دوم تیرماه سالگرد واقعه به توپ بسته شدن مجلس به دستور محمدعلی شاه قاجار

1400/4/2 ۱۳:۳۰

در روز دوم تیرماه سال 1287 خورشیدی، محمدعلی شاه قاجار که پس از به سلطنت رسیدن نمی‌خواست هیچ‌گونه سازشی با رهبران نهضت مشروطه داشته باشد، پس از دو سال برنامه خود را برای انحلال مجلس به اجرا درآورد.

 عکس‌هایی مرتبط با به توپ بسته شدن مجلس از آرشیو شنیداری-دیداری کتابخانه مجلس

در روز دوم تیرماه سال 1287 خورشیدی، محمدعلی شاه قاجار که پس از به سلطنت رسیدن نمی‌خواست هیچ‌گونه سازشی با رهبران نهضت مشروطه داشته باشد، پس از دو سال برنامه خود را برای انحلال مجلس به اجرا درآورد.

مقدمه این واقعه، انتصاب مشیرالسلطنه به صدارت اعظم، میرزا حسین پاشاخان امیربهادر به وزارت جنگ و کلنل پل کونیک لیاخوف روس به عنوان فرماندار نظامی تهران بود.

در اول تیر ماه 1287 نظامیان قزاق اطراف میدان بهارستان و مدرسه سپهسالار را محاصره کرده، توپخانه و سواره نظام در مقابل ساختمان مجلس مستقر شدند و درگیری‌هایی میان قوای قزاق و مشروطه‌خواهان شکل گرفت. اما در روز دوم تیر ماه به دستور محمدعلی شاه، گلوله‌های آتشین ساختمان مجلس را نشانه گرفت. عده زیادی از مشروطه‌خواهان دستگیر و در باغشاه به زنجیر کشیده شدند. روزنامه‌ها توقیف و انجمن‌های ایالتی و ولایتی بسته شدند تا بدین ترتیب دوره موسوم به استبداد صغیر در تاریخ مشروطه‌خواهی در ایران آغاز شود.

اگرچه انحلال موقت مجلس با حمایت قدرت‌های خارجی روس و انگلیس برای مدت کوتاهی محقق شد، قیام‌هایی که توسط مردم آزادی‌خواه ایران در تبریز، گیلان، اصفهان، مشهد و دیگر نقاط کشور رخ داد، در مدتی کمتر از یک سال طومار این اختناق را در هم پیچید و با تصرف تهران توسط مشروطه‌خواهان در تیر ماه 1288 خورشیدی، محمدعلی شاه از سلطنت خلع و تبعید گردید.

برگزیده‌ای از عکس‌های موجود در آرشیو شنیداری-دیداری کتابخانه مجلس شورای اسلامی که به این رویداد تاریخی می‌پردازند به نظر علاقه‌مندان می‌رسد.

محمد علی شاه

پل کونیک لیاخف و صاحبمنصبان قزاق

عمارت مجلس بعد از به توپ بستن به امر محمدعلی شاه

سردر بهارستان بعد از به توپ بستن

محمدعلی شاه و وزرای او در باغ شاه بعد از به توپ بستن مجلس

نمونه ای از تصاویر مجاهدین مشروطه 

افتتاح مجلس شورای ملی با حضور نایب السلطنه (احمد میرزا قاجار)

تهیه شده در مرکز اسناد کتابخانه مجلس