ترس ايدئولوژيك در برابر ترس از خشونت / سعادت پیرانی

1393/9/15 ۱۳:۰۴

متعصب هاى داعشى از اين مى ترسند كه كشته شدن به دست يك زن، آن ها را از هفتاد و دو حورالعين بهشتى محروم سازد. اين در حالى است كه امامان جماعت گروه هاى تندرو از شعارهايى چون هفتاد و دو حورالعين بهشتى به عنوان ابزارهايى براى عضوگيرى استفاده مى كنند. از سوى ديگر دفاع يگان نظامى متشكل از هفت هزار زن كرد، بازدارنده اصلى ورود داعش به شهر كوبانى سوريه است. هر چند پيش از اين هم زنان جزو نيروهاى پيشمرگ در اقليم كردستان بوده و در مناطق كردنشين سوريه هم واحدهاى نظامى ويژه زنان تشكيل شده است، اما در حال حاضر زنان بيشترى براى حضور در جبهه ها داوطلب شده اند. اين در حالى است كه اگر يكى از اين زنان به دست داعش اسير شود به شكل وحشيانه اى شكنجه و كشته مى شود، به همين دليل اغلب زنان كرد تا آخرين نفس و آخرين تيرى كه در تركش دارند مقاومت مى كنند تا مبادا اسير داعش شوند.

دبا: عصر روز سه شنبه  11 / 9 / 1393  به پاس مقاومت زنان کرد در برابر سلفیان تندرو، یک نشست تخصصی با عنوان « ظرفیت های اجتماعی زنان در تاریخ و فرهنگ ایران » در مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

آنچه در زیر می خوانید متن سخنان خانم سعادت پیرانی، کارشناس ارشد مطالعات زنان است:

متعصب هاى داعشى از اين مى ترسند كه كشته شدن به دست يك زن، آن ها را از هفتاد و دو حورالعين بهشتى محروم سازد. اين در حالى است كه امامان جماعت گروه هاى تندرو از شعارهايى چون هفتاد و دو حورالعين بهشتى به عنوان ابزارهايى براى عضوگيرى استفاده مى كنند. از سوى ديگر دفاع يگان نظامى متشكل از هفت هزار زن كرد، بازدارنده اصلى ورود داعش به شهر كوبانى سوريه است. هر چند پيش از اين هم زنان جزو نيروهاى پيشمرگ در اقليم كردستان بوده و در مناطق كردنشين سوريه هم واحدهاى نظامى ويژه زنان تشكيل شده است، اما در حال حاضر زنان بيشترى براى حضور در جبهه ها داوطلب شده اند. اين در حالى است كه اگر يكى از اين زنان به دست داعش اسير شود به شكل وحشيانه اى شكنجه و كشته مى شود، به همين دليل اغلب زنان كرد تا آخرين نفس و آخرين تيرى كه در تركش دارند مقاومت مى كنند تا مبادا اسير داعش شوند. آن ها آخرين گلوله ها را در سلاح هاى خود نگه مى دارند تا در صورتى كه داعش وارد شهر شود مانند جيلان اوزآل، دختر مبارز ١٩ ساله كرد، با آخرين گلوله مانع اسير شدن خود به دست داعش شوند و بدین ترتیب مرگ شجاعانه را براسارت ترجیح می دهند.

نكته قابل توجه در اين وضعيت، تقابل اين دو ترس است؛ يكى ترس داعش از كشته شدن به دست زنان و ديگرى ترس زنان از اسير شدن توسط داعش.

بسيارى از نظريه پردازانى چون؛ جان برودس واتسون و پل اكمن، ترس را يكى از چند احساس بنيادين و فطرى دانسته اند و تأكيد دارند كه ترس از ساز و كارهاى بقاست و معمولا در پاسخ به يك محرك منفى خاص ايجاد مى شود. پل فولكيه فيلسوف و متفكر فرانسوى، منشأ ترس را دو عامل ناآگاهى و ناتوانى (روحى) مى داند و تأكيد مى كند كه شايد مهم ترين عامل ترس بشر همان ناآگاهى است.

نيل اسملسر در مورد جنبش هاى اجتماعى بيان مى كند، كه جنبش ها يا مبتنى بر هنجارها هستند و يا مبتنى بر ارزش ها. بر همين اساس جنبش هاى بنيادگراى دينى از جنس جنبش هايى هستند كه در آن ها ارزش ها (به ويژه ارزش هاى دينى) هسته اصلى جنبش را تشكيل مى دهند و اين ارزش ها كه به شكل ايدئولوژى ابزارى بروز پيدا مى كنند صرفا جهت جنبش را نشان نمى دهند بلكه فلسفه وجودى جنبش را معنا مى بخشند. تقريبا همه اين جنبش هاى بنيادگرا در دوره زمانى خاص و در مكانى مشخص بروز پيدا مى كنند و هر كدام از آن ها به سلسله وقايع تاريخى ماقبل خود وابسته اند. فلسفه وجودى اين جنبش ها متكى بر تفسير خاصى از متون دينى است كه به شكل ايدئولوژى بروز مى يابد اما بقاى آن ها كاملا توجيه سياسى دارد. شايد بتوان عناصر ايدئولوژيك اين گروه هاى تندرو را در اين پنج محور خلاصه كرد: تكفير ديگران، عدم پذيرش هنجارها و نظم سياسى جهانى، عدم پذيرش قواعد جهاد (جهاد تدافعى، كه بيشتر عالمان دينى بر اساس منع خشونت و عدم كشتار غيرنظاميان جايز شمرده اند)، جايز دانستن خودكشى و عمليات انتحارى، جايز شمردن تروريسم براى برقرارى جامعه عارى از فساد (بر مبناى تعريف خاص آن ها از شريعت و جامعه اسلامى).

با توجه به توضيحات داده شده عناصر اين ايدئولوژى بيشتر سياسى هستند تا دينى و هر نوع بنيادگرايى دينى در واقع نوعى جنبش سياسى، اجتماعى است كه به زعم خود سعى در فساد زدايى و تغيير نظم اجتماعى دارد و چون از ديدگاه بنيادگرايانى مانند داعش، زنان در صورت تخلف از قوانين و برداشت هاى دينى آن ها، اساسا منبع و نمود جامعه فاسد هستند؛ يكى از موارد هدف در مبارزه مسلحانه به شمار خواهند رفت. همچنين به دليل ساختار اقتدارگرا و خشونت طلب اين گروه ها، زنان در دايره قدرت جايى جايى نخواهند داشت و به همين دليل كشته شدن به دست يك زن موجب اختلال در اقتدار پيش ساخته آن ها و در اصل منجر به فقدان اقتدار خواهد شد. با توجه به اين تعاريف و توصيفات، شايد بتوان به صراحت ريشه ترس داعشى ها از كشته شدن به دست زنان را يك ترس ايدئولوژيك و برگرفته از عدم شناخت صحيح آن ها از دين دانست، چرا كه رهبران اين گروه هاى تندرو با تفسيرهاى منحصر به فرد خود از متون دينى، برگزيده اى از دين را انتخاب مى كنند و به نام خدا مى جنگند. و شايد باز هم بتوان بر اساس نظريه فولكيه، منشأ اين ترس را همان ناآگاهى دانست. اين در حالى است كه ترس زنان كرد از اسارت به دست داعشى ها بر اساس واقعيت هاى شكل گرفته در اين وضعيت جنگى به وجود آمده است. خشونت جنسيتى و جنسى مانند؛ وضع قوانين غير انسانى در مورد زنان، به فروش رساندن آن ها، شكنجه، قربانى تجارت انسان شدن، بردگى و تجاوز جنسى، ازدواج اجبارى، باردارى اجبارى، مورد هدف سلاح قرار گرفتن، شاهد مرگ عزيزان بودن و يا ديدن خشونت ورزى با خويشان از جمله ريشه هاى ترس زنان از اين گروه هاى تندرو است. شايد به همين دليل است كه زنان كرد ترجيح مى دهند با شليك آخرين گلوله به خود، مانع اسير شدن به دست داعشى ها شوند

هر چند زنان در اين كارزار جنگى ثابت كردند كه صرفا قربانى جنگ مسلحانه نيستند، بلكه به عنوان كنشگرى فعال، دست به انتخاب مى زنند و در واكنش به وضعيت نامطلوب ايجاد شده به طور جمعى در مبارزه با خشونت، نابرابرى و اشغال متشكل مى شوند و تا پاى جان مقاومت مى كنند ، اما اين وضعيت، خود زنگ خطرى است براى دوست داران صلح، آزادى، برابرى و عدالت، كه جامعه انسانى بيشتر از گذشته نيازمند كنشگرى فعال، هماهنگ و هدفمند است.