.

ویژگی بارز این کتاب، کاربرد بسیار امثال فارسی و عربی در ضمن یا آغاز حکایت‌ها و استفاده فراوان از آیات قرآن و احادیث است.

نثر کتاب ساده و بی‌پیرایه و آمیخته به اشعار شاعران نامداری چون فردوسی، نظامی، مولوی، سعدی و حافظ است.

مولف در مقدمه بر اساس آیات قرآن و برخی حکایت‌ها و روایت‌های دینی، خوانندگان را به ترک دلبستگی به دنیا و توجه به آخرت سفارش می‌کند. پاره‌ای از حکایت‌هایی که در باب‌ها گنجانده شده، در واقع حکایات امثال‌اند و شرح می‌دهند که چگونه و بر اساس چه ماجرایی برخی از مثل‌ها شهرت یافته‌اند؛ مانند حکایت مثل «اللهم یک یک و الرحمن سربسر» یا مثل «بکوب بکوب همان است که دیده‌ای».

این کتاب از چند نظر می‌تواند مهم و در خور توجه باشد؛ اول اینکه نخستین و کهن‌ترین فرهنگ جامع امثال فارسی به شمار می‌رود؛ همچنین از نظر ادبی و ارزش‌های زبانی و لغوی به عنوان بخشی از میراث نثر فارسی در دوره‌ای خاص و خارج از حدود ایران قابل توجه است. این کتاب می‌تواند در دایره ادبیات تعلیمی قرار گیرد.

خواندن جامع‌التمثیل در قرن سیزدهم بسیار معمول بود و حبله رودی که در حیدرآباد دکن هندوستان می‌زیست، دو کتاب درباره مثل‌های فارسی با نام‌های «مجمع‌الامثال» و «جامع‌التمثیل» تالیف کرده است.

سبک کتاب مانند سخن واعظین و اهل منبر است و مولف هرجا که فرصتی پیش آمده خواننده را نصیحت کرده است. ویژگی بارز این کتاب که دارای نثری ساده و بی‌پیرایه است، به کار بردن امثال فارسی و عربی در آغاز یا میان حکایت‌ها و استفاده فراوان از آیات و احادیث است.

محمد حبله‌رودی اشعار برگزیده فارسی خصوصاً اشعار حکیم سنائی، فردوسی، نظامی، سعدی، سلمان، خواجوی کرمانی، حافظ شیرازی و دیگر شعرایی که هر یک شهره شهری بودند را گلچین کرده و در این کتاب گنجانده است.

انتشارات علمی و فرهنگی این اثر را در ۱۱۹۶ صفحه و شمارگان ۵۰۰ نسخه روانه بازار کرده است.

منبع: ایبنا