1399/10/30 ۰۹:۵۴
مراسم بزرگداشت مجازی حسین خدیوجم ادیب، نسخه پژوه و مترجم از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد. در این مراسم، حسن بلخاری رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، توفیق سبحانی عضو شورای علمی انجمن، مهدی ماحوزی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، احمد تمیم داری عضو هیات علمی گروه ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی و جهانگیر الماسی مدرس سینما و تئاتر و از شاگردان مرحوم خدیوجم سخنرانی كردند.
صدرا صدوقی: مراسم بزرگداشت مجازی حسین خدیوجم ادیب، نسخه پژوه و مترجم از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد. در این مراسم، حسن بلخاری رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، توفیق سبحانی عضو شورای علمی انجمن، مهدی ماحوزی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، احمد تمیم داری عضو هیات علمی گروه ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی و جهانگیر الماسی مدرس سینما و تئاتر و از شاگردان مرحوم خدیوجم سخنرانی كردند. مهم‌ترین بخش‌های سخنان استادان حاضر در این نشست را می‌خوانید.
مترجم پركار
حسن بلخاری: نام مرحوم حسین خدیوجم- از مصححان، مولفان و مترجمان برجسته ایران معاصر-پیوندی با نام یكی از بزرگ‌ترین متفكران و اندیشمندان جهان اسلام دارد: «امام محمد غزالی» پیوندی كه با تصحیح و ترجمه چهار اثر برجسته غزالی؛ یعنی احیاء علوم‌الدین (مشهور به احیاءالعلوم) كیمیای سعادت، جواهر‌القرآن و كتاب وجد و سماع او ظهور و نهایت با آرمیدن پیكر مرحوم خدیوجم در بقعه منسوب به امام محمد غزالی در طوس، پایان یافته است. خدیوجم به تصریح و تاكیدش در مقدمه بر احیاءالعلوم، ربعی از تمامی حیات خود- یعنی نزدیك به ۱۵ سال- را به تصحیح و تنقیحی درخور و شایسته از بزرگ‌ترین اثرِ امام محمد اختصاص داده و به عبارت دقیق‌تر یكی از منابع بی‌نظیر جهان اسلام را شسته و پاكیزه در اختیار علاقه‌مندان به فرهنگ اسلامی قرار داده است. بدون تردید یكی از پژوهشگران برجسته معاصر كه شخصیتی چون غزالی را به ما شناساند، دكتر سیدحسین خدیوجم است. حیات این اندیشمند برجسته ایرانی كه از یك‌سو حاوی ترجمه‌هایی بسیار گرانقدر و دیگر، تصحیحات و تالیفاتی ارجمند بود غنیمتی بزرگ برای پژوهشگران عرصه حكمت و اندیشه اسلامی ایرانی محسوب می‌شود. از برجسته‌ترین ترجمه‌های او می‌توان به عقاید فلسفی ابوالعلاء تالیف عمر فروخ، مع ابی العلا فی سجنه و الایام اثر طه حسین، انباط المیاه الخفیه از كرجی و تصحیح متون كهن به‌ویژه آثار امام محمد غزالی است.
خدیوجم و ترجمه كتاب طه حسین
توفیق سبحانی: خدیوجم اهل مطالعه و به‌گزین بود. ایشان «احیاءالعلوم» را تصحیح كرد و اضافاتی به آن افزود و این كار بزرگی بود. مرحوم خدیوجم كتابی را از طه حسین ترجمه كرده كه «الأیام» نام داشت و شرح زندگی خود طه حسین بود. وی آن را به «آن روزها» ترجمه كرد. «آن روزها» یعنی یكسری روزهای مشخص و حروف «الف و لام» كه در عربی حرف تعریف هستند در این ترجمه رعایت شده است. زنده‌یاد خدیوجم درباره طه حسین می‌گوید: «او- طه حسین- آثار خود را با دست نمی‌نویسد- بلكه به شیوه سخنوران مایه‌ور و افسانه‌سرایان گرم‌دهان مطالبش را املا و تحریر می‌كند. بنابراین می‌توان گفت: او برای مردم كتاب نمی‌نویسد، بلكه با آنان سخن می‌گوید، سخنی كه تاثیرش تا روزگاری دراز در جان و دل شنونده بر جای می‌ماند. با آنكه پیرایه سخنش بسیار است و از تكرار بعضی عبارت‌ها باكی ندارد، اما خواننده یا شنونده هرگز از سخن او ملول نمی‌شود. شاید زیبایی نثر او به آن خاطر است كه وی مطالبش را شفاهی بیان می‌كند. »
سختكوش و زنده‌دل
مهدی ماحوزی: سعی مشكور حسین خدیو جم، در تصحیح دقیق و ظریف دو اثر برجسته امام محمد غزالی، یعنی «احیاءالعلوم» و «كیمیای سعادت» قابل تقدیر است. این یار سختكوش و زنده‌دل، در تصحیح این آثار بیش از 10 سال جهاد كرد و آن را با چهار نسخه اصیل به دقت برسنجید و با نگاهی عمیق به نسخه «كیمیای سعادت»، تصحیح استاد احمد آرام و مطالبه ملاحظات استاد جلال‌الدین همایی در نقد «احیاءالعلوم»، تصمیم گرفت به توصیه استاد احمد آرام، خود تصحیح نهایی «كیمیای سعادت» را برعهده گیرد.خدیوجم بسی سختكوش بود و آسان‌گرایی را برنمی‌تافت. كارهای اصیل و ریشه‌دار را، هر چند دشوار، بر كارهای نه چندان ماندگار ترجیح می‌داد. سماجت او در به سامان بردن كارهای اساسی آنچنان بود كه به گفته حبیب یغمایی، «خدیوی و جم‌نشانی با آن همه پرسشگری جمع نمی‌شود.» نقش عمده خدیوجم، غزالی‌پژوهی اوست. غزالی در دوران دوم عمرش جویای حقیقت شد. در همین انقلاب و تحول روحی، پنج جلد كتاب «احیاءالعلوم» به زبان عربی و «كیمیای سعادت» به زبان فارسی نوشت.
تسلط فراوان بر زبان عربی جدید
احمد تمیم‌داری: مرحوم خدیوجم شخصیت برجسته‌ای بود كه یكی از كارهای بزرگ‌شان یادگیری زبان و ادبیات عربی و به‌ویژه عربی جدید است؛ یعنی هم در ترجمه، هم در مكالمه و هم در آموزش به این زبان توجه داشتند. كسانی كه در ادبیات فارسی تحصیل می‌كنند اگر به زبان عربی نپردازند، كار ناقصی انجام داده‌اند چون زبان‌ها همه با هم ارتباط دارند و عربی، حتی قبل از اسلام هم با زبان ما ارتباط داشته است. درباره این شخصیت بزرگ چند نكته مهم است: یكی مقاله‌های بسیار خوبی كه ایشان نوشته‌اند، دیگری ترجمه‌ها و تالیفات خوب همچنین روش تصحیح متون ایشان، بسیار شاخص است.
شخصیت تاثیرگذار
جهانگیر الماسی: گاهی ذكر و یادكرد از اكابر معرفتی ایرانی سخت به نظر می‌آید، زیرا این شخصیت‌ها آنچنان تاثیرگذار و مهمند كه باید با دقت بالایی درباره آنها صحبت كرد. در این راستا سخن گفتن درباره شخصیتی چون مرحوم حسین خدیوجم نیز دشوار می‌نماید. من با آن مرحوم از سال‌های پیش و بعد از انقلاب آشنا بودم. این استاد فقید به دلیل مسوولیت‌هایی كه در داخل و خارج از ایران داشتند، گنجینه‌ای از متون و نسخ خطی را در ایران فراهم آورند. آن مرحوم در كتابخانه‌های مختلف جهان حضور داشت و نسخ خطی و متون مختلف عربی و فارسی را مورد مطالعه قرار می‌داد و البته در طول حیات علمی خود آثار مهمی را از زبان عربی به فارسی ترجمه كرد.
منبع: روزنامه اعتماد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید