1393/8/21 ۱۱:۴۶
بیست و یکم آبان سالروز درگذشت روح الله خالقی است؛ آهنگسازی برجسته که با ارایه آثار ارزشمند خویش توانست نقش مهمی را در حفظ و ارتقای جایگاه موسیقی ایران ایفا کند. او با خلق آهنگ زیبای «ای ایران» برای همیشه در خاطر مردمان این مرز و بوم جاودان شد.
روح الله خالقی در 1285 هجری خورشیدی در شهر ماهان استان کرمان دیده به جهان گشود، هنوز چند ماهی از تولد او نگذشته بود که به همراه خانواده راهی تهران شد، خانواده ی خالقی با موسیقی و هنر ارتباط داشته و پدر وی تار می نواخت.
وی پس از مدتی به همراه خانواده اش به شیراز رفت، در این شهر نزد «میرزا نصیر» فرصت شاگردی یافت و از محضر او در زمینه ی عروض و نقاشی بهره برد، موسیقی و آموزش ویولن را نزدیک به یک سال نزد میرزا نصیر آموخت.
روح الله خالقی، پس از سالها به مدرسه ی عالی موسیقی رفت و موسیقی و نواختن ویولن را زیر نظر علینقی وزیری آموزش دید. او موفق شد با گرفتن حکم تدریس موسیقی و حضور به عنوان نوازنده در چهار کنسرت به رهبری علینقی وزیری، نمره ی قبولی را دریافت کند.
این آهنگساز بزرگ، دیپلم خود را از مدرسه ی دارالفنون گرفت، لیسانس فلسفه و ادبیات را از دانشسرای عالی دریافت کرد.
وی در زمانی به فعالیت هنری و آهنگسازی می پرداخت که به جای موسیقی ایرانی، موسیقی غربی رونق داشت، در این دوره، روح الله خالقی به همراه استادش علینقی وزیری، تلاش های ارزشمندی را در جهت حفظ و ارتقای جایگاه موسیقی ایران انجام دادند.
روح الله خالقی در زمینه ی موسیقی کتاب های ارزشمندی مانند، سرگذشت موسیقی ایران، کتاب هماهنگی(ترجمه)، نظری به موسیقی، تار و سه تار و کتاب ویولن را از خود به یادگار گذاشته است.
وی به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و معاونت دفتر وزارتی این وزارتخانه را برعهده گرفت، به پیشنهاد علینقی وزیری معاون اداره موسیقی کشور و نیز معاون هنرستان عالی موسیقی شد. مدتی در وزارت کار و تبلیغات کار کرد و متصدی دبیرخانه هنرهای زیبا شد. در 1328 هجری خورشیدی هنرستان موسیقی ملی را بنیان نهاد و ریاست آن را عهده دار شد. در چارچوب برنامه های انجمن ایران و شوروی به این کشور سفر کرد و سفرهایی را به کشورهای رومانی، فرانسه و هندوستان انجام داد.
روح الله خالقی دوره ی درخشانی را در رادیو سپری کرد و هنگامی که رییس شورای موسیقی رادیو بود، برنامه های «ساز و سخن» و «یادی از هنرمندان درگذشته» را تهیه کرد و در 1338 هجری خورشیدی از اداره ی کل هنرهای زیبا بازنشسته شد.
این آهنگساز ایرانی، تصنیف ها، قطعات و سرودهای بسیاری را در کارنامه ی کاری خود دارد. شب هجران، یار رمیده، هستی عاشقان، لاله خونین، وعده ی وصال، شب جوانی، خاموش، پیمان شکن و... تنها بخش کوچکی از تصنیف های او محسوب می شود.
پند سعدی، دانش، شادی، هنر، امید، آذربایجان (شعر از رهی معیری)، اصفهان، ای ایران و نفت از دیگر آثار به یادماندنی خالقی است. سرود «ای ایران» از اثرهای مشهور او، در ذهن ایرانیان، جایگاه ویژه ای دارد. نخستین اجرای آن، در بیست و هفتم مهر 1323 هجری خورشیدی در تالار دبستان نظامی دانشکده افسری برگزار شد. سرود ای ایران به قدری اثر گذار بود که شنوندگان تکرار آن را خواستار شدند و سه بار تجدید شد. استقبال و تاثیر این سرود سبب شد وزیر فرهنگ وقت، هیات نوازندگان را به مرکز پخش صدا دعوت کند و صفحه ای از آن ضبط و همه روزه از رادیو تهران پخش شود.
سرانجام روح الله خالقی در بیست و یکم آبان 1344 هجری خورشیدی در 68 سالگی در سالزبورگ اتریش درگذشت. پیکر این آهنگساز بزرگ ایرانی در آرامگاه ظهیرالدوله تهران به خاک سپرده شد.
استاد علینقی وزیری پس از درگذشت روح الله خالقی، درباره ی او نوشت: «خالقی به تمام معنی یک انسان واقعی بود. مردی بود اندیشمند و واجد منطقی سالم و درست. از نظر اخلاقی هنرمندی بود نمونه. هرگز تحت تاثیر حرکات نفسانی قرار نگرفت. مردی بود صدیق، صریح، منصف و وطن پرست، مدیریت و حسن تشخیصش در مسایل اداری و سازمانی از خصایصی است که باید از آن به نیکی یاد کرد. هنرمندی متین و ارام و به ظاهر خونسرد بود. اما این خونسردی ظاهری در برابر ناملایمات ،آشفتگی و هیجانات تندی در باطن او ایجاد می کرد.»
سرگذشت موسیقی ایران
خبرگزاری ایرنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید