محمدعلی اسلامی ندوشن: شعر درد دل تاریخی مردمان ایران زمین است

1393/9/9 ۱۱:۱۲

محمدعلی اسلامی ندوشن شاعر، منتقد، مترجم و پژوهشگر برجستهٔ ایرانی در نشست هفتگی کانون ادبی فرهنگسرای نیاوران حضور یافت. به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای نیاوران در این نشست صمیمی که سید عباس سجادی مدیر عامل بنیاد آفرینش های هنری نیاوران ، محمد سلمانی رئیس کانون ادبی نیاوران، شاعران و جمعی از علاقه مندان به ادبیات حضور داشتند استاد اسلامی ندوشن پیرامون مقاله " جهان به کدامین سو می رود " سخنرانی کرد.

محمدعلی اسلامی ندوشن شاعر، منتقد، مترجم و پژوهشگر برجستهٔ ایرانی در نشست هفتگی کانون ادبی فرهنگسرای نیاوران حضور یافت.

به نقل از  روابط عمومی فرهنگسرای نیاوران در این نشست صمیمی که سید عباس سجادی مدیر عامل بنیاد آفرینش های هنری نیاوران ، محمد سلمانی رئیس کانون ادبی نیاوران، شاعران و جمعی از علاقه مندان به ادبیات حضور داشتند استاد اسلامی ندوشن پیرامون مقاله " جهان به کدامین سو می رود " سخنرانی کرد.

در ابتدای این نشست سید عباس سجادی در سخنانی با عرض خوش آمد گویی به استاد ندوشن گفت: نسل های مختلف افتخار این را داشتند که از آثار ارزشمند ایشان در زمینه های مختلف بهره ببرند. تفاوت اساسی بسیاری از شخصیت های فرهنگی و هنری در عصر امروز و دیروز را می توان در چند وجهی بودن شخصیت این بزرگواران جست و جو کرد. در گذشته خیلی از شخصیت ها به واسطه چند وجهی و چند بعدی بودن با پیشوندی چون حکیم و خواجه و یا لقب هایی دیگر نامیده می شدند. متاسفانه چه در این روزها و چه در دهه های گذشته مجامع علمی و دانشگاهی آنگونه که باید در تربیت استعداد ها ظرفیت ویژه ای را ارائه نکرده اند و شخصیت ها،خطی و گلخانه ای، هر چند از القابی چون استاد و دکتر بهره میگیرند رشد کرده اند.

او استاد ندوشن را از شخصیت های برجسته دنیای فرهنگ و ادبیات دانست و افزود: استاد محمد علی اسلامی ندوشن با اینکه رشته تحصیلیشان شاید به ظاهر هیچ ارتباطی با حوزه های تاریخ و ادبیات نداشته ، به واسطه استعداد فراوان و تلاش و پشتکار خوبی که همراه استعدادشان کردند امروزه یکی ازچهرهای مهم و تاثیر گذار در این حوزه ها قلمداد می شوند.

الیفات ایشان که بالغ بر 60 جلد می شود و تعداد مقالات سه رقمی ایشان نشان دهنده این است که این مرد بزرگوار لحظه ای را نیاسوده اند. مرور کوتاهی بر آثار استاد موید سخنان بنده است. در حوزه شعر نو "کتاب گناه و چشمه " و یا در داستان نویسی "افسانه و افسون" و یا داستان نویسی کوتاه "پنجره های بسته" و یا در قالب نمایش" ابر زمانه و ابر زلف" و یا آثار متعدد دیگر مثل سفرنامه های ایشان چون کار نامه سفر چین را وقتی مطالعه می کنید به نوعی می توانید شخصیت چند وجهی استاد را ببینید.

پس از مدیرعامل بنیاد آفرینش های هنری نیاوران ، استاد ندوشن میهمان ویژه نشست سه شنبه های شعر، در سخنانی ضمن ابراز خوشحالی از حضور خود در جمع ادبا، شاعران و فرهیختگان در ارتباط با مقاله " جهان به کدامین سو می رود" گفت:دنیا به کدامین سو می رود یکی از حیاتی ترین و مبهم ترین عنوان هایی که تاکنون به ذهن بشر آمده چرا که ما در دورانی فوق العاده استثنائی و حساس قرار داریم. دورانی مثل برخورد دو موج که ایجاد تلاطم می کند. ایران و جهان وارد مرحله برخورد سنت و صنعت شده اند. دورانی که بشر سنت چند هزار ساله را پشت سر می گذارد و نه تنها ایران که جهان در آستانه یک دوران بسیار تازه ای قرار گرفته و درست نمی داند که چه باید بکند به همین علت می بینید چقدر دنیا متشنج شده است. چرا دنیا در یک تشنج مداوم به سر می برد و آیا دنیا به این صورت ختم خواهد شد؟ این اتفاقاتی که در دنیا می افتد و این رویدادها نشانه عجز بشر در اداره خودش است بشری که تا به حال زندگی کرده ، امروزه به این سوال رسیده که چه باید بکند تا به آرامش برسد چه در کشور های صنعتی و چه در کشور های سنتی.

این نویسنده صاحب نام ایرانی در ادامه صحبت هایش ادامه داد:انسان بطور کلی با سه عنصر سرکار دارد با خودش ، طبیعت و اجتماع. در دوران ما متاسفانه در طبیعت دست کاری های زیادی می شود مثل گرم شدن زمین و یا کثیف شدن زمین . بشر نه تنها با اجتماع ناسالم که آن هم ناشی از حکومت ناسالم است سر کار دارد که با کژتابی های طبیعت نیز مشکل دارد . طبیعت قابل مهار نیست و این تقصیر طبیعت نیست . انسان در معرض این خطر است که بشر یک آینده مبهم پیش رو دارد و نمی داند چه می خواهد بکند و متاسفانه تعادل جهان دارد به هم می خورد. در زمینه های مختلفت این بی تعادلی برقرار است مثلا در مسئله اقتصاد و ثروت های هنگفت باد آورده که در دست عده ای قرار دارد .

وی با ذکر این نکته که بشر خودش مسئول نیک و بدش است و قرائت شعر ؛

"این چه شوری است که در دور قمر میبینم/ همه آفاق پر از فتنه و شر می بینم

دختران را همه جنگ است و جدل با مادر / پسران را همه بد خواه پدر می بینم"

در ادمه صحبت هایش اظهار داشت:یک علت بنیادی دیگری که بشر را به این روز رسانده این است که بشر بیش از حد به راه حل های مادی گری روی آورده ، یعنی تکیه اش بر ابزار و ماده شده است. در گذشته ، روزگاری معنویت بر انسان حاکم بود که با آن خودش را تسکین می داد. در واقع یک عقیده ای داشت که خودش آن را قبول داشت و با آن معنویت زندگی می کرد و به آینده خوش بین بود. مردم می گفتند اگر در این دنیا حالشان خوب نیست در آن دنیا زندگی خوبی خواهند داشت اما امروزه این مسایل مطرح نیست و مذهب کنار گذاشته شده است. ابزار سالاری در دنیا رایج شده است و به تقلای این ابزار سالاری سرعت به وجود آمده است. طبیعت بشر هیچ وقت تحمل این سرعت بالا را ندارد چیزی که با درون و سرشت انسان مخالفت داشته باشد آثار بدی را به همراه دارد .

ندوشن در ادامه پیرامون ارتباط جامعه ایران با ادبیات گفت:ایران کشوری شعر پرور است و این مقوله خیلی قابل بحث است که چرا اینطور شد. در قرون 2000 ساله اخیر ایرانی ها حرف های بسیاری داشتند و درد دل های فراوانی که وارد شعر کردند. در واقع شعر درد دل تاریخی مردمان ایران زمین است . به طور مثال دوره دوره سامانی شعر های فراوانی می گفتند مثلا رودکی که اشعار زیادی گفته که بخشی از آن در طی حوادث از بین رفته و تمام شعر های دوره سامانی در یک کتاب 150 صفحه ای می گنجد. اما می توانیم بپرسیم بعد از آن دوره و هرچه به جلو می آییم در دوره های مختلف چرا اینطور شده است و ایرانی ها به شعر گرایش پیدا کردند. در واقع یکی از عواملی که موجبات تسلای خاطر ایرانی ها در این مقاطع می شد، شعر بود. چون ایران کشور پر حادثه ای بوده است.

این نویسنده صاحب نام ایرانی در ادامه اظهار داشت: در جهان دو تیره فکری وجود دارد یکی تیره منطقی که حرکت میکند به سمت فلسفه و منطق و تیره اشراقی که به طرف شعر حرکت می کند. در واقع هر کشوری یک شاعر بزرگ دارد ولی در ایران ما چهار شاعر بزرگ داریم. فردوسی،سعدی، مولوی و حافظ که در کنار این ها نیز چندین شاعر شاخص و خوب دیگر داشته ایم. ایرانی درد دلی داشت و برای اینکه می خواست حرف بزند آمد و تمام استعداد خودش را در شعر گفتن خرج کرد و بنابراین باید در تاریخ به دنبال جواب بود و همینطور در جغرافیا باید جواب را پیدا کرد.

او در پایان گفت:ایران کشوری است که در معرض حوادث قرار داشت و در زمانی که آمریکا کشف نشده بود ایران در مرکز جهان قرار داشت و این مرکزیت باعث شد تا ایران معنویت و شاخصه بودن خودش را با شعر نگاه دارد. ما در دوره دگرگون شده نیاز به یک تعادل فکری داریم یعنی از عالم شعر گفتن بیاییم به عالم منطق روی بیاوریم تا معادله برقرار شود و مسایل را تابع اندیشه و استدلال ببینیم. ما شعر زده خواهیم شد چون به خوبی گذشتگان نمی توانیم شعر بگوییم. امروز نثر آمده و خیلی جا باز کرده و می بینیم که نیاز ادبی بشر با ابزار مدرنیته تقسیم شده است . ادبیات از حالت کلام به تصویر روی آورده و نیاز ادبی انسان را بیشتر به طرف تصویر سوق می دهد .

درپایان این نشست سپاس نامه ای از سوی سید عباس سجادی مدیر عامل بنیاد آفرینش های هنری نیاوران به استاد محمد علی اسلامی ندوشن اهدا شد.

گفتنی است نشست کانون ادبی نیاوران با شعر خوانی همراه با نقد ، سه شنبه های هر هفته ساعت 17 در فرهنگسرای نیاوران برگزار می شود و حضور عموم علاقه مندان به حوزه شعر و ادبیات در این برنامه آزاد است.

هنرآنلاین