ارتباط وقف و تاریخ / ایرج افشار

1399/12/18 ۱۱:۴۲

موضوع مورد بحث من این است که «وقف‌نامه‌ها چه اهمیتی برای تاریخ ما دارد؟». البته جنبۀ اقتصادی، حقوقی، معماری، هنری و سیاحتی موقوفات اموری است که در جای دیگری باید به آنها پرداخت. آنچه از نظر تاریخی در اساس وقف نهفته است به انگیزۀ واقفان برمی گردد. زیرا در طول زمان کسانی که مالی را وقف کرده اند، بیشتر دو نکته مورد نظرشان بوده است یعنی انگیزۀ واقفان دو چیز می تواند باشد؛ یکی توجه به وضع اجتماعی و احتیاجات عمومی در زمان های مختلف، و دیگری طلب مغفرت و دعای خیر برای خود. به هر حال آنچه بود نتیجه اش برای مردم بود.

سخنان استاد ایرج افشار در چهارمین نشست علمی، پژوهشی وقف

موضوع مورد بحث من این است که «وقف‌نامه‌ها چه اهمیتی برای تاریخ ما دارد؟». البته جنبۀ اقتصادی، حقوقی، معماری، هنری و سیاحتی موقوفات اموری است که در جای دیگری باید به آنها پرداخت. آنچه از نظر تاریخی در اساس وقف نهفته است به انگیزۀ واقفان برمی گردد. زیرا در طول زمان کسانی که مالی را وقف کرده اند، بیشتر دو نکته مورد نظرشان بوده است یعنی انگیزۀ واقفان دو چیز می تواند باشد؛ یکی توجه به وضع اجتماعی و احتیاجات عمومی در زمان های مختلف، و دیگری طلب مغفرت و دعای خیر برای خود. به هر حال آنچه بود نتیجه اش برای مردم بود.

امروزه ما دد دوره ای هستیم که تشکیلات اداری و دیوانی مملکت آن قدر وسعت دارد که هر کاری ضروری را یکی از دستگاه های دولتی انجام می دهد. ولی در دنیای قدیم احتیاجات عمومی سراسر به دست دولتها انجام نمی شد بلکه بسیاری از این امور به وسیلۀ نهاد وقف انجام می گرفت. در این زمینه اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم می بینیم کسانی مثل غازان خان، امرای کاکویی یزد، خاندان قراختائیان کرمان، علما و بزرگان و رجالی مثل رشیدالدین فضل الله، خاندان نظامی (سادات رکنی یزد) موقوفات مهمی را درزمان خودشان به یادگار گذاشتند....

میراث جاویدان تابستان 1384 شماره 50

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی