ایرانیات در دیوان شمس

1390/9/27 ۰۳:۳۰

اصغر دادبه نخستین سخنران روز دوم همایش از بلخ تا قونیه در مرکز دائره‎المعارف بزرگ اسلامی در حال برگزاری است

به گزارش روابط عمومی مرکز دائره‎المعارف بزرگ اسلامی، اصغر دادبه نخستین سخنران روز دوم این همایش، که هم‌اکنون در مرکز دائره‎المعارف بزرگ اسلامی در حال برگزاری است، سخنانش را با بررسی هویت ملی آغاز کرد. وی گفت هیچ تفاوتی میان فردوسی و مولوی از جهت ملی‌گرایی نیست فقط زبانشان متفاوت است. چکیده سخنان دادبه بدین شرح است:

ایرانیات عبارت است از هر آنچه به ایران مربوط است و از فرهنگ و تمدن ایران برآمده است. طرح و بررسی ایرانیات در هر دفتر و دیوان، از جمله دیوان غزلهای مولوی موسوم به غزلیات شمس همانا نشان دادن ایران‌گرایی صاحب دفتر و دیوانی است که در سرودها و نوشته‌های وی تأمل می‌شود و طرح و بررسی می‌گردد. ایرانیات، سازندۀ هویت ملی مردم ایران است. هویت ملی به مثلثی می‌ماند که چونان هر مثلث دارای سه ضلع است: 1) ضلع زبان و ادب ملی؛ 2) ضلع اسطوره و تاریخ ملی؛ و 3) ضلع حکمت و فلسفۀ ملی. دین را هم در این ضلع باید جستجو کرد که دین، عین حکمت است و از جمله معانی حکمت به لحاظ نظری معرفت به حق است و به لحاظ عملی انجام دادن احکام و تکالیف شرعی.

وی گفت: مهمترین و هویت‌سازترین اضلاع سه‌گانۀ هویت ملی، ضلع زبان و به تبع آن ادب ملی است و اگر این ضلع معنی نیابد و تحقق پیدا نکند دو ضلع دیگر معنی نخواهند یافت و کارساز نخواهند شد. مولوی مثنوی معنوی، غزلهای موسوم به غزلیات شمس را به زبان ملی خود که همانا زبان پارسی است و زبان مادری و فرهنگی او نیز هست سروده است. او این زبان را که خانۀ هویت ملی است شکر می‌داند و سخن گفتن بدان را شکر خوردن.

مسلمانان، مسلمانان، زبان پارسی گویم

که نبود شرط در جمعی شکر خوردن به تنهایی

او اظهار داشت: در این گفتار ضمن نمودن اهمیت زبان پارسی از دیدگاه مولوی نشان خواهیم داد که دیوان غزلهای او موسوم به دیوان شمس آکنده است از اشارات به اساطیر و تاریخ ملی و یکسره بیان حکمت و فلسفه ملی ایران و بدین‌سان جلوه‌گاه مثلث هویت ملی مردم ایران.