سخنی با اولیای فرهنگستان زبان و ادب فارسی

1399/9/23 ۱۰:۵۱

میلاد عظیمی درحالی نسبت دادن برخی چیزها به فرهنگستان زبان و ادب فارسی را ناروا می‌داند که می‌گوید: فرهنگستان باید این فضای سیاست‌زده را تغییر بدهد. این به سود زبان و ادبیات فارسی است. این یک ضرورت ملّی است.

این پژوهشگر و مدرس دانشگاه در یادداشتی با عنوان «سخنی با اولیای فرهنگستان زبان و ادب فارسی» به پویشی پرداخته که برای عمومی کردن دسترسی به پیکره زبانی فرهنگستان شکل گرفته است.

او در این یادداشت که پس از انتشار لایحه بودجه ۱۴۰۰ و حاشیه‌های به‌وجودآمده در خصوص بودجه حدودا ۱۱میلیارد تومانی واژه‌گزینی فرهنگستان منتشر کرده نوشته است: «هر سال فصل بودجه که می‌شود بازار انتقاد از نهادهای فرهنگی که از بیت‌المال بودجه می‌گیرند، گرم می‌شود. معمولا هم خشک‌وتر به یک آتش سوخته می‌شوند. و همواره نام فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در زمره نهادهایی آورده می‌شود که مفت ارزان‌اند و سرمایه کشور را به باد می‌دهند و سودی برای کشور ندارند. و این نسبت به فرهنگستان زبان و ادب فارسی نارواست.

فرهنگستان زبان و ادب فارسی نهادی ملی است. دانشمندان برجسته عضوش هستند و پژوهشگران زبده و شریف با آن همکاری می‌کنند. دستاورد علمی فرهنگستان  قابل قبول است. البته عملکرد فرهنگستان حتما کاستی‌هایی هم دارد که باید نقد و اصلاح و تکمیل شود.

اما چرا با فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم مثل فلان موسسه «فرهنگی و علمی» مفت‌ارزان و بی‌ربط برخورد می‌شود؟

بخش مهمی از دلیل یا علت برمی‌گردد به سیاست. فرهنگستان نهادی دولتی است و برای عده‌ای از دوستان همین نکته کفایت می‌کند که مطرود و مردود ازل و ابد باشد. دیگر اینکه در امتداد همین نگاه سیاسی و سیاست‌زده، نهاد فرهنگستان فروکاسته می‌شود به مرام و منش سیاسی رئیس فرهنگستان. درحالی‌که این غیرمنصفانه و نادرست است. هر چیز به جای خویش نیکوست و کارنامه فرهنگستان را باید با معیارهای علمی سنجید نه موازین سیاسی.

دیگر اینکه فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان نهادی که پشتیبان زبان فارسی است، مورد بغض و نفرت دشمنان زبان فارسی و وحدت ملی ایران است.

همچنین وضع لغاتی که به فرهنگستان نسبت داده می‌شود - و این مقوله خود بحثی درازدامن است - هم محملی شده برای طنازی و البته نقد نامنصفانه. فضای عمومی کشور هم طوری است که برای بخش قابل توجهی از توده مردم، تخریب فرهنگستان پذیرفتنی بل مطلوب و تشفی‌بخش است.

تردیدی نیست فرهنگستان زبان و ادب فارسی باید این فضای سیاست‌زده و مضر و مخرّب را تغییر بدهد. این به سود زبان و ادبیات فارسی است. این یک ضرورت ملّی است.

چندی پیش «پویشی» به راه افتاد برای عمومی کردن دسترسی به پیکره زبانی فرهنگستان. متن سنجیده و محترمانه و متینی منتشر شد. (این متن را در اینجا بخوانید) جان کلام این متن این است که چون پیکره به هزینه عمومی و بیت‌المال تهیه شده سزاوار و ضروری است که در دسترس همگان قرار بگیرد. این تبعیض و بی‌عدالتی است که برخی پژوهشگران به این امکان دسترسی داشته باشند و در عمر و وقت صرفه‌جویی کنند و دقت و عمق تحقیقات خود را بیشتر کنند و بخش بزرگی از محققان و دانشجویان به این امکان یا موهبت دسترسی نداشته باشند.

این سخن صحیح و مشروع است. برخی از دانشمندان خوشنام‌ عضو فرهنگستان هم این نامه را امضا کرده‌اند. به همراه تعداد زیادی از دانشجویان و محققان و مدرسان دانشگاه.

اولیای محترم فرهنگستان می‌دانند همین کسانی که این نامه را امضا کرده‌اند علی‌القاعده باید در این فضای سیاست‌زده و دشمن‌خو حامی فرهنگستان و مبلغ آثار علمی آن باشند. چون اینان قدر خدمات علمی فرهنگستان را می‌شناسند. شایسته است فرهنگستان این «پویش» را یک فرصت تلقی کند و از آن برای تقویت و تحکیم جایگاه علمی و شأن فرهنگی خود بهره ببرد.

امیدوارم فرهنگستان زبان و ادب فارسی خواسته مشروع و صحیح این «پویش» را بپذیرد و احساس تبعیض و سرخوردگی را به دوستان خود القا نکند. مبادا که فرهنگستان  با ردّ این درخواست مشروع و بحق دوستان خود را بیازارد که به قول شیخ اجل آزردن دوستان جهل است.

«یک‌دم نگاه کن که چه بر باد می‌دهی/ چندین هزار امید بنی‌آدم است این»»

منبع: ایسنا