غفلت از نظامی / مهدی زرقانی

1399/12/24 ۱۲:۴۰

لابد شما هم متوجه این نکته شده اید که در دانشنامه‌های انگلیسی زبان همه جا از جلال‌الدین بلخی با عنوان «رومی» یاد می‌شود نه بلخی و نه حتی مولانا و مولوی و این قبیل نام‌ها و القاب که نزد ما متداول است. راست است که این بزرگان شخصیت‌های جهانی و بشری هستند و به همگان تعلق دارند اما همسایگان ما خوب می دانند چطور همین شخصیت‌های جهانی را مصادره کنند و از قبل‌شان به آلاف و الوفی برسند

لابد شما هم متوجه این نکته شده اید که در  دانشنامه‌های انگلیسی زبان همه جا از جلال‌الدین بلخی با عنوان «رومی» یاد می‌شود نه بلخی و نه حتی مولانا و مولوی و این قبیل نام‌ها و القاب که نزد ما متداول است. راست است که این بزرگان شخصیت‌های جهانی و بشری هستند و به همگان تعلق دارند اما همسایگان ما خوب می دانند چطور همین شخصیت‌های جهانی را مصادره کنند و از  قبل‌شان به آلاف و الوفی برسند؛ هم سرمایه اجتماعی ملتشان را افزایش دهند و عنداللزوم به رخ جهانیان بکشند که ماییم و رومی و هم در عین حال موجبات رونق صنعت توریسمشان را فراهم آورند؛ آنها خوب می‌دانند چطور در لحظاتی که ما به خواب خرگوشی فرو رفته‌ایم، گلیم همسایه را از زیر پایش بکشند و بر ما سیه گلیمان وامانده ریشخند بزنند. بعد از مصادره جلال‌الدین توسط ترکیه، هنوز رد داغ ثبت تار ایرانی به نام جمهوری آذربایجان التیام نیافته که می‌بینیم این همسایه نجیب و عجیب  دوباره دست به کار شده تا نظامی گنجوی را هم در یونسکو به نام خودش ثبت و ضبط کند و در این راستا و در نخستین گام سال ۲۰۲۱ را سال نظامی گنجوی اعلام کرده تا ما باشیم و صبح دولتش را به تماشا بنشینیم. آنجا که نظامی نازنین فریاد برمی آورد:

همه عالم تن است و ایران دل

نیست گوینده زین قیاس خجل

ما از توجه وافی و کافی به این شاعر بزرگ غفلت کردیم و الان هم چندان این دست و آن دست می کنیم که نظامی هم مصادره شود و خودمان  از مصادیق تام و تمام  این بیت نظامی شویم:

گرچه ایرانیان خطا کردند

کز دل آزرم ها رها کردند.

بله! ما آزرم را رها کرده ایم و در روزگاری که فرهنگهای کوچک و خرده پا با ذره بین در تاریخ  داشته و نداشته شان در به در به دنبال اثری، نشانه ای، چیزی می گردند تا آسمان و ریسمان را به هم ببافند و برای خودشان در دل تاریخ سرمایه ای اجتماعی برسازند و آن را نزد مردم خودشان و جهانیان علم کنند، ما بیکار و بیعار نشسته ایم و شاهد تاراج این کوههای نور و دریاهای نور از گنجینه گرانسنگ کشور عزیزمان ایران هستیم.   «روزگار غریبی است نازنین!» نمی دانم متولیان ادبی و فرهنگی کشور، استادان و دانشجویان و معلمان و دانش آموزان ادبیات چرا همینطور محترمانه و سر به زیر خاموش نشسته اند و کسی فریاد برنمی آورد که سرمایه های اجتماعی و فرهنگی یک ملت ضامن بقای آنهاست. آنچه در طول تاریخ پر فراز و نشیب این مردم توانسته آنها را سر پا نگاه دارد که از درون و بیرون متلاشی نشوند همین سرمایه های اجتماعی و فرهنگی بوده نه شمشیر و زره. نمی دانم به چه زبانی باید گفت برای کشوری مثل ایران، فعال کردن دیپلماسی فرهنگی و ادبی به مراتب مهم تر و نتیجه بخش تر از دیپلماسی سیاسی و نظامی است. افسوس که این مزرعه را خواب گرفته. خفته را می‌توان بیدار کرد اما با کسی که خودش را به خواب زده چه کار می‌توان کرد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی شهر کتاب