نخستین نشست هیئت امنای گنجینه پژوهشی ایرج افشار

1391/7/18 ۰۳:۳۰

نخستین جلسة هیئت امنای «گنجینه پژوهشی ایرج افشار» در محل مجموعه در مرکزدائرة المعارف بزرگ اسلامی و با حضور سید کاظم موسوی بجنوردی، کامران فانی، کاوه بیات، سید فرید قاسمی، سید علی آل داود، آرش افشار، بهرام افشار و عنایت الله مجیدی تشکیل گردید. هیئت امنا پس از بازدید از محل مجموعه و استماع گزارش کتابخانة مرکز از عملکرد سالیانة خود

نخستین جلسة هیئت امنای «گنجینه پژوهشی ایرج افشار» در محل مجموعه در مرکزدائرة المعارف بزرگ اسلامی و با حضور سید کاظم موسوی بجنوردی، کامران فانی، کاوه بیات، سید فرید قاسمی، سید علی آل داود، آرش افشار، بهرام افشار و عنایت الله مجیدی تشکیل گردید.
هیئت امنا پس از بازدید از محل مجموعه و استماع گزارش کتابخانة مرکز از عملکرد سالیانة خود، به بررسی چند موضوع مربوط با گنجینه پرداخت و این تصمیمات اتخاذ گردید:
1.تدوین و چاپ مقاله‌های چاپ شدة استاد ایرج افشار. پس از تکمیل فهرست مقاله‌ها، یک نسخه کپی از مقاله ها در قالب چند موضوع کلی فراهم خواهد شد. با توجه به حجم بالای مجموعه مقاله‌ها، از جانب هیئت امنا، فرد یا افرادی متناسب با موضوع، تعیین و پس از عقد قرارداد، یکی از مجلدات به او سپرده خواهد شد تا برای چاپ آماده کند. ضمناً برای درستی و انسجام و یک نواختی این کار پر حجم، چاپ مجموعه مقاله‌ها با نظارت هیئت امنای گنجینه خواهد بود.
2. چاپ و انعکاس آرم یا نوشتة « گنجینة پژوهشی ایرج افشار» بر صفحة شناسنامة کتابهایی که به نحوی انتشار آن با این گنجینه، ارتباط می‌یابد. مانند مقاله‌های روانشاد استاد افشار، فهرست مقالات فارسی در زمینة ایران شناسی و ....
3. تأکید بر « فهرست نویسی بقیة رساله‌ها، تیراژ آپارها، بروشورها،...» که شمار آن به سه هزار می‌رسد و انتشار این فهرست به صورت مستقل.
4. تدوین و آماده سازی و چاپ «یادداشتهای گاه شماری و فهرست تفصیلی منابع آن» تألیف مرحوم سید حسن تقی زاده که ضمن مجموعة استاد افشار به مرکز سپرده شده است. در همین جلسه، یکی از استادان علاقه مند و آگاه به موضوع، برای تدوین و تنظیم این یادداشت‌ها تعیین شد.
5. نصب آرم یا نوشتة « گنجینة پژوهشی ایرج افشار» بر در ورودی مجموعة اهدایی.
6. اختصاص جایزه ای با نام «جایزة ایرج افشار» از جانب فرزندانِ استاد و در موضوع کتابداری (این جایزه دارای ضوابط و آیین نامه جداگانه ای خواهد بود).
7. بحث دربارة طرح یکپارچه کردن دوازده مجلد فهرست مقالات فارسی در زمینة ایرانشناسی، برای سهولت کار مراجعه کنندگان به این فهرست. پیگیری موضوع و مذاکره با ناشر شش مجلد نخستین فهرست به عهدة یکی از اعضای هیئت امنا واگذار شد.
8. بحث دربارة چگونگی نگاهداری برخی اسناد و مواد گنجینه. مقرر شد شیوة نگهداری این گونه مواد فعلاً همانند برخی کتابخانه‌های معتبر کشور باشد.
9. برای پیشبرد کارهای مهم پیش رو مقرر گردید جلسات هیئت امنا بنا بر ضرورت تشکیل شود.

اینک گزارش عملکرد کتابخانة مرکز دربارة گنجینة پژوهشی ایرج افشار:

کتابخانة اختصاصی یا گنجینة پژوهشی استاد ایرج افشار، با موافقت فرزندان ایشان و به موجب دو یادداشت در سال1378ش به کتابخانة مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی سپرده شده است. برای آگاهی جامعه فرهنگی، متن واگذاری عیناً در شمارة 15 مجلة بخارا به چاپ رسیده است. مطابق نظر واگذارندگان،کتابخانه دارای هیئت امنایی است که بر عملکرد و پیشرفت کارهای آن نظارت دارد.
بخشی از کتابخانه در زمان حیات استاد افشار و به تدریج به مرکز انتقال یافت و بیشترین آن در سال 91- 1390 تحویل مرکز گردیده است.
از مجموع مواد مشروحه در متن واگذاری، آنچه تحویل و اجمالاً احصاء شده به شرح زیر است:
1. کتابها، رساله‌ها و مجله‌ها 20043 جلد.
( از این شمار 134 عنوان مجلة به زبانهای غربی، 465عنوان مجله به زبانهای فارسی و عربی در 933 مجلد، 220جلد نسخه‌های عکسی، 16 جلد پایان نامه‌ها، 18جلد کتاب چاپ سنگ، 19 جلد روزنامه، مابقی کتابها و رساله‌ها 18837مجلد می‌باشد).
2. عکس از اشخاص و بناهای تاریخی 4784 قطعه
3. نقشه‌های جغرافیایی ایران(غیر از هشت قطعه نقشة قدیمی خارجی که قاب شده و متعلق به فرزندان استاد و امانی است). دو بسته
4. نامه‌ها و اسناد 51 پوشه
5. یادداشتهای و فیش‌های سید حسن تقی زاده یک چمدان
6. یادداشتهای اللهیار صالح 25 جزوه دان
این گنجینه، اکنون در بخش مجموعه‌های اهدایی شمارة 1 مرکز به مساحت 220 متر مربع و یک سالن مطالعه و به صورت بسته نگاهداری و اداره می‌شود.
کارهایی که پس از انتقال مجموعه، از جانب کتابخانة مرکز برای بهره برداری از این گنجینة ارزشمند صورت گرفته اینهاست:
1. انتخاب و آماده سازی محل مجموعه، مطابق نظر استاد افشار و فرزندان ایشان.
2. فهرست نویسی کتابخانه بر اساس نظام طبقه بندی کنگره . این امر مطابق توصیة استاد افشار در متن واگذاری و برای یکسان شدن با نظام طبقه بندی کتابخانة مرکز، انجام شده است. توجه می‌دهم که امر فهرست نویسی کتابها، پس از جداسازی و تنظیم الفبایی کتابها و مجله‌ها از هم، ثبت و ممهورکردن و نصب نوار ایمنی در تک تک مواد مجموعه، صورت گرفته است. اینکه در فرصتی کوتاه بخش فهرست نویسی کتابخانه توانسته است این مهم را به پایان برساند، مایه خوشنودی است.
3. ورود اطلاعات کتابهای فهرست شده بر روی برنامة سیمرغ کتابخانه، برای متمایز ساختن منابع این مجموعه ازکتابخانة مرکزی مرکز،و دیگر مجموعه‌های اهدایی، با قید{مجموعة افشار}مشخص شده است.
4. تنظیم نشریات ادواری به صورت الفبایی و تهیة صورت موجودی آن برای ورود اطلاعات مربوطه بر روی برنامة سیمرغ کتابخانه.
5. تجلید بخشی از کتابهای عکسی و مجله‌های مجموعه.
6. سفارش و ساخت مجسمة برنزی از چهرة استاد افشار از جانب مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی برای نصب در محل ورودی مرکزکه اکنون مراحل نهایی ساخت خود را می‌گذراند.
دو اقدام دیگر مرتبط با این گنجینة پژوهشی در اینجا قابل ذکر است:
یکی، ادامة کار فهرست نویسی مقالات فارسی در زمینة مطالعات ایران شناسی است. بدین معنی که 6 مجلد از این فهرست مستقیما از جانب بنیادگذار آن استاد افشار تدوین و انتشار یافته بود.تدوین این فهرست از مجلد هفتم- البته زیر نظر ایشان- با مدیریت خانم ایران ناز کاشیان با همکاری جمعی از پژوهشگران این مرکز دنبال شده است. تاکنون 6 مجلد از این فهرست مربوط به مقاله‌های سالهای 1377 تا پایان شهریور 1391، در این مرکز گردآوری شده، سه مجلد آن انتشار یافته و سه مجلد دیگر زیر چاپ است. ضمنا برای سهولت مراجعه به این فهرست عظیم، طرحی در دست مطالعه است که کلیة مقالات گردآمده در این 12 مجلد، یکپارچه شود و همراه با CD در اختیار اهل تحقیق قرار گیرد.
دوم، گردآوری و کپی برداری از مقاله‌های چاپ شدة استاد افشار است؛ این موضوع با رعایت یکی از مواد متن واگذاری و با نظر هیئت امنا برای تدوین فهرست مقاله‌ها صورت می‌گیرد.
مدیریت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی معترف است که کارهای انجام گرفته برای حفظ و صیانت گنجینة پژوهشی استاد افشار در قبال لطف و توجهی که آن روانشاد و فرزندان گرامی ایشان به این مرکز مبذول داشته و می‌دارند، و برکاتی که به تأسی از این اقدام از جانب برخی خاندان‌ها نصیب این مرکز فرهنگی شده است، بسیار اندک و کمترین حقگزاری است که عجالتاً قابل اجرا بوده است.

12 مهرماه 1391