علم حضوری و شهود

1393/9/17 ۱۱:۱۰

علم حضوری شاهکار فلسفه اسلامی و مبنای بسیاری از مباحث معرفت شناختی در این فلسفه است. فلاسفه اسلامی، علم را به حصولی و حضوری تقسیم کرده اند. این تقسیم ثمره نگاهی هستی شناختی به پدیده علم است. به تعبیر این فلاسفه، علم حضور است؛ حضور معلوم نزد عالم.

علم حضوری شاهکار فلسفه اسلامی و مبنای بسیاری از مباحث معرفت شناختی در این فلسفه است.

فلاسفه اسلامی، علم را به حصولی و حضوری تقسیم کرده اند. این تقسیم ثمره نگاهی هستی شناختی به پدیده علم است. به تعبیر این فلاسفه، علم حضور است؛ حضور معلوم نزد عالم.

درباره علم حضوری مباحث زیادی مطرح می شود که برخی از آن ها عبارتند از: چیستی علم حضوری، تفاوت های آن با علم حصولی، پیامدهای هستی شناختی و معرفت شنناختی علم حضوری، اقسام و مصداق های علم حضوری، توان و میزان راه گشایی علم حضوری در حل مسائل معرفت شناختی، ارتباط این نوع علم با معارف دیگر، ارتباط علم حضوری با مباحث جدید معرفت شناختی از قبیل: مبناگرایی، رئالیسم، معرفت به اذهان دیگر، شک گرایی و غیره، مقایسه تطبیقی علم حضوری با معرفت هایی مانند: معرفت شهودی، معرفت بی واسطه، معرفت مباشر، انتقادهای وارد بر علم حضوری و پاسخ آن ها.

نقدهای مطرح شده علیه علم حضوری عمدتاً حول این محور می چرخد که نفس بشر توانایی تماس مستقیم و بی واسطه با واقعیت را ندارد.

علم حضوری و شهودی عنوان این کتاب است که به معرفی جنبه ها، زمینه ها و موضوعات معرفت می پردازد.

عناوین مقاله‌ها به این قرار است:

علم حضوری و حصولی

علم حضوری نقد آرای معاصر در تعریف و کارایی علم حضوری

چیستی علم حضوری و کارکردهای معرفت شناختی آن

علم حضوری پایه ارزش معلومات نیم نگاهی بر نظر علامه طباطبایی درباره رابطه معلومات با علم حضوری

تکمله ای بر نظریه معرفت حضوری

معرفت بی واسطه در دیدگاه فرگه

معرفت و گونه های شهود

شهود گزاره ای

شهودگرایی در ریاضیات

اشراق از نگاه افلاطون سهروردی

شهود و معرفت شهودی از نگاه کانت

شهود و زمان: مقایسه آرای برگسون و صدرالمتألهین

معرفت شناسی عرفا (شیخ آملی)

معرفت شناسی عرفا (عین القضاة همدانی)

معرفت شناسی عرفا (صدرالدین قونوی)

«علم حضوری و شهود» به کوشش ابراهیم دادجو در 360 صفحه از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال 93 منتشر شده است.

کتابخانه مجلس شورای اسلامی