نظریه ای درباره امیرکبیر / ایرج وامقی

1399/10/20 ۰۹:۳۶

درمیان صدراعظم های دوران حکومت قاجاریان، درباره سه تن گفته اند که اگر شرایط و اوضاع و احوال زمانه مناسب بود و هر یک از آنها توفیق می یافت که به کار خود ادامه دهد، تاریخ ایران مسیر دیگری می یافت و به راه دیگری می رفت که خیر و سعادت ملت ایران در آن بود و بهر حال ایران، این که اکنون هست نمی بود و چیز دیگری بود و این سه تن به ترتیب عبارتند از : میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی، میرزا تقی خان امیرکبیر و امین الدوله.

درمیان صدراعظم های دوران حکومت قاجاریان، درباره سه تن گفته اند که اگر شرایط و اوضاع و احوال زمانه مناسب بود و هر یک از آنها توفیق می یافت که به کار خود ادامه دهد، تاریخ ایران مسیر دیگری می یافت و به راه دیگری می رفت که خیر و سعادت ملت ایران در آن بود و بهر حال ایران، این که اکنون هست نمی بود و چیز دیگری بود و این سه تن به ترتیب عبارتند از : میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی، میرزا تقی خان امیرکبیر و امین الدوله.

قائم مقام، بزرگوار مردی که ایران، هنوز چنانکه باید قدر و اهمیت او را نشناخته، به دست محمدشاه کشته شد. میرزا تقی خان، فرزند روحانی و دست پروردۀ قائم مقام به دست فرزند خلف محمدشاه، یعنی ناصرالدین شاه به قتل رسید و سومی، امین الدوله، توسط پسر ناصرالدین شاه، یعنی مظفرالدین شاه از صدارت خلع و از ایران تبعید شد.

اما در میان این سه، این امیرکبیر است که دربارۀ او بسیار گفته و نوشته اند و کتابها پرداخته اند که ما در اینجا بدون اینکه قصد داشته باشیم ارزش کار دیگران را ندیده بگیریم باید بگوییم کتاب پر ارج فریدون آدمیت حق آن بزرگوار را به کمال ادا کرده و به شیوه ای علمی زندگی و اعمال امیر را در ترازوی نقد و سنجش نهاده و جز برای پیدا شدن اسناد تازه، جای خالی دیگری نگذاشته و ما نیز در این نوشتار مختصر از آن کتاب مستطاب بهره ها برده ایم و این چنر سطر را به عنوان سپاس از نویسندۀ دانشمند آن و قدردانی از زحمات فراوان ایشان در جمع آوری مدارک دست اول و ارزنده در اینجا آوردیم.....

آینده سال دوازدهم بهمن و اسفند 1365 شماره 11 و 12

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی