نقاره زنی هفت ذکر موسیقایی از امام رضا (ع) است

1397/5/6 ۱۵:۱۳

پژوهشگر موسیقی اقوام و نواحی ایران گفت: آیین نقاره زنی حرم رضوی، هفت ذکر علی بن موسی الرضا (ع) به صورت صوتی و موسیقایی است. «هوشنگ جاوید» افزود: کَرنا ها ذکر اصلی را انجام می دهند و نقاره ها با نواختن، قدرت کَرناها را شکوه می بخشند به همین دلیل این نوازندگان «باشیان شکوه» نامیده می شدند.

پژوهشگر موسیقی اقوام و نواحی ایران گفت: آیین نقاره زنی حرم رضوی، هفت ذکر علی بن موسی الرضا (ع) به صورت صوتی و موسیقایی است.

«هوشنگ جاوید» افزود: کَرنا ها ذکر اصلی را انجام می دهند و نقاره ها با نواختن، قدرت کَرناها را شکوه می بخشند به همین دلیل این نوازندگان «باشیان شکوه» نامیده می شدند.

** کرنا نوازان ذکرشان در منقبت امام رضا (ع) را تبدیل به صوت می کنند

وی اظهار داشت: ذکرهایی که از کَرنا می شنوید ذکرهایی به صورت صوتی است که از ذهن نوازنده بیرون می آید همچون سلطان علی بن موسی الرضا، دوران دوران امام رضاست، امام رضا، غریب و غیره.

این استاد دانشگاه گفت: آیین نقاره زنی در صحن و حرم رضوی، در ایام اعیاد اسلامی و حتی نوروز با جابجایی مدت زمان نوازندگی نیز برگزار می شود.

جاوید با بیان اینکه نقاره دارای سه کاسه کوچک، متوسط و بزرگ است، ادامه داد: به کاسه های کوچک، چاشنی یا سرچاشنی می گویند چرا که نواختن از آنها آغاز می شود، نقاره های متوسط را نیز «گبرگه» یا «گاه بر گاه» می نامند که موقع نوازندگی دست را همراهی می کنند.

جاوید توضیح داد: هنگامی که نقاره های کوچک می نوازند، نقاره های متوسط به آنها می پیوندند و سپس نقاره های بزرگ، دست را تا انتها همراهی می کنند.

این محقق موسیقی نواحی با بیان اینکه سازهایی مثل کرنا و نقاره از دیرباز و پیش از اسلام هم در خراسان وجود داشته است، اظهار داشت: اما در آن زمان بیشتر از آن استفاده جنگی می شد.

جاوید گفت: اما اینکه چطور شد که نقاره زنی در کنار حرم امام رضا (ع) قرار گرفت بر اساس تحقیقات محمدحسن خان صنایع الدوله (اعتماد السلطنه) که در دوره قاجار می زیست، در کتاب مطلع الشمس خود نوشت نخستین کسی که نقاره را در مشهد ساخت بابربن سنقر بود که او بیمار می شود و به خراسان می رود.

محمد حسن خان صنیع الدوله نویسنده کتاب «مطلع الشمس» در این مورد می نویسد: «دربلو از نویسنده های معروف فرنگ در ضمن شرح حال بابر بن سنقرگورکانی در صفحه صد و پنجاهم از کتاب خود گوید، بابر در ابتدای سنه هشتصد و شصت به مرض مزمنی مبتلا شده، اطبای حاذق در معالجه او هنر نمایی کردند. سلطان برای استقامت مزاج خود از هرات به توس سفر کرد، ولدی الورود به زیارت حضرت رضا علیه السلام شتافت و این شهر را مقدس نامید و پیش از آن به این اسم معروف نبود و هدایای زیادپیشکش روضه مقدسه کرد و بعد از ترک شراب و توبه در مسجد جنب حرم مطهر به ریاضت مشغول شد و نقاره مخصوص را در باغ جنب صحن قرار دادند که در آنجا نوبت زنند.»

جاوید گفت: در طول زمان نقاره زنان سامان اداری یافتند، کارمندان آنجا همچون خادمان حرم مطهر رضوی (ع) انگاشته شدند، چون آن نوازندگان را «باشیان شکوه » می نامیدند، نام خانوادگی شان را نیز شکوهی گذاشتند.

منبع: ایرنا