نقش بزرگان و نژادگان در محاکمه و مرگ خسرو پرویز / شهرام جلیلیان

1400/1/18 ۱۰:۲۸

: در فوریۀ 628 م. گروهی از بزرگان و هموندان خاندان های نژادۀ ایرانی و فرماندهان سپاه که از شیوۀ فرمانروایی و سیاست های خسرو پرویز (590-628 م.) به خشم آمده بودند، در یک شورش بزرگ، خسرو را به زندان انداختند و شیرویه، بزرگ ترین پسر او را به تخت نشاندند. آنها گستاخانه از پادشاهِ دست نشاندۀ خود، خواهان کشتن خسرو شدند، امّا شیرویه که از سویی نمی خواست دست به خون پدرش بیالاید و از سوی دیگر، در چنگ شورشیان گرفتار شده بود

چکیده: در فوریۀ 628 م. گروهی از بزرگان و هموندان خاندان های نژادۀ ایرانی و فرماندهان سپاه که از شیوۀ فرمانروایی و سیاست های خسرو پرویز (590-628 م.) به خشم آمده بودند، در یک شورش بزرگ، خسرو را به زندان انداختند و شیرویه، بزرگ ترین پسر او را به تخت نشاندند. آنها گستاخانه از پادشاهِ دست نشاندۀ خود، خواهان کشتن خسرو شدند، امّا شیرویه که از سویی نمی خواست دست به خون پدرش بیالاید و از سوی دیگر، در چنگ شورشیان گرفتار شده بود، به اشارۀ بزرگانِ بیزار از خسرو، در پیغامی به پدرش یکایکِ گناهان او را یادآور شد، تا اگر می تواند پاسخی به آنها دهد، تا شاید بزرگان از ریختن خون او درگذرند. خسرو به زبانی آمیخته با نکوهشِ شیرویه، برای همۀ کارها و سیاست های خود استدلال هایی آورد و به یکایک گناهان چنان پاسخ داد که حتی شیرویه با شنیدن آنها، بهانه ای برای کشتن پدرش نمی دید، امّا بزرگانْ خشمگینانه کشتن او را خواستار بودند و کامیاب هم شدند. پیغام نامۀ شیرویه به پدرش را می توان گزارش محاکمۀ خسرو پرویز نامید که در آن، بزرگان ایرانی از زبان شیرویه ستمگری ها و شیوۀ زیان آورِ پادشاهی خسرو را یادآور شده اند تا گناهکاری او و حقّانیت بزرگان ایرانی برای همگان آشکار گردد. پاسخ های خسرو به نامه شیرویه هم، دفاعیۀ خسرو در این محاکمه است که در آن می کوشد حقّانیت و درستی سیاست ها و شیوۀ فرمانروایی خود را بازگوید. در این جستار، به مطالعۀ پیغام نامۀ شیرویه به پدرش و پاسخ های او، و چگونگی محاکمه و کشته شدن خسرو پرویز خواهیم پرداخت و می کوشیم اهمیّت تاریخی این پیغام نامه ها را برای شناخت پاره ای از سیاست های خسرو پرویز و رخدادهای دورۀ او نشان دهیم.

تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار 1396 شماره 33 (پیاپی 123)

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی